Сподумен

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту


Spodumene

Гидденит
Негізі
Санаты Минерал
Химиялық формуласы lithium aluminium silicate, LiAl(SiO3)2
Crystal symmetry Monoclinic 2/m
Unit cell a = 9.46 Å, b = 8.39 Å, c = 5.22 Å; β = 110.17°; Z = 4
Ерекшеліктері
Түсі Highly variable: white, colorless, gray, pink, lilac, violet, yellow and green, may be bicolored; emerald green - hiddenite; lilac - kunzite
Кристал пішіні prismatic, generally flattened and elongated, striated parallel to {100}, commonly massive
Сингониясы Monoclinic; 2/m
Twinning Common on {100}
Үгітіндісі Perfect prismatic, two directions {110} ∧ {110} at 87°
Агреттары Uneven to subconchoidal
Беріктігі Brittle
Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы 6.5 - 7
Streak white
Үлес салмағы 3.03-3.23
Оптикалық сипаты Biaxial (+)
Refractive index nα = 1.648 - 1.661 nβ = 1.655 - 1.670 nγ = 1.662 - 1.679
Birefringence δ = 0.014 - 0.018
Pleochroism Strong in kunzite: α-purple, γ-colorless; hiddenite: α-green, γ-colorless
2V angle 54° to 69°
Fusibility 3.5
Solubility insoluble
Басқа сипаттамалары Tenebrescence, chatoyancy, kunzite often fluorescent under UV[дереккөзі?]
Дереккөздер [1][2][3][4]

Сподумен (грек. spodumenos – күлге айналған), трифан – силикаттар класының пироксендер тобындағы минералалдық Химикалық формуласы: LіAl[Sі2O6], құрамындағы Lі2O – 7,5%; қоспалары: Na2O 1,7%-ға дейін, Fe2O3 1,6%-ға дейін, FeO, MnO, K2O. Моноклиндік сингонияда кристалданып, баған, таяқша, пластинка тәрізді кристалдар түзеді. Агрегаттары тұтас, түйірлі масса, сеппелер түрінде болады; түсі сұр, ақ, сарғылт, жасыл, күлгін. Сподуменнің қызғылт және күлгін-қызғылт түсті мөлдір түрлері – кунцит, изумрудты-жасыл түстілері гидденит деп аталады. Қаттысы 6,5 – 7, тығызд. 3,1 – 3,2 г/см3. Сподумен граниттік пегматиттерде, аплиттерде, гнейстерде, альбит, лепидолит, петалит, алқызыл турмалин, поллуцит, т.б. минералдармен бірге кездеседі. Кунцит пен гидденит. – асыл тастар. Сподуменнен литий өндіріледі.

[5]

Пайдаланған сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Mindat.org
  2. Anthony, John W., Bideaux, Richard A., Bladh, Kenneth W., and Nichols, Monte C. (1990): Handbook of Mineralogy: Mineral Data Publishing, Tucson, Arizona
  3. Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., ISBN 0-471-80580-7
  4. Deer, Howie and Zussman, "Rock Forming Minerals, v. 2 Chain Silicates, Wiley, 1963 p. 92-98
  5. Қазақ энциклопедиясы