Алабалық

Алабалық
	;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Тікенді балықтар;
Сабы:	Шаянтектестер;
Тұқымдасы:	Шаяндар;
Тегі:	Жүзбеқанаттылар;
Түрі:	Алабалық;

Алабалық (лат. Pterois volitans) — дене бітіміне қарап бірден ойланбай балық деп айту қиын. Себебі, дене пішіні ерекше жаратылысты.

Алабалықтың жүзбеқанаттары 2-ге бөлінген. Алдыңғы бөлігіндегі жүзбеқанаттарының тармақтарының үшкір тікендері болады. Тікенді жүзбеқанаттарының түбіндегі ойыстау жерінде улы бездері орналасқан. Тікенді тармақтарының әрқайсысының ішінде 2- ден өзекше болады. Олар жақындап келе жатқан су жануарларының тиіп кеткен жерін тікендерімен шаншып алады. Безден бөлінген сілекей тәрізді созылған уы өзекшелерімен жарақаттанған жерге құйылғанда жауы дереу есінен танады. Оның уынан абайсызда уланған адам лоқсып, басы айналып, тез оңала алмайды. Алабалық өлсе де, уы көп уақытқы дейін сақталады.

Аталу ерекшеліктері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Алабалықтың бұлай аталу себебі, балықтың реңі түрлі-түсті, әсіресе қызыл түс басым. Қызыл түстің арқасында көзге айқын шалынатын ақ және қара түсті өте көп көлденең жолақтары бар. Сондықтан, "алабалық" немесе "алажолақты балық" деп аталады. Осындай жолақтары арқылы жауынан қорғанады. Алабалықтың айқын түсі су түбінде болса да көзге өте анық көрінеді; мұндай түс "абайла, мен қауіптімін" дегенді ескертіп тұрғандай.

Тіршілік етуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Көкірек жүзбеқанаттары өте көлемді, үлкен, қанаттарын жайған құсқа ұқсайды, сондықтан балықтың екінші атауы ұшқыш балық. Сыртқы пішімі ұқсағандықтан аталған, шын мәнінде алабалық ұша алмайды. Алабалық- Үнді және Тынық мұхиттардың тропикалық бөліктеріндегі сулардың түбіндегі маржандаржың арасында тіршілік етеді. Дене тұрқы 30cм, салмағы 1кг. Алабалықтың тағы бір таңғаларлық қызық әрекеті бар: күндіз әбден қараңғы түскенше қозғалмай бір орында (су түбіндегі үңгірлерге, маржандардың қуысында бекніп) шыдап тұруы мүмкін. Ымырт жабылғанда бекініс орнын тастап дереу қорегін аулауға шығады.

Қоректенуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қорегі: ұсақ шаянтектестер, ұлулар, ұсақ балықтар. Жанына жақан келген қорегі балықтың аузына қалай түскенін сезбей қалады, қорегін ұстарды алабалық өте тез қимыл жасайды. Алабалықтың басында, әсіресе көзінің айналасында болатын өсінділері мен сәл ғана қимылдап тұратын көкірек жүзбеқанаттары балдырға ұқсайды. Мұндай құбылыс алабалықты жауына байқатпайды. Қимылдаған жүзбеқанаттарына жақындағандардың барлығы алабалықтың аузына түседі.