Аудан

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Ауданы бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту

Аудан (орыс. район) – жергілікті бірлік.

Қазақстан аудандары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қазақстанда 160 аудан бар.

Аудандар 1923—1929 ж.ж. Ресей империясындағы ояздар мен болыстардың орнына жасалды.

Басқа елдер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Аудан тағы Әзірбайжан, Беларусь, Грузия, Латвия, Литва, Молдова және Украинада да жергілікті бірлік болып танылады.

Ауданның шетелдердегі аналогы АҚШта аймақ графтық Польшада повяттар, Испанияда провинциялар және Грекияның номдар. В Рессей Империясында және Кенес үкіметінің бірінші жылдары (1927 жылға дейін) аудандардың орнында ояздар болды.

ҚазССР аудандары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Аудан — 1) қандай да бір өзара байланысты белгілерінің немесе құбылыстарының жиынтығы бойынша ерекшеленетін аумақ; 2) әдетте генезистің ортақтығымен және географиялық қабықтың құрамбөліктерімен, сондай-ақ ландшафт немесе қоғамдық өндіріс элементтерінің өзара байланыстылығымен сипатталатын тұтас аумақ. Бұл сипаттары оны көрші аумақтан ерекшелеп тұрады. "Аудан" ұғымы — географиядағы ең негізгі ұғым, ол кейбір әдістемелік және әдіснамалық әдістердің (Аудандау), ғылыми бағыттардың (Аудантану) бастауы болып табылады және барлық географиялық пәндерде, сондай-ақ аудан тусінігі косымша сипат алатын басқа да ғылымдарда пайдаланылады. Экономикалық аудан.

АУДАНДАР МАСШТАБЫ

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

картадағы шексіз кіші фигура ауданының эллипсоидтегі (шардағы) сәйкес фигура ауданына қатынасы.

зерттелетін аумақты кем дегенде екі критерийге — бөлінетін аумақтық ұяшықтың ерекшелік өлшеміне және оларды қанықтыратын өзара байланыстардың өлшеміне — сай келетін таксондарға бөлетін әдіс. Ауданды жеке және жалпы деп бөледі. Жеке ауданда аумақтың тек жеке элементтері, ал жалпы ауданда интегралдық элементтер ескеріледі.

АУДАНДАУ КАРТАЛАРЫ

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

аудандаудың мақсатты бағытына сәйкес аумактың бөлінуін бір немесе бірнеше белгілерінің (табиғи немесе әлеуметтік-экономикалық) жиынтығы бойынша бейнелейтін карталар аудандық карталар объекгілер мен құбылыстардың орналасуын көрсететін карталармен салыстырғанда жинақтаушы карталар болып саналады.

==АУДАННЫҢ ЖЕЛ РЕЖIМI - әр аудандағы жер бедерінің әсерінен желдің бағыты мен жылдамдығының және олардың биіктік бойынша өзгерулерінің сипаты.

қандай да бір елдің аудандарын географиялық зерттеумен және сипаттаумен айналысатын елтану ғылымының бөлігі.

АУДАНТҮЗІЛУ

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

жоғары қарқынды ішкі өзара байланыстары мен өзара әрекеттері бар ландшафт элементтерінің (табиғи аудантүзілу) немесе қоғамдық ұдайы өндіріс элементтерінің (экономикалык аудантүзілу) тұрақты кеңістіктік тіркестерінің пайда болу процесі.[1]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 жыл. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6