Гастроэнтерология

Гастроэнтерология

Гастроэнтерология

"Гастроэнтерология=="

ГАСТРОЭНТЕРОЛОГИЯ [грек. gastr (gastrs) — асқазан, қарын, nteron — ішек және lgos — ілім] — адамның асқорыту жүйесінің құрылысы мен қызметі, аурулары (көбінесе, жұқпайтын), олардың себептері, патогенезі (дамуы), белгілері, оларды анықтау, емдеу және олардан сақтану туралы ғылым; медицинаның бір саласы. Гастроэнтерология дербес ғылым ретінде гепатология, проктология бөлініп шықты. Ас қорыту органдарының аурулары ерте заман ғалымдарына да белгілі болған. Мыс., асқазанның ойық жара кеселі, оны емдеу жолдары Әбу Әли ибн Сина (Авиценна) еңбектерінде де кездеседі. Гастроэнтерология ғылымы 19 ғ.-дың аяғы мен 20 ғ-дың басында кеңінен дамыды; асқорыту қызметін реттейтін гормондар (гастрин, секретин, холецистокинин) ашылды, асқазанның гастрит, ойық жара, қарын рагін тудыратын H. pylorі микробының және созылмалы гепатиттің қоздырғыштары — А, В, С, D, Е, G вирустары терең зерттелді. Қазақстанда Гастроэнтерология саласындағы зерттеулер 1931 ж. басталды. Гастроэнтерология республикадағы ғыл. мед. орталықтар, мед. ин-ттар мен ун-ттер, академияларың тиісті бөлімдері, кафедралары шұғылданады. Хирургиялық Гастроэнтерология (М.Әлиев) зерттелуде. Асқорыту жүйесінің созылмалы ауруларын “Сарыағаш”, “Ақсай” минерал суымен емдеу тәсілдері табылды (И.Г. Железников, З.И. Одинец). Әр түрлі кәсіби топтарға жататын адамдардың ішек-қарын ауруларына шалдығу себептері, оларды анықтау, емдеу, олардан сақтану жолдары зерттелуде (Г.И. Белоруская, М.Бердіхожин). Ұйқы безі, өт шығару жүйесі дерттерін анықтауға мүмкіндік беретін рентгенол. зерттеулер дами түсті (С. Түсібеков). Өңеш пен ішек-қарынның, өт жолы мен ұйқы безі түтіктерінің сырқаттары эндоскоп арқылы, асқорыту жүйесі радий-изотоп, ультрадыбыс әдістерімен зерттелетін болды. Асқорыту жүйесі ауруларын анықтауда гистол., гистохим., гастро-энзимол., иммуноморфол. әдістер, электрондық микроскоппен зерттеу әдісі кеңінен қолданылады (Н.И. Колычева, Е.Л. Зумеров). Өңеш қабынуын емдеу, одан сақтану тәсілдері ұсынылды (Р. Бектаева, т.б.), асқазан, ішек ауруларының патогенезіне қарай емдеу әдісі табылды (А. Жанғабылов), бауыр, өт жолдары ауруларының паталогиялары зерттелуде (Л.К. Пальгова, т.б.).

Дереккөздер

“Қазақ Энциклопедиясы”, 2-том