Амарна

Амарна
	Археологиялық объект
	Амарна
	تل العمارنة
Әкімшілігі
Ел	Мысыр
Мухафаза	Эль-Минья
Тарихы мен географиясы
Координаттары	27°39′42″ с. е. 30°54′20″ ш. б. / 27.66167° с. е. 30.90556° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 27°39′42″ с. е. 30°54′20″ ш. б. / 27.66167° с. е. 30.90556° ш. б. (G) (O) (Я)
Уақыт белдеуі	UTC+2
	Амарна
	Амарна шекарасы

Амарна немесе Тель эль-Амарна немесе әл-Амарна (араб.: تل العمارنة‎) - Египеттегі Нил өзенінің шығыс жағалауында Каирдан 287 км жерде орналасқан елді мекен.

Бұл жерде көне Египеттің астанасы болған Ахетотонның (көне египед тілінен "Атонның көкжиегі" деп аударылады) археологиялық қазындылары табылған. Қазба кездерінде (1891 ж. бастап) сарайлар, ғибдатхана, қала кварталдары, суретші Тутмозистың шеберханасы ашылды; Египет пен Вавилон т.б. мемлекеттермен қарым-қатынас жайынан мағлұмат беретін патша архивы - саздан жасалған кестелер табылды.

Ахетотон қаласы Эхнатон деген атты қабылдаған перғауын Аменхотеп IV (б.з.б. 1364—1347 ж.ш.) заманында құрылған. Эхнатон бұл қалаға астананы Фивадан көшіріп, Ахетотонды Египет құдайы - Атонның дін ғұрыпының орталығы етті. Осы жерге өзінің резиденциясын көшірді.

Эхнатон қайтыс болғаннан кейін астана қайта Фиваға көшіріліп, Атонға табынушылық жойылып, Ахетатонның басынан бақ тайып, тұрғындары көшіп кетіп, қала ұмытылып кетті.

Египтологияда Эхнатон перғауыны басқарған уақыттына қатысты Амарна кезеңі және Амарна өнері деген терминдар қолданылады.

Алғашқы рет қазба жұмыстары 1891 жылы Флиндерс Питримен жүргізілген. Көп ұзамай жұмыстары тоқтап қалды.
1907 жылы неміс Людвиг Борхардттың басқаруымен жұмыстар қайтадан жалғастырылды. Дәп осы кезде аты әйгілі патшайым Нефертитидің мүсіні табылған.
Бірінші дүние жүздік срғсынан кейін Археологиялық жұмыстарды көптеген атақты археологтар жүргізген, олардың арасында Генри Франкфорт, Чарльз Леонард Вулли т.б.