Вирши
Вирши (лат. versus өлеңдер)– 16 – 17 – 18 ғасырда орыс әдебиетінде кең тараған діни, кейінірек жалпы кітаби дәстүрдегі өлеңдер. Өлең тармақтары екі-екіден топтастырылып, әр қостармақ («верш») бірыңғай ұйқастырылған.
Ал осындай өлеңді шығаратын ақынды «вершивик» деп атаған. Бұл өлеңдердің ырғақтық құрылысы, бір жағынан, орыстың халықтық поэзиясындағы үлгілерге ұқсас келсе, екінші жағынан, 17-ғасырдың ортасынан бастап, өлең тақырыптарында мөлшері буын саны сақталып және бірді-екілі жерде үнемі екпінді буын болып келіп отырады. 18-ғасырдың 30-жылдарында орыс поэзиясында өлең құрылысы жаңа жүйеде қалыптасты. Бұдан соңғы дәуірлерде верши архайкалық, ескі өлең немесе жаңа талапқа сай келмейтін ортақол өлең деген мағынада қолданылатын болды.[1] Вирш әдебиеті мақтау, ақыл – өсиет, діни, лирикалық, тарихи, әзіл-оспақ, сықақ өлеңдер болып бөлінеді. Мақтау өлеңдері патшалар мне гетмандарды, дін басыларын мадақтайды: «Просфонсен» (1591), «Имнология» (1630) т.б. Ақыл-өсиет өлеңдері халық көзқарасын білдіреді, кітаптың пайдасын уағыздайды. Вирш әдебиет нұсқаларының құрлысыда біркелкі емес.[2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Әдебиеттану. Терминдер сөздігі (Құрастырушылар: З. Ахметов, Т. Шаңбаев) Алматы: "Ана тілі", 1998. - 384 бет. ISBN 5-630-00567-7
- ↑ Қазақ Совет Энциклопедиясы,3 том