АҚШ доллары

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
АҚШ доллары

US Dollar  (ағылш.)
Dollar des États-Unis  (фр.)

Кодтар және таңбалар
Кодтар ISO 4217 USD (840)
Символы $ • $ • долл
Айналым шекарасы
Эмитент  АҚШ
Ресми түрде  Бермудалар
Бонэйр
 Британдық Вирджин аралдары
 Шығыс Тимор
 Зимбабве
 Маршалл аралдары
 Палау Республикасы
 Панама
 Пуэрто-Рико
Саба
 Сальвадор
Синт-Эстатиус
Туркс пен Кайкос
 Микронезия
 Эквадор
Туынды және параллельді бірліктер
Бөлшекті Дайм (110)
Цент (1100)
Милль (11000)
Айналымдағы монеталар және банкноталар
Банкноталар 1, 2, 5, 10, 20, 50 және 100 доллар
Бонкноталар және монеталар өңдірісі
Эмиссиялық орталық Федералдық резервтік жүйесі
Банкнота өңдіруші Гравировка және мөр бюросы
www.moneyfactory.gov/
Ақша сарайы АҚШ Монета Сарайы
www.usmint.gov/
Бағамдар ХВҚ, ЕОБ және ҚРҰБ мәліметтері бойынша аутоматты түрде жаңартылып отырады.
АҚШ доллары Ортаққорда

Америка Құрама Штаттарының Доллары (ағылш. United States dollar, ХФӘ: [jʊˌnaɪɾɪd ˈsteɪts ˈdɑlɚ]) — АҚШ ақша бірлігі, әлемдік негізгі резервтік валюталардың бірі. 1 доллар = 100 цент. Белгіленуі: $. Валютаның әріптік коды: USD. Ақша шығару құқығы Америка Құрама Штаттарында Орталық банк функцияларын жүзеге асыратын Федералдық резервтік жүйесіне (ағылш. Federal Reserve System) тиесілі.

АҚШ долларының, басқа да бірқатар елдерде (мысалы, Маршалл аралдары, Сальвадор) ұлттық валюта мәртебесі бар. Сондай-ақ өзінің жеке валюта жүзінде қолма-қол ақша немесе қолма-қол емес айналыстағы пайдаланылмайтын жағдайларда, оның ішінде құқықтық төлем қызметіде бар, оларда АҚШ доллары ұлттық валюта ғана емес елдерінде көбіне параллель валюта болып табылады. Мысалы, Зимбабведе.[1]

Әлемдік сауданың 80% астам АҚШ долларымен есептеледі деп саналады.[2]

Bloomberg Агенттігінің деректері бойынша, SWIFT банкаралық айналым жүйесінде 2013 жылдың мамыры мен 2014 жылдың мамыры аралығында АҚШ долларының үлесі 42% -ды құрады. Еуроның (сол кезең үшін) үлесі 32%, юань - 1,47%.[3]

Номиналдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Барлық АҚШ федералдық банкноттары, 1861 жылдан бастап шыға бастаған, бүгінге дейін заңды түрде төлем қызметін атқарады. 1971 жылдың 15 тамызынан бастан доллардың алтын қормен қамтамасыз етілуі тоқтатылды.

Еркін қазіргі айналымға деноминация банкноталар шығады және қол жетімді

АҚШ Монеталарының құндылықтары:

500, 1000, 5000, 10000 доллар номиналымен жарамды банкноттар әлі де бар. Олар 1945 жылға дейін шығарылды, 1969 жылдан бастап ресми айналыстан алып тасталынды (электрондық банк төлемдер пайдалануға байланысты). [4] Олардың бонистикалық құны номиналды құнынан әлдеқайда жоғары болып табылады. Мысалы, аукционда 5000 купюрасының құны 10 000 АҚШ долларына дейiн болуы мүмкін. ФРЖ-мен саны қадағаланып отыратын шығарылған барлық ноталардың номиналымен 10 000 АҚШ долларына дейін, және ең соңғы басылымы 1944 жылы басылған (1934 жылғы сериясы) айналыстан тек 130 данасы алынған жоқ. Сондықтан, каталогтарда осы раритеттердің құны, әдетте, көрсетілген емес.

1934 жылы айналымға түспеген және тек ФРЖ және Қазынашылықта ішкі есеп айырысу үшін пайдаланылған 100 000 долларлық банкноталар шығарылған .

Қазіргі уақытта ең ірі банкнотаның номиналы $100 болып табылады.

Сыртқы түрі, дизайн[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Атауы Аверс Реверс Кескін Реверс тақырыбы Алғашқы серия Кейінгі серия Айналым
Бір доллар Джордж Уошингтон Құрама Штаттарының Ұлы Мөрі 1963 серия 2013 серия Кең
Екі доллар Томас Джефферсон Трамбалл Тәуелсіздік Декларациясы 1976 серия 2013 серия Шекті
Бес доллар Авраам Линкольн Линкольн мемориалы 2006 серия 2013 серия Кең
Он доллар Александр Гамильтон АҚШ қазынасы 2004A серия 2013 серия Кең
Жиырма доллар Эндрю Джексон Ақ үй 2004 серия 2013 серия Кең
Елу доллар Улисс С. Грант Құрама Штаттар Сарайы 2004 серия 2013 серия Кең
100 доллар Франклин Бенджамин Тәуелсіздік Сарайы 2009 серия 2013 серия Кең
Атауы Жалпы аты Аверс Реверс Кескін Реверс тақырыбы Салмағы Диаметр Материал Қыры Айналымы
Бір цент
Пенни Авраам Линкольн Штат қалқаны 2.50 g 19.05 mm 97.5% Zn
2.5% Cu
Жаттық Кең
Бес цент
Никел Томас Джефферсон Monticello 5.00 g 21.21 mm 75% Cu
25% Ni
Жазық Кең
Он цент
10¢
Дайм Franklin D. Roosevelt olive branch, torch, oak branch 2.27 g 17.91 mm 91.67% Cu
8.33% Ni
118 reeds Wide
Жиырма бес цент
25¢
Quarter George Washington Various; five designs per year 5.67 g 24.26 mm 91.67% Cu
8.33 % Ni
119 reeds Wide
Елу цент
50¢
Half John F. Kennedy Presidential Seal 11.34 g 30.61 mm 91.67% Cu
8.33 % Ni
150 reeds Limited
Доллар монетасы (Dollar coin)
$1
dollar coin, golden dollar Profile of Sacagawea with her child, Jean Baptiste Charbonneau Bald eagle in flight (2000–2008), Various; new design per year 8.10 g 26.50 mm 88.5% Cu
6 % Zn
3.5% Mn
2 % Ni
Lettered Limited

$[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1778 жылы 1 сәуірде Жаңа Орлеандық бизнесмен Оливер Поллок АҚШ-тың ұлттық валютасы долларға арнап белгі ойлап тапқан болатын. Белгі бір-біріне қабаттасқан U және S (United States) әріптерінен тұрды. Уақыт өте келе U -дің төменгі жағы жойылып, одан кейін уақыттарда америкалықтар тек қана бір сызықпен сыза салатын болған. Ақырында қазіргі біз көріп жүрген $ белгісі жасалып шыққан.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Мир в фактах Мұрағатталған 16 сәуірдің 2020 жылы.
  2. Интервью с гостем радиостанции "Эхо Москвы" Олегом Вьюгиным (интервью). Эхо Москвы (22 мамыр 2014). Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 мамыр 2014. Тексерілді, 18 мамыр 2014.
  3. Ye Xie, Halia Pavliva Putin’s Land Grab Undermines Global Ambition for Ruble  (ағыл.). BloombergBusiness (7 July 2014). Тексерілді, 30 қаңтар 2015.
  4. U.S. Currency Large Denominations Мұрағатталған 25 маусымның 2014 жылы.. U.S. Department of the Treasury.

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]