Урарту тілі

Эребуни мұражайыдағы (Ереван) урарту тілінде сына жазулы мәтін

Урарту тілі, халд тілі, биайнили тілі - б.а.б. 9-6 ғасырдағы ескерткіштер арқылы таңылған урарту халқының және Урарту мемлекетінің тілі.
Урарту тілі Ван көлінің маңында (қазіргі Армения, Иран, Түркияның аздаған бөлігі) тараған. Хурри-урарту тілдері семьясына жатады. Жазу жүйесі - аккад сына жазуына ұқсас. Әріптері 16-17 дауыссыз, 4 дауысты дыбысты ғана таңбалайды.Есім сөздері 2 сандық көрсеткішке, 8 септікке, ал етістік жаққа, шаққа, санға, райға, етіске бөлінеді. Сөз жасау, сөз түрлендіру жағынан жалғамалы тіл. Сөйлем құрылысы эргатив конструкцияға негізделген.

Дереккөздер

• Мещанинов И. И. Грамматический строй урартского языка. Ч. 1: Именные части речи. — М.-Л.: Издательство АН КСРО, 1958.
• Мещанинов И. И. Грамматический строй урартского языка. Ч. 2: Структура глагола. — М.-Л.: Издательство АН КСРО, 1962.
• Мещанинов И. И. Аннотированный словарь урартского (биайнского) языка. — М.-Л., 1978.
• Меликишвили Г. А. Урартские клинообразные надписи. — М., 1960.
• Дьяконов И. М. Языки Древней Передней Азии Мұрағатталған 28 қыркүйектің 2007 жылы.. — М., 1967.
• Гвахария В. А. Словарь-симфония урартского языка. — М., 1963.
• Нозадзе Н. А. Вопросы структуры хурритского глагола. — Тбилиси, 1978.
• Friedrich J. Einführung ins Urartaische. — Lpz., 1933.
• Speiser E. A. Introduction to Hurrian. — New Haven, 1941.
• Bush F. W. A grammar of the Hurrian language. — Ann Arbor, 1964.
• Thiel H.-J. Phonematic und grammatische Structur des Hurrischen// Das hurritologishe Archiv des Altorientalischen Seminars der Freien Universitat. — В., 1975.

Дереккөздер

• “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998