Каннара

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
каннада, каннадига
Каннара
Бүкіл халықтың саны

36,8 млн. (2008)

Ең көп таралған аймақтар

 Үндістан

Тілдері

каннада тілі, ағылшын тілі

Діні

индуизм, суннизм, джайнизм

Каннара (каннада, каннадига) — Үндістандағы халық. Негізінен, Карнатака штатында тұрады.[1] Жалпы саны 36,8 млн.адам. (2008).[2]

Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тілі – каннада, дравид тілдері шоғырына жатады.[3] Өз жазуы бар. Каннада тіліндегі әдебиет XIII ғасырдан бері белгілі. Ағылшын тілі де кеңінен таралған.

Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дінге сенетіндер негізінен индуистер, суниттік мұсылмандар мен джайндар да бар.[4]

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Каннара - Үндістанның ежелгі халықтарының бірі. Олардың елі туралы алғашқы белгілі тарихи мәліметтер б.з.д. 3 ғасырға жатады және император Чандрагупта Маурия джайнизмді қабылдаумен және оның Шраванабелаголдағы қоныстануымен байланысты. Бадами маңындағы жергілікті Чалукия әулетінің ең көне ғибадатхана ғимараттары біздің дәуіріміздің 6 ғасырына жатады. Кейінірек Каннар территориясының бір бөлігі Чола және Ганга әулеттері басқаратын аймақтың бір бөлігі болды, бірақ 11-14 ғасырлардағы Сомнатпур, Халебид және Белурда саяси және діни орталықтары бар Хойсала әулеті маңызды рөл атқарды. 1327 жылы Мұхаммед Тұғлақтың әскері Халебидті басып алды.

Алайда 1346 жылы оны Виджаянагар үнді империясы жаулап алды, ол қарқынды дамып 15 - 16 ғасырлардың екінші жартысында өзінің шарықтау шегіне жетті. Оны 1565 жылы Декан сұлтандарының одағы басып алды. Биджапур 17 ғасырда осы аймақтың ең маңызды орталығы болды. 17-18 ғасырларда. Оңтүстік Үндістанның үлкен бөлігін басқарған Майсор билеушілері Водеярлардың күші артты. Олардың билігі 1761 жылға дейін үстем болды, содан кейін күштерді біріктіруде және ағылшындарға қарсы тұруда француздардың көмегін пайдаланған Хайдер Алиге өтті.

Мұны одан әрі ұлы, Канн жерлерінің тәуелсіздігіне күрескен әйгілі Типу Сұлтан жалғастырды. Алайда, 1799 жылы бірнеше соғыстан кейін британдықтар Типу сұлтанның армиясын талқандады және 1947 жылға дейін ресми түрде басқарған Майсор водейярларды таққа отырғызды, 1956 жылы лингвистикалық негізде (каннада тілінде сөйлейтін халықты біріктірді) Майсор штаты құрылды, 1972 жылы Карнатака деп аталды.[5]

Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Каннарлардың көпшілігі ауыл шаруашылығында (оның ішінде плантацияларда), бірқатары өнеркәсіпте, қызмет көрсету саласында, құрылыста және кәсіпкерлікте жұмыста. Көркемдік қолөнер дамыған (өрнек тоқу, кесте тігу, ағашқа өрнек салу, бағалы ағаш түрлерінен мүсін жасау).[6]

Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Некелер патрилокальды болып табылады, әдет-ғұрыптарда матрилиналдықтың қалдықтары сақталған. Касталарға бөліну бар.

Дәстүрлі тұрғын үйі – балшықтан немесе күйдірілген кірпіштен қаланған бір, екі бөлмелі үй. Төбесі биік жабынқыш тақтайшалардан жабылған. Төменгі касталар мен орман тайпаларының өкілдері саман немесе пальма жапырақтарымен жабылған қаңқалы үйлерде тұрады.[6]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%B0
  2. Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2041528 Мұрағатталған 15 тамыздың 2022 жылы.
  3. Большая советская энциклопедия - каннара http://www.xn--80aacc4bir7b.xn--p1ai/%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%B8/%D0%B1%D1%81%D1%8D/%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%B0
  4. Каннара https://megabook.ru/article/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%B0
  5. Народы Индии http://www.endia.ru/kannara.php
  6. a b народы мира / Каннара http://www.etnolog.ru/people.php?id=KANN