Релелік қорғаныс

Релелік қорғаныс — электр автоматикасының негізгі түрі болып табылады. Онсыз қазіргі энергетикалық жүйелердің сенімді жұмысы мүмкін емес. Ол энергожүйенің бүкіл бөліктерінің күй-жағдайын және жұмыс жүргісін тынымсыз тексереді және, пайда болған ақаулық пен қалыпсыз жұмысқа орай әрекет етеді. Бұзылған жер болса қорғаныс мұны табады да жүйеден ажыратады. Бос жүріс пайда болғанда қорғаныс оны анықтайды да, бұзылудың сипаттамасына байланысты, бос жүрісті қалпына келтіру үшін қажетті іс-әрекет жасайды немесе кезекші қызметкерлерге белгі береді.

Мақсаттары

Қазіргі электр жүйелердегі релелік қорғаныс электрлік автоматикамен тығыз байланыста. Бұл автоматика жүргіні қалпына келтіру мен тұтынушыларды қоректендіру үшін арналған.

Релелік қорғаныс келесі негізгі талаптарға сай келуі тиіс:

• Талғаулық.
• Әрекет тездігі.
• Сезгіштік.
• Сенімділік.

220 кВ-ті желілер қорғанысы

ЭҚЕ-дегі релелік қорғаныс бөлімі, яғни 3.4.115-ші параграф бойынша — «үзындығы 120 км және кернеуі 220 кВ екі жақтан қоректенетін параллель желілердегі фаза аралық қысқа тұйықталуға және жермен қысқа тұйықталуға қарсы негізгі қорғаныс ретінде ДФҚ-ты пайдаланған жөн». ЭҚЕ-дегі 3.4.115-ші бөлім бойынша — «үзындығы 120 км және кернеуі 220 кВ екі жақтан қоректенетін параллель желілердегі фаза аралық қысқа тұйықталуға қарсы, қосалқы қорғаныс ретінде үш сатылы қорғаныс қойылуы тиіс және жермен қысқа тұйықталуға қарсы нөлдік тізбекті сатылы токтық қорғаныс қойған жөн».

Үзындығы 120 км және кернеуі 220 кВ екі жақтан қоректенетін желілер қорғанысының тізімі.

• Негізгі: ДФЗ-201 түрлі, фаза-аралық қысқа тұйықталуға және жермен қысқа тұйықталуға қарсы дифференциалды-фазалық қорғаныс.
• Қосалқы: Фаза-аралық қысқа тұйықталуға қарсы дистанциялық қорғаныс. КЗ-15 түрлі нөлдік тізбекті сатылы токтық қорғаныс.
• Токкесер.
• «АПВ» автоматикасы.

Дамуы

Энергетика саласындағы бағдарлама ЖЭЖ-нің болашақта әрі қарай дамуын алдын ала ескереді. Жоғары және өте жоғары кернеулі электр энергияны тарату желілерінің, жоғары қуатты электр станцияларының пайдаланылуы, негізгі және үлестіру тораптарының қарқынды дамуы басқару мәселесін қиындатты.

Осыған байланысты релелік қорғаныс техникасы тоқтаусыз даму мен жетілдіруде. Үлкен қашықтықты ЭТЖ-не, ірі генераторларға, трансформаторлар мен энергоблоктарға жаңа қорғаныстар жасалынып, пайдалануға беріліп жатыр. Пайдалану сенімділігі артық та оңайлау — жартылай өткізгішті дифференциалды-фазалық қорғаныстың жаңа түрлері құрастырылуда.