Панча шила

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Панча шила, бес ұстаным — бейбіт қатар өмір сүрудің бес принципі. Алғаш рет 1953 жылы Қытайдың Тибет автономия ауданы мен Үндістан арасындағы сауда жүргізу туралы келісімінде орын алып, келесі жылы екі елдің үкімет басшыларының арасында жасалған коммюникеде бекітілген.[1]

  • Панча шила ұстанымдары:
  1. әр елдің аумақтық тұтастығы мен егемендігін қадірлеу;
  2. өзара соғыспау;
  3. бір-бірінің ішкі істеріне араласпау;
  4. теңдік және өзара пайдалы қарым-қатынас;
  5. бейбіт қатар өмір сүру.[2]

Қырғи қабақ соғыс қызып тұрған кезде әлемнің әр түпкірінде жаңадан құрылған көптеген мемлекеттер Панча шила принциптеріне қолдау көрсетті. Ол Азия және Африка елдерінің Бандунг конференциясында кеңейтіліп, 10 принципке жеткізілді. Конференция барлық елдерді әлемдегі отаршылдық жүйені күйретуге, тұрақты бейбітшілікті орнатуға, әр халықтың бостандығын құрметтеуге, саяси-экономикалық, мәдени ынтымақтастыққа негізделген өмір сүруге шақырды. Панча шила принциптері халықаралық қатынастарда өз мәнін жоғалтпай, ең маңызды шарттар мен келісімдерде орын алып келеді. Олар Қазақстанның басқа елдермен жасасқан құжаттарына да негіз болуда.

Дереккөздер:[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ Энциклопедиясы
  2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б. ISBN 9965-808-89-9
  • История дипломатии, т. 5, кн. 1, М., 1974.