Starbucks
| Starbucks Corporation | |
 | |
| Түрі | |
|---|---|
| Биржадағы листингі | |
| Құрылды |
30 наурыз 1971 |
| Құрушы |
Джерри Болдуин, Гордон Боукер және Зев Сигл |
| Орналасуы | |
| Басты адамдары | |
| Саласы | |
| Өнімі |
кофе, шай, смузи (жеміс-жидектен жасалған сусын), дәмді пісірілген нан |
| Меншікті капиталы |
−5,32 млрд $ (2021)[1] |
| Айналым |
▲ 29,1 млрд $ (2021)[1] |
| Операциялық кірісі |
▲ 4,87 млрд $ (2021)[1] |
| Таза табыс |
▲ 4,2 млрд $ (2021)[1] |
| Қызметкерлер саны |
▲ 383 000 адам (2021)[1] |
| Басшы компания |
Starbucks Corporation |
| Еншілес компания | |
| Аудитор | |
| Сайты | |
Starbucks («Старбакс» деп оқылады) — клиенттеріне кофе сусындарын ұсынып, сатуға бағытталған және де кофеханалар атауы болып келетін американдық компания. Starbucks — дүниежүзіндегі ең ірі кофеханалары бар компания. Starbucks эспрессо, капучино, латте макиато және өзге де ыстық және салқын кофе сусындарын, ыстық және салқын сэндвичтерді, бәліштерді, шайнамаларды, стақан мен шыны-аяқтарды да сатумен айналысады.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1971 ж. ағылшын тілінің мұғалімі Джерри Болдуин, тарих пәнінің мұғалімі Зев Сигл және Гордон Боукер атты жазушы 1350 доллардан жинап, тағы 5000-ын қарызға алып, кофе мен оның дәндерін сатуға арналған дүкенді ашады. Ол Сиэтл қаласында, Вашингтон штатында болған болатын. Дүкеннің атауын Герман Мелвиллдің «Моби Дик» атты романындағы персонаж Ахава капитанының бірінші көмекшісінің атымен қояды; логотипінде - сиренаның суреті қойылады. Сорттарды таңдау мен кофенің дәндерін дұрыс қуыруды олар Peet’s Coffee компаниясының басшысы Альфред Питтен үйренеді. Starbucks алғашқы 9 ай бойы дәндерді Peet’s Coffee компаниясынан сатып алып жүреді, кейін серіктестер өздерінің дүкендеріне жаңадан қуыратын пеш орнатып, екінші дүкен ашады. 1981 жылы 5 дүкендей орнатып, кофені қуыратын кішкене фабрика және кофе дәндерін барлар, кафелер, мейрамханаларға тасымалдауға арнайы сату бөлімі жұмыс істейді. 1979 жылы Starbucks иелері Peet’s Coffee компаниясын сатып алады. 1987 жылы Starbucks дүкендері Il Giornale (Starbucks-тың бұрынғы қызметкері) кофейняларының иесі Говард Шульцке 4 млн. доллар шамасында сатылады. Өздерінің кофйеняларын ол Starbucks деп, ал компаниясын «Starbucks Corporation» деп өзгертеді. 1988 жылы компания пошта бойынша сатуды жүзеге асырып, өздерінің өнімдерінің бірінші каталогын жасап, АҚШ-тың әр түрлі штаттарындағы 33 дүкендермен байланыстарын орнатады. 1996 жылы АҚШ-тан тыс ең бірінші кофейня Жапонияда ашылады. 1990 жылдары Starbucks әр жұмыс күні жаңа дүкен ашып отырған, осы концепциясын компания 2000 жылға дейін ұстап отырды.
Иелері мен басшылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2011 жылдың көктеміндегі компанияның аса ірі акционерлері: Fidelity Investments (11,1%), BlackRock (5,7%), Capital World Investors (5,4%), компания менеджменті (4,8%). Starbucks Corporation-нің директорлар кеңесінің төрағасы, бас басқарушы мен президенті — Говард Шульц (Howard Schultz).
Қызметі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2021 жылғы қорытындылары бойынша, «Starbucks»-тың 80 елде 30 мыңнан астам кофеханасы бар, 9 мыңға жуығы АҚШ-та орналасқан және 7500-дейі Starbucks Corporation-ге тиесілі, ал қалғандары лицензия мен франчайзинг бойынша ашылған болатын. Starbucks Entertainment департаменті мен Hear Music брендінің көмегімен компания кітаптар, музыкалық жинақтар мен видеофильмдерді таратады. Ондай тауарлардың көбісі маусымдық және белгілі бір салада сатуға арналған. Starbucks-тың фирмалық балмұздағы және кофені азық-түлік сататын дүкендер де бар. Желінің жалпы қызметкерлер саны - 140 мың. адам. Компанияның 2010 жылғы табысы 10,7 млрд $ құрады, оның ішінде таза табысы 945 млн болды.
Таралуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қолданыстағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2007 жылдың қорытындысы бойынша әлемнің 43 елінде 15700 Starbucks кофеханасы ашылды[2], оның шамамен 7500-і Starbucks Corporation компаниясына тиесілі, ал қалғандары лицензия бойынша ашылды. Starbucks табиғи кофе, эспрессо негізіндегі сусындар, басқа да ыстық және салқын сусындар, жеңіл тағамдар, кофе дәндері мен кофе дайындауға және қызмет көрсетуге арналған керек-жарақтарды сатады. Starbucks Entertainment департаментінің және Hear Music брендінің көмегімен компания кітаптарды, музыкалық жинақтарды және бейнефильмдерді таратады. Бұл өнімдердің көпшілігі маусымдық немесе белгілі бір салада сатуға арналған. Starbucks маркалы балмұздақ пен кофе азық-түлік супермаркеттерінде де сатылады. Компанияның көптеген өнімдері маусымдық немесе рельефке тән.
Starbucks кофеханаларына арналған үй-жайларды таңдаудағы басты талаптардың бірі: алдыңғы есік шығысқа немесе оңтүстікке және ешқашан солтүстікке қарауы керек. Скотт Бедберидің айтуынша, 1995 жылдан 1998 жылға дейін Starbucks кофеханалар желісінің бренд сәулетшісі болған, бұл келушілер күндізгі жарықтан ләззат алуы керек, бірақ күн олардың бетіне түспеуі қажет.[3]
2014 ақпан айындағы жағдай бойынша Starbucks 65 елде және аумақта болды.
2008-де компания Аргентина, Бельгия, Бразилия, Болгария, Чехия және Португалияда нүктелерді ашып, өзінің кеңеюін жалғастырды.
Еуропа мен Скандинавия елдеріне кеңейту 2009-да жалғасты. Сәуірде нүктелер Польшада, тамызда — Утрехтте (Нидерланды), ал қазан айында Швецияда Стокгольм — Арланд әуежайында пайда болды.
2010-да жаңа нарықтарға қатысудың өсуі де жалғасты. 2010 жылдың мамырында Оңтүстік Африкадағы Оңтүстік күн қонақ үйлері Starbucks-пен Оңтүстік Африканың кейбір оңтүстік және Цонга күн қонақ үйлерінде Starbucks кофесін қайнатуға мүмкіндік беретін келісімге қол қойды. Келісімге қол жеткізу себептерінің бірі ОАР-да футболдан әлем чемпионатының ашылуы болды. 2010 маусымында Starbucks Будапештте алғашқы дүкенін ашты. Қараша айында компания Орталық Америкада, Сан-Сальвадордың астанасы Эль-Сальвадорда алғашқы дүкен ашты.
2010 желтоқсанында Starbucks Royal Caribbean International компаниясымен серіктестікте өзінің алғашқы кеме нүктесін ашуды талқылады. Starbucks Royal Caribbean International екінші ірі кеме операторы және әлемдегі екінші ірі кеме allure of the Seas бортында дүкен ашты.
Starbucks Алжирдің астанасы Алжирде өзінің үшінші африкалық нүктесін (Египет пен Мароккодан кейін) Алжирдің Cevital компаниясымен бірлесе отырып ашуды жоспарлап отыр.
2011 қаңтарында Starbucks және Tata Coffee, Азиядағы ең ірі кофе өсіретін компания Үндістанда Starbucks бизнесін ашу және Кодагу қаласындағы Tata Coffee зауытында астықты қуыру бойынша стратегиялық одақ жоспарларын жариялады. 2007 жылы сәтсіз басталғанына қарамастан, 2012 жылдың қаңтарында Starbucks Tata Starbucks-тің (Tata Global Beverages компаниясымен 50/50) бірлескен меншігі туралы жариялады. Бұл компания Үндістандағы Starbucks нүктелерін Starbucks Coffee "A Tata Alliance"альянсы ретінде иеленеді және басқарады. Үндістандағы алғашқы Starbucks мекемесі 19 жылы 2012 қазанда Бомбейде ашылды.
2011 ақпан айында Starbucks Норвегияда кофе сататын дүкендерді қолдай отырып, кофе сатуды бастады. Норвегиядағы Starbucks брендімен алғашқы дүкен 8 жылдың 2012 ақпанында Осло қаласындағы Гардермуэн әуежайында ашылды. 2011 жылдың қазан айында Starbucks Бейжіңде Шоуду әуежайының № 3 терминалының халықаралық ұшу залында тағы бір нүкте ашты, мекеме Қытайдағы компанияның 500-ші және әуежайда 7-ші орынға айналды. Компания 2015 жылға қарай Қытайда 1500 нүкте ашуды жоспарлап отыр. 2012 мамырында Starbucks өзінің алғашқы кофеханасын Хельсинки-Вантаа әуежайында ашты. Жақында Starbucks қалада дүкен ашты. Сан-Хосе, Коста-Рика екі жүру орнында: 1 орталықта, екіншісі Авенидада.
2012 қазанында Starbucks келесі бес жылда АҚШ-та мың дүкен ашу жоспарын жариялады. Сол айда Алабама мемлекеттік университетінің Фергюсон орталығында АҚШ-тағы ең үлкен мекеме ашылды.
2013-да Starbucks басшылығы Даниядағы ең ірі бөлшек сауда компаниясы — Danish Supermarket-пен ынтымақтастықты бастады. Алғашқы Starbucks мекемесі 2013 тамызында Ольборг пен Орхустағы Danish Supermarket дүкендерінде ашылды.
2013 тамызында Starbucks бас директоры Ховард Шульц Колумбияда Starbucks дүкендерінің ашылғанын жеке жариялады. Оның мәлімдемесіне сәйкес, алғашқы кафе 2014 жылы Боготада, келесі бес жылда тағы 50 елде ашылды. Шульц сонымен бірге Starbucks Колумбия Үкіметімен және USAID-пен бірге жұмыс істейтінін, "жергілікті кофе өндірушілердің мүмкіндіктерін кеңейтуді және кофенің мағынасын, мұрасы мен дәстүрлерін әлемге таратуды"жалғастыратынын айтты. Компания басшылығы Колумбия нарығына агрессивті кеңейту испандық Starbucks серіктестерімен: Alsea компаниясымен және Colcafe арқылы кофе жеткізуде Starbucks-пен жұмыс істеген колумбиялық Grupo Nutresa азық-түлік конгломератымен Ортақ қадам болғанын атап өтті. Бұл хабарландыру өткен жылы Колумбияның Манисалес қаласында Starbucks фермерлерін қолдау орталығы ашылғаннан кейін жасалды, бұл Компанияның Колумбиядағы позициясын нығайтты.
Starbucks Боливиядағы алғашқы кафе 2014 жылы Санта-Крус-де-ла-Сьерра қаласында, ал Панамадағы алғашқы кафе 2015 жылы ашылатынын жариялады.
2014 жылы Starbucks Колумбияда алты дүкен ашты және 2015 жылы Боготада оннан астам мекеме ашуды жоспарлап отыр.
2014 тамызында Starbucks Ханойда (Вьетнам) 4 дүкен ашты.
2015 басында Starbucks Гернси аралындағы Сент-Питер портындағы ағылшын арнасының аралдарында алғашқы мекемені ашты.
Ақпан айында 2015 Starbucks мекемесі Орландо, Флорида маңындағы Disney's Hollywood Studios саябағының Голливуд бульварында ашылып, диснейуорлд қаласындағы Starbucks-тың төртінші мекемесі болды (Magic Kingdom, Epcot саябақтарында және Диснейдегі Downtown-да екі нүкте бар). Осы төртке қосымша, Диснейленд парктерінде, Дисней Калифорния оқиғасында, Анахаймдағы Диснейдегі Даунтаун Диснейде және диснейдегі Дисней ауылында мекемелер бар. Диснейдің Downtown паркіндегі мекемелерді Starbucks басқарады, ал тақырыптық парктерден тыс мекемелерді Дисней басқарады.
2015 жылы Starbucks Бакуде алғашқы мекемені ашты. 2019 жылдың басында Бакуде 12 Starbucks мекемесі бар.
2015-2016 жылдың қысында Starbucks Алматы қаласында алғашқы мекемені ашты.
2016 жылдың қыркүйегінде Starbucks Қазақстан астанасы - Астанада да ашылды.
2018 жылдың 6 қыркүйегінде Starbucks компаниясы Миланда Италияда өзінің алғашқы кофеханасын ашты.[4]
Жабылғаны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2003 жылы мықты жергілікті бәсекелестікке тап болған Starbucks Израильдегі барлық алты дүкенді "тұрақты қызмет мәселелері" мен "бизнес үшін жағымсыз жағдай" себептерімен жауып тастады.
2007 жылғы шілдесінде Starbucks тыйым салынған қалада (Пекин) мекемені жауып тастады. Кофе дүкені 2000 жылы ашылғаннан бастап, үнемі пікірталастардың қайнар көзіне айналды, наразылық білдірушілер бұл жерде американдық тізбек мекемесінің болуы "қытай мәдениетін бұзады" деп мәлімдеді.
2008 жылғы шілдесінде компания компанияға тиесілі 600 жеткіліксіз тиімді дүкендердің жабылатынын және экономикалық тұрақсыздыққа байланысты АҚШ-тағы тарату жоспарларының қысқарғанын жариялады. 2008 жылдың 29 шілдесінде Starbucks сонымен қатар брендті жандандыру және кірісті арттыру жоспарының бөлігі ретінде сатылымнан тыс мыңға жуық жұмыс орнын қысқартты. Бұл ретте 550 жұмыстан босату орын алды, қалған жұмыс орындары бос қалды. Бұл жабулар мен жұмыстан босату 1990-шы жылдардың ортасында басталған компанияның өсу және кеңею кезеңін аяқтады.
2008 жылғы шілдесінде Starbucks келесі айда Аустралиядағы 84 дүкеннің 61-ін жабатынын жариялады. Сидней университетінің Стратегиялық менеджмент бойынша сарапшысы Ник Уэйлс былай деп түсіндірді: "Starbucks аустралиялық кофе мәдениетін түсіне алмады". 2014 мамырында Starbucks Аустралия нарығында жалғасып жатқан шығындар туралы жариялады, бұл қалған Withers Group дүкендерін сатуға әкелді.
2022 жылы Starbucks Ресейдегі 130 мекемені жауып, Ресейдің Украинаға басып кіруіне байланысты нарықтан кетті.[5]
Компания сонымен қатар Hear Music музыкалық дүкендер желісін дамытуда.
Елдер бойынша[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2022 жылғы жағдай бойынша Starbucks әлемнің 79 елінде бар.[6]
| Африка | Солтүстік Америка | Оңтүстік Америка | Океания | Азия | Еуропа |
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
Қызықты айғақтар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Starbucks кофейняларына орын таңдаған кезде негізгі бір талап бар ( дегенмен, ол әрқашанда орындала бермейді): кіре беріс есік шығыс немесе оңтүстікке қарауы тиіс, тек солтүстікке ғана емес. Starbucks брендінің негізін қалағандардың бірі Сиотт Берберидің айтуы бойынша, бұл талап мәні - келушілер тек қана түскі күншуақпен ғана рахаттануы тиіс, дегенмен оның барысында күн олардың беттеріне түспеуі керек. 2006 ж. компаниямен сатылған кофенің 1,36 кг.-ның 6% Fair trade болып сертификацияланды.
Starbucks — өмірдің соншалықты қарапайым әдеті болып кеткен, ол тіпті көптеген әзілдердің тақырыбына айналып отыр. Мысалы, "Шрек 2" мультфильмінде Farbucks атты кофейнялар желісі жұмыс істейді. Brandchannel компаниясының бағалауы бойынша, Starbucks дүниежүзіндегі ең ірі әрі танымал деген 10 брендтің қатарына кіреді. Бәрінен қызығы, компания ешқашан маркетинг пен жарнамаға қаражат бөлмеген. 90 ж. ортасында Starbucks шетелдік нарықтарға кіре бастаған кезінде, оның жылдық жарнамалық бюджеті небәрі 15 млн.$ құраған, ал Coca-Cola жарнамаға күніне одан да көп қаражат жұмсайды.
Starbucks дәмді сусынды ұнататын адамдарға жаңа қызмет көрсетудің стандартын енгізген болатын: барлық кофейняларды коф картондық станқандарда ұсыныла бастады.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b c d e Starbucks Corporation Annual Report 2021 (ағыл.).
- ↑ Starbucks. Company Profile Мұрағатталған 15 қазанның 2009 жылы.
- ↑ Дмитрий Лисицин Starbucks не продает кофе. Секрет фирмы, № 41 (224) (22 қазан 2007). Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 қазан 2007.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 3 мамыр 2011. (орыс.)
- ↑ Итальянская премьера Starbucks. Euronews (6 қыркүйек 2018). Басты дереккөзінен мұрағатталған 7 қыркүйек 2018.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 қыркүйек 2018. (орыс.)
- ↑ Update to Starbucks partners on our business in Russia (ағыл.). Starbucks Stories. Тексерілді, 12 маусым 2022.
- ↑ Number of Starbucks stores worldwide (ағыл.). Statista.
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
 |
Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Starbucks |
- starbucks.com Starbucks — ресми сайты
- Қазақстан Starbucks сайты (орыс.)
- Starbucks компаниясы туралы