Шымған қызғалдағы
| Шымған қызғалдағы | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||
| Tulipa tschimganica Botschantz., 1961 |
Шымған қызғалдағы (лат. Tulipa tschimganica) – лалагүлдер тұқымдасының қызғалдақ туысына жататын, сирек кездесетін түр. 1961 жылы З.П.Бочанцева сипаттап жазған. Өзбекстандағы Ташкент облысы маңындағы Шатқал жотасы эндемигі болып есептелген. Қазақстаннан біз 2003 жылы Қарабаусай өзені аңғарынан (Қаржантау жотасының оңтүстік бөлігі) таптық. Таудың орта белдеуіндегі (теңіз деңгейінен 1400-1800 м) тасты және шағыл тасты баурайлардың таяз жыраларында өседі. Жеке шағын популяциялар (көлемі 250-300 шаршы метр) болып кездеседі. Ең көп тығыздығы –бір шаршы метрде 19 гүлдейтін өсімдік өседі. Гүлі екі түсті- қызыл немесе сыртқы күлтелерінің жоны қызыл жолақты сары. Кейбір мамандар бұның жеке түр екендігін мойындамайды. Мүмкін, бұл түрдің шығу тегі буданды болар, бірақ табиғи популяциялары сыртқы құрылысы және экологиясы жағынан жақсы ерекшеленеді. Түрдің таралуын зерттеу қажет, арнайы қорғалатын жерлер ұйымдастырып, Қазақстан Қызыл кітабына енгізу керек. [1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы. Қазақстан Қызыл кітап беттерінен. Алматы: «Алматыкітап» ЖШС, 2006. – 106 бет.