Ариадна (ежелгі Грекия)

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Ұықтап жатқан Ариадна, Ватикандағы мүсін

Ариадна (көне грекше: Ἀριάδνη) — ежелгі грек мифологиясындағы Крит патшасы Миностың және оның әйелі Пасифаяның қызы[1][2]

Ариадна Крит аралын Минотавр тажалдан құтқарушы Афины батыры Тесейдің шытырманнан (кіріп-шығу жолы өте қиын, шым-шытырық, бөлмелері қисапсыз көп, орасан зор үй) шығуына көмектескен: ол үшін Ариадна Тесейге бір бас төккен жіңішке жіп береді [3]. Тесей жіптің бір ұшын кіре берістен бастап тарқатып, өзінің жолын белгілеп алады да («Ариадна жібі» [4]).) лабиринттегі тажалды өлтіріп, тартылған жіп желісін бойлап, аман-есен қайта шығады. Ариадна Тесейді сүйеді де, онымен бірге қашады [5]. Бірақ Тесей Ариаднаны Афиныға барар жолдағы Наксос (Диа) аралына тастап кетеді. Дионис (құдай) Ариаднаны тауып алады, сонан соң екеуі қосылады.

Ал аңыздың басқа бір нұсқасы бойынша Ариадна Тесей екеуі киелі бақта неке қиған үшін Артемиданың садағының оқтарынан өлген. [6] [7].

Ариадна кейіпі өнерде[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тициан, Тинторетто, Аннибале Карраччи, Ленен ағайындылар, Ангелика Кауфман, Жан-Батист Грёз, Эжен Делакруа, Морис Дени, Джорджо де Кирико, Ловис Коринт т.б. суретшілер Ариадна кейіпін бейнелеген. Иоганн-Генрих фон Даннекердің "Қабыланның үстіндегі Ариадна" суреті - бүкіл әлемге әйгілі.

Лоренцо Медичи, Ницше, Алану Милн, Марина Цветаева т.б. ақындар мен жазушылар Ариадна туралы көптеген поэма өлең-жыр шығарған.

Клаудио Монтевердинің («Ариадна», 1608), Джованни Альберто Ристоридің , Гендельдің («Криттағы Ариадна», 1733), Иржи Бенданың («Наксостағы Ариадна», 1775), Рихард Штраустың («Наксостағы Ариадна», 1912), Дариюс Мийо («Тағдырдың тәлкегіне қалдырылған Ариадна», 1928), Богуслав Мартину («Ариадна», 1958), Вольфганг Рим («Ария/Ариадна») опералары және Альберу Русселю жазған музыкаға балет (Вакх және Ариадна, 1930), Андре Жоливе музыкасына қойылған балет (Ариадна,1964) күл әлемге әйгілі болған.

Ариаднаның құрметіне 1857 жылы ірі астероидты атаған - (43) Ариадна.

  • Иоганн-Генрих фон Даннекер, 1569, "Қабыланның үстіндегі Ариадна"
    Иоганн-Генрих фон Даннекер, 1569, "Қабыланның үстіндегі Ариадна"
  • Ангелика Кауфман, 1774 ж, "Ариадна"
    Ангелика Кауфман, 1774 ж, "Ариадна"
  • Герберт Драпер, "Ариадна"
    Герберт Драпер, "Ариадна"
  • Жан-Батист Грёз, "Ариадна"
    Жан-Батист Грёз, "Ариадна"
  • Тициан, "Бахус пен Ариадна"
    Тициан, "Бахус пен Ариадна"
  • Сансуси, 1750, "Ариадна мен Бахус"
    Сансуси, 1750, "Ариадна мен Бахус"
  • Эвелин де Морган, 1877, "Наксостағы Ариадна"
    Эвелин де Морган, 1877, "Наксостағы Ариадна"
  • Карло Албачини, "Бахус пен Ариадна"
    Карло Албачини, "Бахус пен Ариадна"

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.1. С.103
  2. ↑ Стасин. Киприи, синопсис
  3. ↑ Катулл. Стихотворения LXIV 113—115; Проперций. Элегии II 14, 8; Нонн. Деяния Диониса XLVII 532
  4. ↑ Гигин. Мифы. СПб, 2000. С.66
  5. ↑ Гомер. Одиссея XI 321
  6. ↑ Гомер. Одиссея XI 321
  7. ↑ Схолии к Гомеру. Одиссея XI 321 // Примечания М. Е. Грабарь-Пассек в кн. Феокрит. Мосх. Бион. Идиллии и эпиграммы. М., 1998. С.253
  • Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 1 том
  • Ортаққор логотибі Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Ариадна
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ариадна_(ежелгі_Грекия)&oldid=2013488» бетінен алынған