Дайсё

Тұрғысындағы дайсё , Эдо кезеңі

Дайсё (жапон. 大小, дайсё «үлкен-кіші») — самурайлардың жұп қылышы; сёто (қысқасы) және дайтодан (ұзыны) тұрады: Дайтоның ұзындығы 66 см болса, сётоның ұзындығы 33 см-ден 66 см-ге дейін болады. Дайто самурайлардың негізгі қаруы болса, сёто қосымша қару қызметін атқарған.

Дайсёны тек қана самурайлар табы ғана қолданған. Бұл қағида киелі заң секілді сақталып, әскери көшбасшылар мен сёгундар оны әрдайым мақұлдаған.Жауынгерлер оны өте күтіп ұстап, тіпті ұйықтаған кезде жанында ұстаған. Ал басқа таптар вакидзаси немесе танто секілді қылыштарды ұстай алған. Самурай қылышы жеке қару ретінде қаралып, үнемі егесінің жанында болғанына қарамастан, самурайлар әдебіне (этикеті) сай әдетте олар үйге кірерде ұзын қылыштарын шешіп кірген (үй қызметшісінде қалдырған немесе арнайы қояын орындарда қалдырған.

Тарихы

XIV ғасырға дейін катана деп белге айланған қысқа және ұзын қылыштарды атаған.Бұл уақыттарда катана сёто ретінде қолданылса, тати қылышы дайто ретінде қолданылған.

В XIV—XV ғасырларда катана деп дайтоның қызметін атқаратын ұзын қылышты атаса, сёто ретінде қысқа вакидзаси қылышы қолданыста болды. Осыладан көріп отырғандай дайто және сёто белгілі бір қылыштардың атауы емес, олардың класстары екнін аңғарамыз. Осындай қиындықтар кейбір терминдердің қателігіне әкеп соқтырды. Мысалыға, еуропалық және басқа да әдебиеттерде қателікпен катана деп тек ұзын қылышты (дайто).

Әдетте шайқастарда тек дайсе қылыштарының біреуі ғана қолданылған. Ал екі қылышты да қолдану Рёто (両刀術) әдісіне қатысты болып, Тэнсин Сёдэн Катори Синто-рю мектебінде үйретілді.

Қызықты деректер

• Аңыз бойынша ең бірінші самурай қылышын Амакуни мен оның баласы Амакура жасаған дейді.
• Әдетте ұсталар барлық өмірінде орташа жүз қылыштай жасаған.
• Ұсталардың жай ғана кәсәпші болғанына қарамастан, оларға қылыш жасау үрдісі кезінде сарай қызметкерлері — кугэлардың киімін киюге рұхсат еткен.
• Ұсталар кейде жоғарғы тап өкілдері де болған. Мысалға, Император Готоба өз қолымен бірнеше қылыш соққан.