Жан Шарль Леонар Симонд де Сисмонди

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Жан Шарль Леонар Симонд де Сисмонди
Jean Charles Léonard Simonde de Sismondi
Туған күні

9 мамыр 1773 (1773-05-09)

Туған жері

Женева

Қайтыс болған күні

25 маусым 1842 (1842-06-25) (69 жас)

Қайтыс болған жері

Женева

Ғылыми аясы

Экономика

Жан Шарль Леонар Симонд де Сисмонди (фр. Jean Charles Léonard Simonde de Sismondi; 9 мамыр 1773, Женева, — 25 маусым 1842, женева) – швеццар экономисі әрі тарихшысы, ұсақ буржуазиялық саяси экономияның негізін салушылардың бірі.

1833 жылдан Француздың моральдық және саяси ғылымдар академиясының мүшесі. Сисмондий саяси экономиядағы жаңа бағыттың - экономикалық романтизмнің негізін қалады. Капитализм мен классикалық буржуазия саяси экономияны ұсақ буржуазияшыл тұрғыдан қатты сынға алды. Капит. қорланудың қайшылықтары мен кемшіліктерін ашты. Алғашқылардың бірі болып капитализмге тән өндіріс пен тұтынудың арасындағы қайшылықты көрсетіп, экономикалық дағдарыстардың сөзсіз болмай қоймайтыны жөнінде қорытынды жасады. В.И. Ленин Сисмондий капитализмнің қайшылығы туралы мәселе көтерді, осы арқылы одан әрі талдау міндетін алға қойды деп атап көрсетті. Алайда Сисмондий өзі қойған мәселелердің ғылыми шешімін бере алмады. Жалақыны еңбекке төленетін ақы ретінде қарастырып, қосымша құнның құралу механизмін түсіндіре алмады. Жұмыссыздықты талдаған кезде Т.Р. Мальтустың көзқарастарынан сын елегінен өткізбей-ақ қабылдай салды. Артық өндірудің, дағдарыстардың себебін еңбекшілердің жеткілікті тұтынбауына әкеліп саяды. Смиттің догмасына сүйене отырып, сыртқы нарықсыз қосымша құнды өткізудің мүмкін еместігі туралы жаңсақ пікір ұсынды. Сисмондий идеалды экономикалық жүйе деп ұсақ өндірісті санады, оның кпит. тауар өндірісіне сөзсіз ұласатынын мүлде түсінбеді; ол технологиялық прогресті кідірту мақсатымен мемлекеттің экономикаға белсене араласуына, пайданы бөлуге жұмысшылырдың қатысуына жағдай жасауды, әлеуметтік қамсыздандырудың арнаулы қорын құруды қолдады. Сисмондий – Францияның және Италияның тарихы жөнінде көптеген еңбектердің авторы. Сисмондийдің ұсақ буржуазияшыл утопиялық идеялары социализмнің ұсақ буржуазияшыл теориясының негізін салды.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ Совет Энциклопедиясы. Алматы қаласы,1977 ж. 10-том, Самал Жел-Тегене. 178-бет