Рубай

Рубай, рубаят, рубаи, төрттаған (араб. төрттік) — Шығыс поэзиясында кең таралған лирикалық өлең түрі. Араб, парсы және түркі халықтарының ауыз әдебиетінде мол ұшырасады. Рубай төрт тармақтан тұрады, ұйқасы — ааба немесе абаб, кейде ұйқасқан әр жолдан кейін бір сөз қайталанып отырады (редиор). Рубай мазмұнға құрылып, аяқталған бір ойды білдіреді. Рубайды парсы-тәжік әдебиетінде 9 — 10 ғасырларда Ханзале, Рудаки, т.б. ақындар қолданған. Омар Хайям Рубайдың тамаша үлгілерін жасаса, Руми, Хафиз, Жәми, Хакани, Бедиль сияқты сөз шеберлері оны одан әрі дамытты. Түркі жазба ескерткіштерінде рубай Ж.Баласағұнның “Құтты білік” дастанында (11 ғ.) ұшырасады. Қазақ әдебиетінде С.Мұқанов рубай жанрында “Өмірбая-ным”, “Егделік”, “Табиғат тақырыбына”, “Көрікті көріністер” атты бірнеше туындылар жазды. І.Шаңғытбаев, М.Әлімбаев, Қ.Мырзалиев шығармашылықтарында да рубайлар кездеседі.