Авиациялық астрономия

Авиациялық астрономия - астрономиялық навигацияны тікұшақтың ұшуына пайдалану тәсілдерін қарастыратын практикалық астрономияның саласы.
Оның негізгі міндеті - авиасекстант жәрдемімен аспан шырағының биіктігін өлшеу арқылы ұшып бара жатқан тікұшақтың орнын анықтау. Аспан шырағының орнын, биіктігін дүркін-дүркін өлшеу карта бетінде астрономиялық сызық жүргізуге мүмкіндік береді. Тікұшақтың орны сол сызықтың бойындағы нүктелердің бірінде болады. Мысалы, жер центрі мен кез келген аспан шырағын қосатын түзу сызық жердің бетін бір нүктеде қиып өтеді. Ол нүкте әлгі шырақтың географиялық орнында тұрған бақылаушы үшін оның зениттегі биіктігі 90° болады, ал бақылаушы қанша жүрсе, аспан шырағы да зенитте сонша қашықтайды. Осылайша, аспан шырағының географиялық орнына байланысты жер бетінде сызылған шеңбер бақылаушының позициялық сызығы болады. Оның радиусы аспан шырағының зениттен қашықтығына тең. Аспан шырағының географиялық орны "Астрономиялық ежегодниктен", ал шеңбердің радиусы аспан шырағының биіктігінен өлшеу арқылы табылады. Екі аспан шырағының биіктігі өлшеніп, олар бойынша картаға екі позициялық сызық түсірілсе, оның қиылысқан нүктесі тікұшақтың орнын 5-10 км дәлдікпен көрсетеді. Авиациялық астрономия тәсілдерінің дәлдігі тікұшақтың ұшу биіктігі мен қашықтығына байланысты. Бұл тәсілдер КСРО-да 1937 ж. Мәскеуден Америкаға ұшып барғанда, Отан соғысы кезінде және Арктиканы зерттеу сапарларында кең қолданылған.