Көпіршікті фолликул

Көпіршікті фолликул — сыртқы қабығы жұмыртқалықтың (аналық жыныс безінің) дәнекер ұлпасы мен көпқабатты фолликул жасушаларынан құралған, ішкі қуысы фолликул сұйығына толған, қабығының ішкі бетіндегі төмпешікте жұмыртқа жасушасы (овоцит) пісіп жетіліп жатқан пішіні көпіршік тәрізді жұмыртқалықтың (аналық жыныс безінің) фолликулаты аймағындағы күрделі құрьлым. Төмпешіктегі жұмыртқа жасушасын сыртынан пішіні призма тәрізді фолликул клеткалары бір қатарда орналасып қаптап жатады. Фолликул жасушалары — даму сатысындағы овоцитті өздерінің плазмолемма өсінділері арқьлы қоректік заттармен қамтамасыз етеді. Төмпешікте жатқан жұмыртқа жасушасын — сыртындағы бір қатар фолликул клеткаларымен біріктіріп, "сәулелі тәж" деп атайды. Көпіршікті фолликулдан ішкі қуысы фолликул сұйығына толған, құрылысы күрделі, көлемі үлкен фолликул дамиды. Бұндай фолликулды жетілген фолликул (Грааф көпіршігі) деп атайды. Жетілген фолликулдың қабырғасы төрт қабаттан: ішінен сыртына қарай — фолликулалы қабықтан, шыныша жарғақтан, тамырлы және талшықты қабықтардан тұрады. Фолликул жасушалары фолликул сүйығына эстроген гормонын бөледі. Бүл гормон қанға сорылып, ұрғашы жануарларды күйітке келтіреді. Осы мезгілде жетілген фолликул қабығы жұмыртқалықтың ақ қабығына жанасып, ішіндегі фолликул сұйығының қысымы күшейеді. Гипофиздің лютеотроптық гормонының (ЛГ) әсерінен фолликул жарылады да, даму сатысындағы жұмыртқа жасушасы фолликул сұйығымен бірге жұмыртқа жолы (жатыр түтігі) құйғышына құйылады. Жетілген фолликулдың жарылу процесін овуляция деп атайды. Жарылған фолликул орнында аденогипофиздің лактотроптық гормоны әсерінен сары дене өсіп жетіледі.