Іле жуасы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Іле жуасы
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Дара жарнақтылар
Сабы: Asparagales
Тұқымдасы: Amaryllidaceae
Кіші тұқымдасы: Allioideae
Тайпасы: Allieae
Тегі: Allium
Түрі: A. iliense
Екі-есімді атауы
Allium iliense
Schrenk

Іле жуасы (лат. Allium iliense) – амариллистер тұқымдасының жуа туысына жататын өсімдік.

Шөлдегі жуалардың ең әдемісі, алғаш рет Іле өзенінің бассейігігде табылған. Шөлді және шөлдің аласа таулы аймақтарында әрқалай таралған, кейде тіпті аз кездеседі. Тығыздалған құмда және сазды топырақта қиыршық тасты беткейлерде кездесіп қалады, кейде шөлдерде Мойынқұм, Қызылқұм, Балқаш-Алакөлде, Шу,Іле тауларында. Пиязшығы үлкен (диаметрі 2 см-ге дейін), шар тәрізді қара қошқыл түсті, жұқа қорғаныш қабаты бар. Сабағы жіңішке,мықты,биіктігі 35 см дейін, екі үлкен (2 см дейін) таспа тәрізді жапырақтары бар. Гүлшоғыры босаң шоқтанған, қолшатырға ұқсайды. Ұзын гүлтабаны болымсыз иректелген. Гүлдері үлкен (1-1.5 см ұзын), жіңішке қоңырау тәрізді, түсі жылтырақ, күлгін-қызғылт түсті. Іле жуасы мамырда гүлдейді, маусымда жеміс береді. Жемістері ұсақ, шар тәрізді, қауашақ, гүлсерігі қурап қалған жапырақшаларымен оранған. Тамаша декоративті түр, шөлді аудандардың елді-мекендерін көгалдандыруға қолданылады, құрғақ гүлшоқтарын жасауда қолданылады. Бірақ мәдени түрде әлі белгісіз және зерттелмеген. Гүлдеу мерзімінде аралар көп келеді, басқа жуалар секілді шірнеу бөледі, омарташылық өсімдік ретінде қызығушылық тудырады.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]