Уикипедия:Кіріспе
Уикипедия деген не?
“Уикипедия” - әр адам еркін ашып, тегін пайдалана алатын, дүние жүзі халықтарының білім қоры жинақталған ғаламдық онлайн энциклопедия.
Қазір Уикипедия әлемнің 276 тілінде жұмыс істейді және оны кез-келген адам толықтырып, қажетінше өңдей алады.
Уикипедияның пайда болуымен адамзат қордалаған бар білімді бірлесе отырып жинақтап, жүйелеуге және ол білімді баршаға ашық етуге мүмкіндік туды. Гавай тілінен "тез" деген мағына беретін “Wiki” ұғымы – пайдаланушылардың үлесіне негізделген интернет-технологияның атауына айналды. Уикипедияға салынған барлық мақаланың авторы интернетті пайдаланатын өзіңіз секілді адамдар. Бастапқыда көпшіліктің көңілін күпті қылған бұл технология оны жасаушылардың өздері де күтпеген нәтиже берді.
10 жылдың ішінде Уикипедия дүниедегі ең көп қаралатын 10 web-ресурстың қатарына кірді. Бүгінгі интернетте ақпарат іздеген адамның Уикипедияға көзі түспеуі мүмкін емес. Ай сайын бұл энциклопедианы 400 миллион адам қарайды. Барлық тілдегі тарауларды қоса есептегенде Уикипедияда 30 миллионнан астам мақала бар. Оның 4 жарым миллионы ағылшын тілінде, миллиондық межеден аса алған басқа үш тарау – неміс, француз және нидерланд тілдерінде. Орыс тіліндегі мақалалар саны 800 мыңнан асқан. Қазақ тілінде жазылғаны 200 мың ғана. Ғаламдық энциклопедиадағы мақалалар саны бойынша, алғашқы 50-тілдің қатарына кірмеген тілдерді кейбір мамандар жойылуға бет алған тілдер санатына жатқызады.
Әуесқой пайдаланушылардың қолымен жасалғанына қарамастан Уикипедияның интеллектуалдық беделі өсіп келеді. Өйткені бұл іздеушіге табылуы жеңіл, сұраушыға тегін, мазмұн сапасы тоқтаусыз дамып отыратын білім қоры.
Уикипедия – қандай да бір мүдде қорғаудың, біреуді насихаттаудың, жарнама таратудың, монархия және анархия немесе демократия орнатудың құралы емес. Бұл анықтама немесе сөздік те емес, жаңалықтар немесе оқырманын таппай жүрген шығармалар басылатын ақпарат құралы да емес. Мұндай мазмұндағы материалдарды Уикипедияға еншілес жобаларға салуға болады.
Бұл – онлайн энциклопедия. Сондықтан оған қосылатын мақалалар мазмұны жағынан бейтарап, кез-келген бағытта, соның ішінде коммерциялық мақсатта еркін пайдалануға ашық болуы шарт. Мақала ішіндегі мәліметтер алынған қайнар көздің анықтап көрсетілуі міндетті. Ол газет, журнал, кітап, веб-сайт болуы мүмкін. Олай болмаған жағдайда мақала жойылуы ықтимал.
Энциклопедия және оған еншілес уикисөздік, уикикітап және сол сияқты басқа да жобаларды басқаратын – Wikimedia Foundation қоғамдық қоры. Ақшалай табысты көздемейтін бұл қор Уикипедияға қатысты техникалық және ұйымдастырушылық мәселелерге жауапты. Бірақ, энциклопедияның мазмұны толықтай қауымдастыққа мүше адамдардың қолымен жасалады. Оған мүше болу үшін энциклопедияны дамытуға атсалысу қажет. Яғни Уикипедияға тіркеліп өзіңізге ұнайтын тақырыпқа жаңа мақала жазу немесе бұған дейін салынған басқа мақалаларды өңдеп, дамытуға қатысу керек.
Қазақстандық “Wikibilim” қоры Уикипедия сауда белгісін пайдалануға рұқсат алған және қазақ тіліндегі Уикипедияны дамытуға жауапты “администратор” дәрежесіне ие қоғамдық ұйым. Wikibilim порталы (www.wikibilim.kz) Уикимедиа қорының жобаларын қолдауды, соның ішінде Уикипедия ғаламдық энциклопедиясының қазақ тіліндегі тарауын дамытуды көздейді.
Бұл – қазақ тіліндегі білімнің төңірегінде шоғырланған қауымдастық және ол сіздің көмегіңізге мұқтаж. Білімді жинақтап, жүйелеуге және басқалар үшін ашық етуге атсалысыңыз. Бірге болайық, ортамыз толсын!