Қатынсу
| Қатынсу | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 155 км |
| Су алабының ауданы |
1650 км² |
| Су алабы | Алакөл |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Тарбағатай жотасындағы Тастау, Жалаулы таулары |
| • Координаттары | 47°01′55″ с. е. 82°21′02″ ш. б. / 47.03194° с. е. 82.35056° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Алакөл |
| • Орналасқан жері | Көктал ауылынан төменде |
| • Координаттары | 46°24′19″ с. е. 81°50′55″ ш. б. / 46.40528° с. е. 81.84861° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 46°24′19″ с. е. 81°50′55″ ш. б. / 46.40528° с. е. 81.84861° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел | Қазақстан |
| Аймақ | Абай облысы Үржар ауданы |
Қатынсу – Алакөл алабындағы өзен.
Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Абай облысы Мақаншы ауданы жерімен ағады. Ұзындығы 155 км, су жиналатын алабы 1650 км2.
Бастауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бастауын Тарбағатай жотасындағы Тастау, Жалаулы тауларынан алып, Көктал ауылынан төменде Алакөлге құяды. Оң жағынан Каначка, Егінсу, сол жағынан Шошқалы, Құсақ өзендері қосылады.
Гидрологиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аңғары Қазымбет ауылына дейін таулық сипатта, одан төменде біртіндеп кеңейіп, сағасында айналадағы ортамен тұтасып кетеді. Жағасы жоғарғы бөлігінде тік жарлы, биіктігі 5 — 8 м. Қазымбет ауыл тұсында таудан шыға үлкен ысырынды конус қалыптастырады. Конус аумағында арнасы тармақталып, Каначка мен Шошқалы салалары құйған тұстардан бір арнаға қайта тоғысады. Жайылмасы тармақталған тұстарында кеңейіп, шабындық шөп өседі. Суның 40-50%-ы қар, 10-12%-ы жаңбыр және жер асты суларымен толығады. Жазғы — көктемгі кезеңдерде тасып, жаз соңынан күз басталғанға дейін және қыста сабасына түседі. Суының минералдылығы су тасу кезінде 100 — 300 мг/л, сабасына түскен кезеңдерде 200 — 500 мг/л. Алабының таулық бөлігінде орман ағаштарының сиректігі, беткейлерінің тік жарлылығы, қорым тастардың мол қоры, нөсерлі жауындардың көптеп орын алуы сел қаупін туғызады. Жылдық орташа су ағымы Қызылжұлдыз ауылы тұсында 4,67 м3/с. Суы егін суаруға, шабындықтар мен жайылымдарды суландыруға пайдаланылады. Қатынсудан 8 канал тартылған.[1][2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ "Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
- ↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5