Зығыр бүргесі

Зығыр бүргесі
	; 1-дернәсілі, 2-қуыршағы, 3-бүрге
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Animalia;
Жамағаты:	Arthropoda;
Табы:	Insecta;
Сабы:	Coleoptera;
Тұқымдасы:	Chrysomelidae;
Кіші тұқымдасы:	Alticinae;
Тегі:	Aphthona; Chevrolat, 1836

Зығыр бүргесі (лат. Aphthona) – жапырақжегіш тұқымдасының қатты қанаттылар тобына жататын қоңыз; Солтүстік Қазақстанда өсетін шашақты зығырдың негізгі зиянкесі.

Зығыр бүргесінің үш түрі бар:

көк зығыр бүргесі (Aphthona cuphorbіae Schrank), ұзындығы 1,8 – 2 мм;
қоңыр зығыр бүргесі (Aphthona slavіceps Payk);
қара зығыр бүргесі (Longіlarsusparvulus Payk), ұзындығы 1,2 – 1,5 мм.

Зығыр бүргесі жыртылмаған жерлерде және зығыр егістіктерінде қыстайды. Бүргелер сәуірдің ортасында не аяғында тіріледі. Зығыр егістігіне қоныстанып, өсімдік жапырақтарымен, бүршіктерімен қоректенеді. Бұдан зығырдың түсімі төмендейді, өсіп-өну мерзімі 10 – 15 күнге кешігеді. Қоректену кезінде бүргелер жұмыртқаларын топыраққа және зығыр тамырына салады, дернәсілдері өсімдік тамыры бойын жаралап қоректенеді, оларды сарғайтып кептіреді. Зығыр бүргесі дернәсілдерінің түсі ақ, ұзындығы 2 – 4 мм, даму кезеңі 26 – 29 күнге созылады. Жылына бүргелер бір рет көбейеді. Маусым – шілде айларында ересек қоңыздары шығады, зығырды зақымдайды, сабағының қабығын жейді. Көк зығыр бүргесі зығырдың 15 – 20%-ын, қалғандары 80 – 85%-ын зақымдайды. Тамыз – қыркүйек айларының аяғында қыстық ұйқыға кетеді.

Күресу шаралары: дернәсілдері мен қоңыздарына қарсы 0,2 – 0,3% анабазин-сульфат, никотин-сульфат ерітінділеріне 0,4% сабын ерітіндісін араластырып шашады. 1 га-ға тиофосфаттың 0,025 – 0,05%-дық 400 – 500 л ерітіндісін бүркеді. ^[1]