Еуразия ұлттық университеті

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Еуразия университеті бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Университет атауы
Халықаралық атауы L.N.Gumilyov Eurasian National University
Жалпы сипаттамасы
Құрылған жылы 23 мамыр 1996
Қайта құрылған жылы 2000
Түрі ұлттық университет
Орналасуы
Орналасқан жері  Қазақстан, Астана
Мекенжайы Сәтпаев көшесі, 2
Әкімшілік
Ректоры Ерлан Сыдықов
Негізгі көрсеткіштер
Оқытушылар 3,330
Студенттер 17,118
Шетел студенттері 1,085
Сайты enu.kz

Лев Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетіАстанада орналасқан Қазақстанның жетекші жоғары оқу орындарының бірі. 2023 жылғы Topuniversities рейтингі бойынша әлемнің үздік 277-университеті болып саналады.[1]

Университет туралы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Университет құрамында жалпы саны 26 ғылыми мекемені құрайтын ғылыми-зерттеу институттары, ғылыми орталықтар, зертханалар, 12 факультет[2], қосымша білім беру және біліктілікті жетілдіру институты, әскери кафедра, түрлі мемлекеттердің мәдени білім беру орталықтары бар.

Еуразия ұлттық университетінде мамандарды даярлау жүйесі 3 білім беру баспалдағы бойынша: жоғары негізді білім (бакалавриат), магистратура және Ph.D докторантура. Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ-ге қабылдау мемлекеттік білім гранты мен ақылы негізде жүзеге асырылады. Оқу орны құрамында бакалавриатта - 61 мамандық, магистратурада - 64 мамандық, Ph.D докторантураcында - 29 мамандық бойынша мамандар даярлануда. Еуразия ұлттық университетінде 2011-2012 оқу жылында студенттер саны – 11 300 құрады.

Факультеттер мен ғылыми-зерттеу бөлімшелерінде 1678 оқытушы бар, мұнда 61,3 пайыз ғылым докторлары, профессорлар, түрлі академиялардың мүшелері, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығының иегерлері, ғылым кандидаттары, доценттер жұмыс істейді. Университеттің көптеген ғалымдары тек Қазақстанға ғана емес, сондай-ақ, шетелге де танымал тұлғалар.

2011 жылдың шілдесінен бастап Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ ректоры тарих ғылымдарының докторы, профессор, Халықаралық педагогикалық білім беру ғылымдары академиясының академигі Ерлан Батташұлы Сыдықов.

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2001 жылдың 29 маусымындағы N 892 «Жекелеген мемлекеттік жоғары оқу орындарын қайта атау туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысына сәйкес университетке Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті атауы берілді.

ЕҰУ құрамына Дипломатиялық академия және әр саладан білім берумен шұғылданатын 5 институт (жаратылыстану технология, гуманитарлық, құқық, экономика, білім беру), сондай-ақ «Еуразия» гуманитарлық зерттеулер ғылыми-зертхана орталығы, Жоғары мектеп проблемаларының ғылыми-зертхана орталығы, Дүниежүзүлік экономика және конъюнктура ғылыми-зертхана институты, Геотехнологиялық ғылыми-зертхана институты, ҚР Ұлттық ядролық орталығы ядролық физика институтының бөлімшесі, Ақпараттық-есептеу орталығы, т.б. енеді. Ресей, Беларусь, Испания, Германия, т.б. елдер оқу орындары ғылыми орталықтарымен тығыз байланыс орнатылған. Күндізгі бөлімде 85 мамандық, ал сырттай бөлімде 25 мамандық бойынша студенттер білім алады (2001). Университетте 669 білікті маман дәріс береді. Оның ішінде 70 ғылыми доктор, професор, 214 ғылыми кандидат, доцент бар. Кандидат және докторлық диссертация қорғайтын 9 ғылыми кеңес және 20 мамандық бойынша аспирантура жұмыс істейді. Университеттің 5 оқу ғимараты, 12 лингафондық кабинеті, 1 250 000 қоры бар кітапханасы мен 500 орындық компьютерлік оқу орталықтары бар. ЕҰУ базасында 2000 жылы Ломоносов атындағы ММУ (Мәскеу Мемлекеттік Университеті) Қазақстандық филиалы құрылған.

Даму хронологиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 1996 жылғы 23 мамырдағы бастамасымен екі ЖОО – Целиноград инженерлік-құрылыс институты мен Целиноград педагогикалық институтының бірігуінің негізінде құрылды.

2001 жылдың 5 шілдесіндегі «Жеке мемлекеттік жоғары оқу орындарына ерекше статус беру туралы» Қазақстан Республикасы Президенті Жарлығына сәйкес университетке «Ұлттық және жалпыадамдық құндылық, ғылым мен техника жетістіктері негізінде тұлғаларды дамыту мен кәсіби қалыптастырудағы елеулі үлесі» ерекше мәртебесі берілді.

2002 жылдың қазанында Лев Николаевич Гумилевтің мұражай-кабинеті Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ базасында ректор М.Ж. Жолдасбековтың бастамасымен ашылған (2000-2004 жж.).

2009 жылдың 10 наурызында ЕҰУ-де Университеттердің еуразиялық қауымдастығының XI съезі өтті.

2012 жылы Еуразия ұлттық университеті XX ғасырдың көрнекті ғалымы, түркі, славян, азиялық және еуропалық халықтарының тарихы туралы ірі еңбектердің авторы, тарихи этнология және тарихи география салаларының атақты маманы Лев Николаевич Гумилевтің (1912-1992) 100 жылдық мерейтойы бүкіләлемдік дәрежеде атап өтілді.

Рейтингтер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Білім сапасын қамтамасыз ету бойынша тәуелсіз Қазақстан агенттігі (БСҚТҚА) 2011-2012 жылдары Қазақстанның жоғары оқу орындарының қызметіне жүргізілген зерт­теу нәтижесінде Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ - Қазақстан ЖОО арасындағы басты рейтингі бойынша алғашқы орынға табан тіреген болатын.
  • 2012 жылдың қорытындысына сәйкес, ЕҰУ QS World University Rankings рейтингісінде 369-шы орынды иеленіп, Қазақстанда алғашқы болып үздік 400 ЖОО тізіміне ілікті.
  • Кибернетика лабораториясы (Cybermetics Lab) Испания Ұлттық Зерттеу кеңесiнiң ақпарат және құжаттама орталығының зерттеушi тобы жылына екі рет қаңтар және шілде айларында Webometrics университеттер сайтының рейтингісін жариялайды. Әлемнің 20 мыңнан астам ЖОО арасында өт­етін рейтингте бұған дейін, дәлірек айтсақ, 2011 жылдың шілде айының қорытындысы бойынша білім ордасының ресми сайты 4082-ші орынға ие болған еді. Жарты жыл өткеннен соң 4644-ші орынды иеленді. 2012 жылы Webometrics рейтингісінің нәтижесінде Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ-дың сайты Webometrics рейтингісі бойынша қазақстандық ЖОО арасында көш бастап, әлемдік ЖОО бойынша 2 318 оқу орны қатарынан көрінді.

Факультеттер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ғылыми-зерттеу бөлімшелері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Инженерлік-техникалық

1. Геотехникалық институт(қолжетпейтін сілтеме)
2. Сараптау ғылыми-зерттеу институты(қолжетпейтін сілтеме)
3. Құрылыс және көлік үрдістерінің технологиясы, механикаландыру және автоматтандыру Мұрағатталған 30 шілденің 2019 жылы.

Жаратылыстану-техникалық

1. Еуразиялық математика институты(қолжетпейтін сілтеме)
2. Теориялық математика және ғылыми есептеулер институты(қолжетпейтін сілтеме)
3. Іргелі зерттеулер институты(қолжетпейтін сілтеме)
4. Теориялық физиканың еуразиялық халықаралық орталығы(қолжетпейтін сілтеме)
5. Биоорганикалық химия ғылыми-зерттеу институты(қолжетпейтін сілтеме)
6. Клеткалық биология және биотехнология институты(қолжетпейтін сілтеме)
7. Қолданбалы химия институты(қолжетпейтін сілтеме)
8. Инженерлiк бағыттағы зертхана Мұрағатталған 25 сәуірдің 2013 жылы.
9. Ақпараттық қауіпсіздік және криптология институты(қолжетпейтін сілтеме)
10. Жасанды интеллект институты(қолжетпейтін сілтеме)

Қоғамдық-гуманитарлық

1. «Евразия» гуманитарлық ғылыми зерттеулер орталығы Мұрағатталған 25 шілденің 2018 жылы.
2. «Отырар кітапханасы» ғылыми орталығы Мұрағатталған 25 шілденің 2018 жылы.
3. «Алаш» мәдениет және рухани даму институты Мұрағатталған 2 сәуірдің 2018 жылы.
4. К.А. Ақышев атындағы археология ғылыми-зерттеу институты(қолжетпейтін сілтеме)
5. Конфуция институты Мұрағатталған 14 қарашаның 2012 жылы.
6. Түркітану және алтайтану ғылыми-зерттеу орталығы(қолжетпейтін сілтеме)
7. Академик С. Зиманов атындағы білім заңнамасы ғылыми-зерттеу орталығы(қолжетпейтін сілтеме)

Әлеуметтік-экономикалық

1. Мемлекеттік-құқықтық зерттеулер, заң жобаларын дайындау және сараптау институты(қолжетпейтін сілтеме)
2. Журналистика мәселелерін зерттеу институты Мұрағатталған 24 сәуірдің 2018 жылы.
4. Заманауи зерттеулер институты(қолжетпейтін сілтеме)
5. Әлеуметтiк және мәдени антропология(қолжетпейтін сілтеме)
6. Этносаралық қатынастар және қазақстан халқы ассамблеясы толеранттылығы орталығы(қолжетпейтін сілтеме)

Күміс университет[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті қоғамның дамуына үлес қосып, өзінің әлеуметтік бағыттағы үшінші миссиясын белсенді жүзеге асырып келеді. Life Long Learning аясында 55 жастан асқан қазақстандықтарға 35 курс тегін ұйымдастырылды. 2000-нан астам аға буын өкілі ЕҰУ Күміс университетінде білім алуға ниет білдірді, оның 300-ден астамы тиісті сертификаттарын қолға алды.[3]

Мұражайлар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жазу тарихы музейі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетіндегі Жазу тарихы мұражайы(қолжетпейтін сілтеме) ғылым, оқу ісіне жәрдем беретін және мәдени-ағартушылық бөлімше болып табылады. 2003 жылдың 18 қыркүйегінде аталған мұражай салтанатты түрде ашылды. Оған көптеген белгілі саясаткерлер, ғалымдар, оқытушылар қатысты. Олардың ішінде: Ө.Байгелди, Қ.Сұлтанов, М.Жолдасбеков, Ф.Оңғарсынова, И.Тасмағанбетов, З.Қадырова және тағы басқа қоғам және мемлекет қайраткерлері болды. Ұлттық университеттегі түркі жазуы тарихы мұражайының негізгі мақсаты - жазу тарихын зерделеу. Одан басқа мұражай оқу-әдістемелік бағытты да ұстанады. Еуразиялық кеңістіктегі түркі халықтары қолданған жазу үлгілері - әлемдік мәдениеттің аса құнды мұралары. Адамзаттың даму тарихында көшпелілер өркениетін қалыптастырып, «Мәңгі ел» идеясын ұсынған, қазір өзара тамырлас 26 тілде сөйлейтін түбі бір түркі жұрты да өзінің әлімсақтан бергі тарихында 16 жазу үлгісін қолданды. Біздің жыл қайыруымыздан бұрынғы V-IV ғасырда алғаш рет түркі сөзі әріппен жазылып, тілдік жүйеміздің негізін қалады. Мұражайдағы жәдігерлер жинақталып, сақталады және зерттеледі, сондай-ақ ғылыми, жалпы білім беру, тәрбие және насихаттау мақсаттарында пайдаланылады. Мұражай ЕҰУ оқытушылары мен студенттеріне осындағы жәдігерлерді оқу-әдістемелік ісінде пайдалануға жәрдемдеседі. Сонымен бірге студенттердің жорықтары мен экспедициясын ұйымдастыру, түрлі ұйымдармен хат жазысу және ЕҰУ институттары оқытушыларымен тікелей байланыс орнату шаралары арқылы мұражай қоры толықтырылып келеді. Басқа мұражайлармен (Президенттік мәдениет орталығы, С.Сейфуллин атындағы мұражай және т.б.) байланыс орнатылды. Моңғолиядан, Сианьнан, Алтай өлкелерінен де мұралар әкелініп, оған бөлек зал ашылды.

Л.Н. Гумилевтің мұражай-кабинеті[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Университетке атақты ойшыл, шынайы еуразияшыл және түрколог Лев Николаевич Гумилев есімі берілгені – зор мәртебе. Лев Николаевич Гумилевтің мұражай-кабинеті Мұрағатталған 31 наурыздың 2018 жылы. 2002 жылдың қазанында Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ базасында ректор М.Ж. Жолдасбековтың бастамасымен ашылған (2000-2004 жж.). Мұражай-кабинеттің ашылуына зор көмегін тигізген және қолдау көрсеткен ұлы ғалымның асыл жары Наталья Викторовна Гумилева (Симановская). Мұражай экспозициясын құруға ғалым шығармашылығының зерттеушілері - Е. Ділмұхамедов, М. Новгородов, М. Козырев, В. Биличенко, Е. Масловтың сынды белді азаматтар атсалысты. Мұражай нақты, жазбаша, бейнелеу көздерін жинап, сақтап, көрмеге қояды, сондай-ақ, кино -, фото -, тарих және география ғылымдарының докторы, еуразия ғылыми бағытының атақты өкілі Лев Николаевич Гумилевтің өмірбаяны мен көрнекті тарихшы-этнологтың ғылыми қызметінен сыр шертетін Дереккөздерн. Мұражайдың негiзгі міндеті - Л.Н.Гумилевтiң өмірі мен қызметіне қатысты мұражай экспонаттарын зерттеуде (фотосурет, жеке заттары, құжаттар, хаттар) және мұражайдың ғылыми қорын құрастыруды негiзге ала отырып жинақтау, сақтау жұмыстарын жүргізу; мұражай қорларының алғашқы және екiншi есепке алу жүйесiн ретту; материалды жинақтау мен зерттеу негізінде экспозициялар және уақытша көрмелер құру; экскурсиялар, дәрiстер, семинарлар, мұражай сабақтары, ғылым және мәдениет қайраткерлерiнiң кездесулерi,түлектер кештерiн ұйымдастыру, университет қонақтарына таныстыру саяхатын өткізу, студенттермен,аспиранттармен, оқытушылармен, қызметкерлерiмен ғылыми-ағартушылық жұмыстар жүргізу және тағы басқа жиындарды өткізу.

Халықаралық байланыс[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бүгінде Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ әлемнің бастаушы білім беру қорларымен, ғылыми-зерттеулер, студенттермен, оқытушылармен алмасу саласында және академиялық байланысты дамыту бойынша шетел ЖОО-мен 120-ға жуық келісім-шарт жасасқан. Сондай-ақ, ЕҰУ халықаралық университеттер - ШЫҰ елдерінің университеттері, ТМД Желілік университеттерінің толық мүшесі болып табылады. 2005 жылы ЕҰУ университеттердің ұлы Хартиясына қол қойды.

Ректорлар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Университет ректорлары болды:
Целиноград инженерлік-құрылыс институты (ЦИҚИ)
Т. Г. Духов (1964—1965)
Х. А. Асанбеков (1965—1977)
Х. К. Карешов (1977—1988)
А. Г. Чекаев (1988—1996)
Целинаград педагогикалық инстиуты
К. Ж. Жаманбаев (1962—1974)
Б. С. Сұңқарбеков (1974—1984)
М. С. Беспаев (1984—1987)
Н. В. Алексеенко (1987—1992)
А. К. Құсаинов (1992—1996)
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
А. К. Құсаинов (1996—2000)
М. Ж. Жолдасбеков (2000—2004)
С. А. Әбдіманапов (2004—2008)
Б. Ж. Әбдірайым (2008—2011)
Е. Б. Сыдықов (2011 ж.)

Атақты түлектер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сембинов, Альмукан Оспанович
Асқар Мамин
Есен Жумагулов
Манас Ешимбетов
Жанар Дұғалова
Мейрамбек Әбіләшімұлы Бесбаев
Қайрат Нұртас
Асхат Раздықұлы Оралов
Зүлфия Сүлейменова
Айдын Жұмаділұлы Рақымбаев
Бақыт Ахметқызы Сыздықова
Жеңіс Махмұдұлы Қасымбек
Сапар Қайратұлы Ахметов
Ермаганбет Кабдулович Булекпаев

Университеттің атақты ғалымдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. L.N. Gumilyov Eurasian National University (ENU)  (ағыл.).
  2. ЕНУ ФАКУЛЬТЕТТЕР  (қаз.). Тексерілді, 28 қараша 2012.
  3. 300-ден астам қазақстандық ЕҰУ «Күміс университетінде» білім алды.

Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Факультеттер