Барлыбай Тауасарұлы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Барлыбай Тауасарұлы (шамамен 1753, Орталық Қазақстан, Ұлытау өңірі — 1822, Сыр бойы) — батыр.

Орта жүз Найман тайпасының Бағаналы тармағының Жауғашты бұтағынан шыққан.[1]

“Бағаналы Барлыбай”, “Барлыбай сардар” есімімен ел жадында сақталған.[2] Әкесі — Тауасар қалмақтармен шайқаста аты шыққан батыр, анасы — Гүлсім башқұрт батыры Қарасақалдың қарындасы болған. Барлыбай Түркістан түбіндегі Қарнақ медресесін, Үргеніш медресесін бітіріп, араб, парсы, көне түркі тілдерін меңгереді. 18 жасында қалмақтың белгілі батырларын жекпе-жекте жеңіп, елінің батасын алады. Осы тұстан бастап қартайғанша Кіші жүздің шөмекей руының әскербасы болады. Шөмекей жасағын бастап орыс, қалмақ, түрікпен, Қоқан, Хиуа әскерлеріне тойтарыс береді. Барлыбай туралы Сегіз сері Шақшақұлы, Ахмет Ишан Оразайұлы (1861—1927) шежірелерінде айтылады. Сегіз сері “Барлыбай хан” атты тарихи дастан шығарған, оның ерліктерін Жанкісі (Жанқиса) Басыбайұлы (1772 — 1849), Әбутәліп (1788 — 1857), Балтекей Қорғанұлы (1830 — 1917), Қожабай Тоқсанбайұлы (1841—1919), Мұқан Балтекейұлы (1873 — 1918), Тайжан Қалмағанбетұлы (1877 — 1937),[Шеген, Қанафия сынды ақын-жазушылар жырлаған. [3]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. https://www.inform.kz/kz/baganaly-barlybay-batyr_a2215286
  2. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
  3. Қазақ Энциклопедиясы