Гидрологиялық аудандау

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Анықтама[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Гидрологиялық аудандау – белгілі бір аймақты жер үсті және жер асты суларының гидрол. режимі бір текті болып келетін жеке үлескілерге (аудандарға) бөлу. Өзендердің су немесе мұз жүргісінің, түрлі аумақтардың су теңдестігінің ерекшеліктері есепке алынып жүргізіледі. Кешенді және мақсатты Гидрологиялық аудандау болып бөлінеді. Кешенді Гидрологиялық аудандау аумақты мелиорациялық аудандау және мелиорациялауға қажеттілікті анықтау үшін қызмет етеді. Тәуелсіз тәсілдермен анықталған, жауын-шашын ағынды және булану режимдерін біріктіре, картаға түсіру нәтижесінде іске асады. Мақсатты Гидрологиялық аудандау гидрол. сипаттамаларды есептеу мақсатына бағындырылады, байқаулар болмаған жағдайда есепті су өтімдерін анықтау әдістерін жасау барысында өзен алаптарының есепті өлшемдерін немесе олардың бөліктерін теңдестіру үшін қызмет етеді.[1]

Гидрологиялық аудандау — елдің аумағын немесе белгілі бір аймақты жер үсті және жер асты суларының гидрологиялық режімі бір текті болып келетін жеке үлескілерге (аудандарға) бөлу. Өзендердің су немесе мұз жүргісінің, түрлі аумақтардың су теңестігінің ерекшеліктері есепке алынып жүргізіледі. Кешенді жоне мақсатты (мамандырылған) Гидрологиялық аудандау болып сараланады. Кешенді Гидрологиялық аудандау аумақты мелиорациялық аудандау және мелиорациялауға қажеттілікті анықтау үшін қызмет етеді. Тәуелсіз төсілдермен анықталған, жауын-шашын, ағынды және булану режимдерін біріктіре, картаға түсіру нәтижесінде іске асады. Сонымен бірге су теңдестігі мен табиғат жағдайларының аймақтьшығы арасындағы өзара тәуелділік немесе ағындының жылішілік үлестірімінің басым типі анықталады. Мақсатты гидрологиялық аудандау гидрологиялық сипаттамаларды есептеу мақсатына бағындырылады, байқаулар жоқ немесе болмаған жағдайда есепті су өтімдерін анықтау өдістерін жасау барысында өзен алаптарының есепті өлшемдерін немесе олардың бөліктерін тендестіру үшін қызмет етеді.[2]

Қосымша[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Гидрологиялық аудандау - материкті, елді, аймақты немесе олардың бөліктерін су балансының, жер үсті және грунт суларының гидрологиялық режімінің сипаты бойынша біртекті жеке бөлікшелерге (аудан) болу. Суқоймалардың ағыны мен режімінің қалыптасуының кеңістіктік заң дылықтарын табу және олардың жалпы өзіндік сипаттары мен айырмашылықтарын анықтау нәтижесінде жүргізіледі. Су балансының сандық және сапалық айырмашылықтарын, әр түрлі аумақгардың су немесе мұз режімдерін есепке алуға негізделеді.[3]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ энциклопедиясы
  2. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
  3. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6