Қайың түбі саңырауқұлағы

Қайың түбі саңырауқұлағы (Boletus scaberum), базидиялы саңырауқұлақ класына, агарикалар қатарына, болеттер туысына жатады. Қазақстанның барлық аймақтарында, негізінен, қайың өсетін солтүстік облыстарда жиі кездеседі. Жемістік денесі қалпақша мен аяқшадан тұрады. Қалпақшасының диам. 3 – 8 (кейде 15) см, ортасына қарай дөңестене түседі, сырты тегіс, аздап жабысқақ келеді. Түсі әр түрлі, ақшыл сарғыштан қою сұр, тіпті қара қоңыр түске дейін өзгереді. Жемістік денесінің жұмсақ бөлігі ақ түсті, тығыз, сындырған кезде негізінен ақ түсін сақтайды, кейде қызғылт түске өзгеруі мүмкін. Гименофоры (споралы клеткалар қабаты орналасқан саңырауқұлақ жемісті денесінің үстіңгі беті) түтікшелі, қалпақшасының астыңғы жағында орналасқан. Аяқшасының ұзындығы 15 см-дей, диам. 2 – 4 см, ақ түсті, сыртын сұрғылт, қара қоңыр талшықты қабыршақ жапқан. Гименофор түтікшелерінің ішінде ұзындығы 14 – 18, ені 5 – 6 мкм споралар жетіледі. Саңырауқұлақ осы споралары арқылы таралады. Қайың түбі саңырауқұлағы ағаш тектес өсімдіктермен, қайыңмен микоризалық (өсімдік тамырының саңырауқұлақ жіпшумағымен селбесіп өсуі) байланыста тіршілік етеді. Жеуге жарамды, иісі жағымды, оны жаңадан жинап алған кезінде пісіріп, қуырып жеуге немесе консервіленген түрінде тағамға пайдалануға болады. ^[1]