Иоганн Вольфганг Деберейнер
(15.03.1780-24.03.1849)
Неміс химигі. Өз бетінше оқыған. 1810 жылдан Йен университетінің профессоры.
Еңбектері элементтерді жүйелеу мәселелеріне, платиналық металдарды зерттеуге, катализге арналған. Ұсақталған платина (патиналыққара) өзі өзгерусіз қалып химиялық реакцияларға себепші болатынын байқады; мысалы, шарап спиртінің сірке қышқылына (1821ж.) немесе күкірттік ангидридінің күкірт ангидридіне (1822ж.) тотығуын. Бұл жұмыстар Г.Дэвидің зерттеулерімен бірге питинаны қолданатын каталитикалық химияның негізін салды. Егер кальций-стронций-барий (1817), литий-натрий-калий, күкірт-селен-теллур және хлор-бром-йод (1829) триадаларында элементтер атомдар салмақтары өсу ретімен орналасса, олардың ортасындағы элементтің атомдық сомаларының жартысына тең екенін байқады. Бұл "триадалар ережесі" химиялық элементердің классификациясына арналған кейінгі жұмыстарында қолданылды.
Пайдалаған әдебиет:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
С.К. Мырзалиева "Химия" (Балаларға арналған энциклопедиялық анықтамалық Алматы 2012ж.)