Мазмұнға өту

Адам метапневмовирусы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Адам метапневмовирусы
Адамның метапневмовирусының құрылымы мен геномы
Ғылыми топтастырылуы
Патшалық

Вирустар

Тип

Negarnaviricota

Класс

Monjiviricetes

Қатар

Mononegavirales

Тұқымдас

Pneumoviridae

Туыс

Metapneumovirus

Түр

Адам метапневмовирусы

Халықаралық ғылыми атауы

Human metapneumovirus

Қорғалу статусы
Адам метапневмовирусы
Балтимур бойынша тобы

V: Біржіпшелі (-)РНҚ-сы бар вирустар


Уикитүрлердегі
жіктелуі
Ортаққордан
сурет іздеу


Адам метапневмовирусы[1] (ағылш. Human metapneumovirus, hMPV немесе HMPV) — Pneumoviridae тұқымдасының теріс мағыналы бір тізбекті РНҚ вирусы болып табылады және құстардың метапневмовирусының (AMPV) C кіші тобымен тығыз байланысты. Алғаш рет 2001 жылы Нидерландыда оқшауланған. Белгісіз вирустарды анықтауға арналған RAP-ПТР (РНҚ ерікті ПТР) әдісі өсірілген жасушаларда өседі.[2] 2016 жылғы жағдай бойынша бұл АҚШ-тың үлкен амбулаториялық емханасында 5 жасқа дейінгі дені сау балалардағы жіті респираторлық синцитиальды вирустан (RSV) кейінгі екінші ең көп таралған себеп болды.[3]

HMPV бар нәрестелерді госпитализациялаудың ең жоғары жасы 6 мен 12 ай аралығын құрайды, бұл RSV шыңынан сәл үлкенірек, шамамен 2-3 ай. HMPV клиникалық белгілері мен ауырлығы RSV-ға ұқсас. HMPV сонымен қатар егде жастағы адамдар мен нәрестелердегі аурудың маңызды себебі болып табылады.

Таксономиясы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Метапневмовирус тұқымдасы: түрлері және олардың вирустары[4]
Тұқымдас Түрлері Вирус (аббревиатура) NCBI таксономиясының идентификаторы
Metapneumovirus Metapneumovirus avis avian metapneumovirus (AMPV) 38525
Metapneumovirus hominis human metapneumovirus (HMPV) 162145

Тарихы және атау

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Адамның метапневмовирусын (HMPV) алғаш рет 2001 жылы Нидерландыда Бернадетт Г. ван ден Хооген және оның әріптестері ашқан.[5][6][7][8] HMPV алғаш рет Нидерландыда 28 жас баланың тыныс алу жолдарының секрецияларында анықталды және бастапқыда басқа кең таралған респираторлық вирустардан ерекшеленді, өйткені Ван ден Хоген мен оның әріптестері вирусқа тән антиденелерді және ПТР негізіндегі иммунологиялық талдауларды қолданып көрді және вирус геномына тән праймерлерді қолданатын әдістер — белгілі респираторлық вирустарды ғана сынай алды, сондықтан жаңа вирусты анықтай алмады.[5]

Зерттеушілер молекулярлық биология әдістерін қолдана бастағанда, вирустың геномдық тізбектерінің генетикалық сипаттамалары мен бөліктерін анықтауға болады. Бұл әдістер жаңа вирус пен құс пневмовирусы арасындағы нақты қарым-қатынасты анықтау үшін қажет шектеулі реттілік деректерін алған кездейсоқ праймерленген ПТР әдісін қамтиды. Жаңа вирус, адамның метапневмовирусы AMPV-мен тығыз байланысы үшін аталған, бұл оның метапневмовирус және адам иесі ретінде сәйкестігін көрсетеді.[5]

Эпидемиологиясы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

HMPV АҚШ-тың амбулаториялық клиникасындағы сау балалардағы жіті респираторлық аурулардың 12% және 5 жасқа дейінгі және АҚШ-та 2010—2012 жылдародан жоғары балалардағы ауруханаға жатқызуды қажет ететін қоғамдастықтан алынған пневмония жағдайларының 15% және 8% (тиісінше) жауапты болды.[9] Вирус бүкіл әлем бойынша таралған және қоңыржай аймақтарда, әдетте, қыстың аяғында және көктемде RSV және тұмау вирустарынан кейінгі маусымдық таралуы бар.[3][10] Серологиялық зерттеулер бес жасқа дейін дүние жүзіндегі барлық балалардың дерлік вирусқа ұшырағанын көрсетті.[2][11][12][13] Ерте өмірдегі әмбебап инфекцияға жақын болғанына қарамастан, қайта жұқтыру егде жастағы балалар мен ересектерде жиі кездеседі.[3][14][12][15]

HMPV жеңіл жоғарғы тыныс жолдарының инфекциясын тудыруы мүмкін (мысалы, суық тию). Алайда шала туылған нәрестелер,[16] иммунитеті төмен адамдар[17][18][19][20] және 65 жастан асқан егде жастағы адамдар ауыр ауру мен ауруханаға жатқызу қаупіне ұшырайды.[15][21][22] are at risk for severe disease and hospitalization. In some studies of hospitalizations and emergency room visits, HMPV is nearly as common and severe as influenza in older adults.[15][21][22][23] Ауруханаға жатқызу және жедел жәрдемге бару туралы кейбір зерттеулерде HMPV егде жастағы адамдарда тұмау сияқты жиі және ауыр. HMPV демікпесі бар адамдарда[24][25][26][27] және созылмалы обструктивті өкпе ауруы (ӨСОА) бар ересектердегі ауыр аурумен байланысты.[28][29][30] Балалар мен ересектерге арналған ұзақ мерзімді емдеу мекемелерінде өлімге әкелетін көптеген HMPV ошақтары тіркелді.[31][32][33][34][35]

Геномы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Модель құрылымы және адам метапневмовирусымен (hMPV) кодталған ақуыздар. (a) (b) вирустық геноммен кодталған вирустық ақуыздарды көрсететін hMPV үлгі құрылымы.

HMPV геномдық ұйымы RSV-ге ұқсас; дегенмен, HMPV-де құрылымдық емес гендер, NS1 және NS2 жоқ, HMPV антисенсті РНҚ геномында RSV-ге қарағанда гендік ретпен сәл басқаша сегіз ашық оқу шеңбері бар (мысалы, 3’-N-P-M-F-M2-SH-G-L-5’).[36] HMPV генетикалық жағынан құстардың A, B және әсіресе С типті метапневмовирустарына ұқсас. HMPV-ның филогенетикалық талдауы олардың ішінде тиісінше A1/A2 және B1/B2 топшаларын қамтитын А және В қосалқы түрі деп аталатын екі негізгі генетикалық линияның бар екенін көрсетті. F және G гендерінің реттілігіне негізделген генотиптеу B қосалқы түрі HMPV-A-мен салыстырғанда жөтел ұзақтығының ұзаруымен және жалпы тыныс алу жүйесінің жоғарылауымен байланысты екенін көрсетті.[37]

Тіршілік циклі және көбею

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

hMPV 3-6 күндік инкубациялық кезеңге ие деп бағаланады және көбінесе қалыпты климаттық аймақтарда кейінгі қыс және көктем мезгілінде ең белсенді болады, бұл RSV және тұмау маусымдарымен қабаттасып, қайталанатын инфекцияға мүмкіндік береді.[6] 2012 жылғы жағдай бойынша hMPV және репликация циклі жақсы түсінілмеді. hMPV репликация циклінің кейбір негізгі қадамдары Paramyxoviridae тұқымдасының қалған бөлігінің вирустық өмірлік циклдері мен репродуктивті шараларына негізделген эксперименттермен зерттелді.[38]

hMPV репликация циклінің бірінші қадамы G протеинін пайдаланып қабылдаушы жасушаға, атап айтқанда тыныс алу жолдарының эпителий жасушаларына қосылу болып табылады.[8][38] Бұл G протеинінің құрамында гидрофобты аймақ бар, ажыратылмаған сигналдық пептид және оның байланысуын жеңілдету үшін мембраналық якорь ретінде әрекет етеді; дегенмен, G протеині жоқ рекомбинантты вирустар әлі де in vitro және in vivo репликациялай алатындықтан, репликация циклінің қалған бөлігі үшін G протеині арқылы қосылу қажет емес сияқты.[8]

Циклдің келесі жолы — вирустық және хост мембраналарының бірігуі, F протеині арқылы жүзеге асады.[8][38] Біріктіру механизмі Paramyxoviridae тұқымдасының басқа мүшелеріне өте ұқсас және F ақуызының конформациялық өзгерістерін қамтыса да, hMPV механизмі оның отбасы мүшелері сияқты синтезге арналған G ақуызына тәуелді емес, бұл G протеині hMPV репликация циклінің келесі қадамдары үшін қажет емес деген бұрын айтылған идеяға сәйкестігін көрсетеді.[8][38] F протеинінің синтездік функциясы мембраналық синтез оқиғаларының триггері болып табылатын аргинин-глицин-аспартат (RGD) мотивін пайдаланып, αvβ1 интегрин арқылы хост жасушаларымен байланысу қабілетімен дәлелденді.[8]

hMPV және басқа Paramyxoviridae вирустарының біріктіру механизмдерінің бір негізгі айырмашылығы hMPV синтезінің оқиғалары қышқыл рН деңгейінде, басқа вирустардың синтезі бейтарап рН деңгейлерінде орын алуы; дегенмен, hMPV біріктіру механизмі туралы не және неліктен ерекшеленетінін жақсы түсіну үшін сол салада көбірек зерттеулер жүргізу қажет.[38] Спецификалық функциясы белгісіз болса да, SH гликопротеинінің болуы репликация кинетикасына, цитопатиялық әсерлерге немесе hMPV бляшкасының түзілуіне әсер етпейтін сияқты.[38]

Біріктірілгеннен кейін теріс мағыналы вирустық РНҚ (vRNA) геномы бар вирустық рибонуклеопротеин (RNP) цитоплазмаға шығарылады және мРНҚ мен антигеномдық кРНҚ синтезі үшін шаблон ретінде әрекет етеді.[38] Осы жерден hMPV транскрипциясы туралы біздің біліміміздің көп бөлігі RSV және басқа Paramyxoviridae вирустары туралы бұрыннан білетінімізден алынған, соның ішінде геномдағы жетекші және трейлер тізбегі ішінара толықтырушы және транскрипция үшін промоутер ретінде әрекет етеді. Біз N, P және L белоктары вРНҚ-дан диссоциацияланатынын және геномдық РНҚ цитоплазмада вирус транскрипциясы мен репликациясы үшін матрица қызметін атқара алатындай полимераздық комплекс түзу үшін бір-бірімен байланысатынын көреміз.[38]

Салыстырмалы түрде сенімді hMPV репликациясының соңғы сатысы қабықша гликопротеиндерінің (F, G және SH) Гольджи аппараты арқылы жұқтырған жасушалардың бетінде әсер ету үшін мембраналық жинақтау аймақтарына өтуі болып табылады.[38] Бұл вирустың геномын тиімді таратып, бетіндегі вирустық синтез белоктарының әрекеті арқылы жұқтырған жасушалардың көрші жасушалармен қосылуына мүмкіндік береді.[38] РНҚ және вирустық ақуыз синтезінен кейінгі репликация циклінің қалған бөлігі түсініксіз және қосымша зерттеулерді қажет етеді.[8]

Вирусологиясы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

HMPV мұрын мен өкпедегі тыныс жолдарының эпителий жасушаларын зақымдайды. HMPV мақсатты жасушаға гликопротеин (G) ақуызының гепаран сульфаты және басқа гликозаминогликандармен әрекеттесуі арқылы қосылады деп есептеледі. HMPV синтезі (F) протеині RGD (Arg-Gly-Asp) мотивін кодтайды,[39][40][41][42][43][44] RGD-байланыстыратын интегриндерді жасушалық рецепторлар ретінде біріктіреді, содан кейін эндосомалардың ішінде рН-тәуелсіз түрде жасуша мембранасы мен вирустық қабықтың бірігуіне делдал болады. Содан кейін HMPV IL-6, IFN-alpha, TNF-alpha, IL-2 және макрофагтардың қабыну ақуыздары сияқты химокиндер мен цитокиндердің реакциясын тудырады, бұл өз кезегінде перибронхиолярлы және периваскулярлық инфильтрация мен қабынуға әкеледі.[45]

Анықтау

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Энцефалитпен байланысты адам метапневмовирусы бар 47 жастағы науқастың кеуде қуысының фронтальды рентгенограммасы. Пневмонияны көрсететін оң жақ ортаңғы бөлікте (шеңберде) консолидация.

HMPV идентификациясы негізінен тыныс алу үлгілерінен алынған РНҚ-дан тікелей күшейту үшін кері транскриптазалық полимеразды тізбекті реакция (RT-PCR) технологиясына сүйенді. Нуклеин қышқылына негізделген тәсілдермен HMPV анықтаудың балама үнемді тәсілдері қолданылды, оларға мыналар кіреді:

  1. иммунофлуоресцентті-антиденелер сынағы арқылы мұрын-жұтқыншақ секрециясында hMPV антигендерін анықтау
  2. мұрын-жұтқыншақ секрецияларында және қабық флакон дақылдарында HMPV анықтау үшін моноклоналды антиденелермен иммунофлуоресценциялық бояуды қолдану
  3. hMPV-спецификалық антиденелерді анықтауға арналған иммунофлуоресценциялық талдаулар
  4. поликлоналды антиденелерді қолдану және өсірілген жасушаларда тікелей оқшаулау.

Тарату және хосттар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

hMPV алғаш рет 2001 жылы табылып, анықталғанымен, серологиялық зерттеулер hMPV немесе оның жақын туысы кем дегенде 50 жыл бойы айналымда болғанын көрсетті.[5][46] Бұл ақпараттан вирустың ашылғанға дейін аз ғана уақыт бұрын құстардан немесе басқа жануарлар су қоймасынан адамдарға «секіріп» келмегені анық.[5]

2022 жылдан бастап солтүстік жарты шарда hMPV инфекциясының шыңы қыстың аяғы мен көктемнің басында болады, бірақ оны бүкіл континенттерде[46] жаһандық деңгейде табуға болады және оның таралуы өте күрделі және серпінді.[5] Зерттеушілер hMPV негізінен локализацияланғанын және қауымдастықтан қауымдастыққа айтарлықтай ерекшеленуі мүмкін екенін анықтады, бұл бір жылдағы штаммның келесі жылы басқа жердегі штаммға барынша ұқсас болуына мүмкіндік береді.[5]

Бұл құбылыс 2001 жылы Аустралияда вирус штаммдарымен тіркелген; 2000 және 2002 жылдары Францияда; Канадада 1999, 2000, 2001 және 2002; 2002 жылы Израильде; және 2001 жылы Нидерландыда олардың барлығы F генінің тізбегіне негізделген өте тығыз байланысты. Қоғамдастық ошақтары кезінде айналымда болатын hMPV кем дегенде екі негізгі генотипі (A және B) бар және әрбір генотипте екі генотип бар, бірақ қазіргі уақытта бірде-бір штамм басқаларына басым емес сияқты және олардың ешқайсысы әртүрлі ауырлық деңгейлерін тудырмайтыны белгілі.[46]

HMPV жұқтырған адамдардан басқаларға

  • жөтелу және түшкіру арқылы бөлінетін секрециялар,
  • жақын жеке байланыс (мысалы, қол тигізу, қол алысу, т.б.)
  • вирустары бар заттарды ұстау, содан кейін ауызға, мұрынға немесе көзге тию арқылы жұғуы мүмкін. 2023 жылдан бастап hMPV таралуын болдырмау үшін сенімді вирусқа қарсы терапияны немесе вакцинаны әзірлеу әлі орын алған жоқ, бірақ бұл салада перспективті өзгерістер бар сияқты. Кейбір вакцина сынақтарында зерттеушілер hMPV F гені бар тірі рекомбинантты адам парагриппінің вирусы hMPV-спецификалық антиденелерді индукциялай алатынын және тәжірибелік жануарларды hMPV-ден қорғай алатынын байқады.[5]

Басқа ұқсас зерттеу hMPV F генін білдіретін химерикалық сиыр/адам парагриппінің вирусы 3 парагриппке және hMPV-ге қарсы антиденелерді бейтараптандыруға қалай мүмкіндік беретінін көрсетті. Бұл эксперименттердің бірнеше шектеулері бар, соның ішінде олардың шағын популяциясы бар жануарлар үлгілері. Жалпы алғанда, вакциналар мен вирусқа қарсы терапияны емдеу жұмыстары жүргізілуде, зерттеушілер 2006 жылғы жағдай бойынша кездесетін ең үлкен қиындық - табиғи хостта hMPV дамуы туралы қол жетімді шектеулі деректер.[5]

Таралу жолдары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Берілу ластанған секрециялармен, тамшы, аэрозоль немесе фомит векторлары арқылы байланыста болуы мүмкін.[47] Адамның метапневмовирусымен ауруханадан алынған инфекциялар туралы хабарланды.[48] HMPV күзгі және қысқы айларда жыл сайын бір типті басымдықпен айналатыны көрсетілген.[37]

Емі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2008 жылдан бастап адамдарға арналған ешқандай емдеу белгілі емес.[49] Рибавирин, RSV емдеу үшін қолданылатын дәрі, жануарлар үлгісінде тиімділігін көрсетті.[50]

Moderna американдық фармацевтикалық корпорациясы метапневмовирусқа қарсы модРНҚ вакцинасына үміткерге клиникалық сынақ жүргізді. 2019 жылдың қазан айындағы жағдай бойынша вакцинаға үміткер I фазадан өтті, бұл вакцина екі айдың ішінде барлық доза деңгейлерінде жақсы төзімді және бейтараптандыратын антиденелердің өндірісін күшейтетін иммундық жауапты тудырады.[51][52] hMPV үшін арнайы вирусқа қарсы емдер болмағанымен, вакцинаны әзірлеу бойынша зерттеулер жалғасуда, өйткені бұл вирус жыл сайын көптеген ауруханаға жатқызуларға жауапты денсаулыққа айтарлықтай жаһандық ауыртпалық түсіреді.[53]

Эволюциясы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Адамның метапневмовирусы алғаш рет 2001 жылы, ал құстардың метапневмовирусы 1970 жылдары тіркелген. Адамның метапневмовирусының кем дегенде төрт тегі бар—A1, A2, B1 және B2. Құстардың метапневмовирусы төрт топшаға бөлінді—A, B, C және D. Байезианның бағалауы бойынша, адам метапневмовирусы 1875—1889 жылдар аралығында пайда болып, 1800 жылы құстардың метапневмовирусынан бөлініп шықты.[54]

2024–2025 жылдардағы індет

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қытайдың Ауруларды бақылау және алдын алу орталығы 2024 жылдың 16-22 желтоқсан аралығында респираторлық инфекциялар айтарлықтай өскенін көрсететін деректерді жариялады;[55] адам метапневмовирусы Қытайдағы респираторлық ауруларға оң сынақтардың 6,2% және респираторлық аурулар ауруханасына жатқызылғандардың 5,4% байланысты болды, бұл COVID-19, риновирус немесе аденовирусқа қарағанда.[56] Қытайдағы CDC жұқпалы ауруларды бақылау және алдын алу ұлттық институтының басшысы Кан Бяо Қытайда 14 және одан кіші жастағы балалар арасында HMPV деңгейінің өсіп келе жатқанын хабарлады.[57]

Тағы қараңыз

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ Адам метапневмовирусы  (қаз.). Gov.kz (8 қаңтар 2025). Тексерілді, 25 қаңтар 2025.
  2. ↑ a b van den Hoogen, Bernadette G.; Jong, Jan C. de; Groen, Jan; Kuiken, Thijs; Groot, Ronald de; Fouchier, Ron A.M.; Osterhaus, Albert D.M.E. (2001). "A newly discovered human pneumovirus isolated from young children with respiratory tract disease". Nature Medicine 7 (6): 719–724. doi:10.1038/89098. PMC 7095854. PMID 11385510. 
  3. ↑ a b c Williams, John V.; Harris, Paul A.; Tollefson, Sharon J.; Halburnt-Rush, Lisa L.; Pingsterhaus, Joyce M.; Edwards, Kathryn M.; Wright, Peter F.; Crowe, James E. Jr. (2004-01-29). "Human Metapneumovirus and Lower Respiratory Tract Disease in Otherwise Healthy Infants and Children". New England Journal of Medicine 350 (5): 443–450. doi:10.1056/nejmoa025472. ISSN 0028-4793. PMC 1831873. PMID 14749452. 
  4. ↑ International Committee on Taxonomy of Viruses Genus Metapneumovirus (n.d.).
  5. ↑ a b c d e f g h i Kahn, Jeffrey S. (July 2006). "Epidemiology of Human Metapneumovirus". Clinical Microbiology Reviews 19 (3): 546–557. doi:10.1128/cmr.00014-06. PMC 1539100. PMID 16847085. 
  6. ↑ a b Human Metapneumovirus (13 April 2023).
  7. ↑ Human Metapneumovirus (HMPV): Causes & Treatment.
  8. ↑ a b c d e f g Schildgen, Verena; Van Den Hoogen, Bernadette; Fouchier, Ron; Tripp, Ralph A.; Alvarez, Rene; Manoha, Catherine; Williams, John; Schildgen, Oliver (Oct 2011). "Human Metapneumovirus: Lessons Learned over the First Decade". Clinical Microbiology Reviews 24 (4): 734–754. doi:10.1128/cmr.00015-11. PMC 3194831. PMID 21976607. 
  9. ↑ Jain, Seema; Williams, Derek J.; Arnold, Sandra R.; Ampofo, Krow; Bramley, Anna M.; Reed, Carrie; Stockmann, Chris; Anderson, Evan J. et al. (2015-02-25). "Community-Acquired Pneumonia Requiring Hospitalization among U.S. Children" (in EN). New England Journal of Medicine 372 (9): 835–845. doi:10.1056/nejmoa1405870. PMC 4697461. PMID 25714161. 
  10. ↑ Williams, John V.; Wang, Chiaoyin K.; Yang, Chin-Fen; Tollefson, Sharon J.; House, Frances S.; Heck, Josh M.; Chu, Marla; Brown, Jennifer B. et al. (2006-02-01). "The Role of Human Metapneumovirus in Upper Respiratory Tract Infections in Children: A 20-Year Experience". The Journal of Infectious Diseases 193 (3): 387–395. doi:10.1086/499274. ISSN 0022-1899. PMC 1586246. PMID 16388486. 
  11. ↑ Leung, Jessica; Esper, Frank; Weibel, Carla; Kahn, Jeffrey S. (2005-03-01). "Seroepidemiology of Human Metapneumovirus (hMPV) on the Basis of a Novel Enzyme-Linked Immunosorbent Assay Utilizing hMPV Fusion Protein Expressed in Recombinant Vesicular Stomatitis Virus" (in en). Journal of Clinical Microbiology 43 (3): 1213–1219. doi:10.1128/jcm.43.3.1213-1219.2005. ISSN 0095-1137. PMC 1081231. PMID 15750086. 
  12. ↑ a b Pavlin, Julie A.; Hickey, Andrew C.; Ulbrandt, Nancy; Chan, Yee-Peng; Endy, Timothy P.; Boukhvalova, Marina S.; Chunsuttiwat, Supamit; Nisalak, Ananda et al. (2008-09-15). "Human Metapneumovirus Reinfection among Children in Thailand Determined by ELISA Using Purified Soluble Fusion Protein". The Journal of Infectious Diseases 198 (6): 836–842. doi:10.1086/591186. ISSN 0022-1899. PMC 2648801. PMID 18680407. 
  13. ↑ Dunn, Sarah R.; Ryder, Alex B.; Tollefson, Sharon J.; Xu, Meng; Saville, Benjamin R.; Williams, John V. (2013-10-01). "Seroepidemiologies of Human Metapneumovirus and Respiratory Syncytial Virus in Young Children, Determined with a New Recombinant Fusion Protein Enzyme-Linked Immunosorbent Assay" (in en). Clinical and Vaccine Immunology 20 (10): 1654–1656. doi:10.1128/cvi.00750-12. ISSN 1556-6811. PMC 3807191. PMID 23945161. 
  14. ↑ Howard, Leigh M.; Edwards, Kathryn M.; Zhu, Yuwei; Griffin, Marie R.; Weinberg, Geoffrey A.; Szilagyi, Peter G.; Staat, Mary A.; Payne, Daniel C. et al. (2017). "Clinical Features of Human Metapneumovirus Infection in Ambulatory Children Aged 5–13 Years". Journal of the Pediatric Infectious Diseases Society 7 (2): 165–168. doi:10.1093/jpids/pix012. PMC 5954304. PMID 28369564. 
  15. ↑ a b c Falsey, Ann R.; Erdman, Dean; Anderson, Larry J.; Walsh, Edward E. (2003-03-01). "Human Metapneumovirus Infections in Young and Elderly Adults". The Journal of Infectious Diseases 187 (5): 785–790. doi:10.1086/367901. ISSN 0022-1899. PMID 12599052. 
  16. ↑ Williams, John V.; Maitre, Nathalie (2016-07-28). "Human metapneumovirus in the preterm neonate: current perspectives" (in English). Research and Reports in Neonatology 6: 41–49. doi:10.2147/rrn.s76270. PMC 5120728. PMID 27891060. 
  17. ↑ Shahda, S.; Carlos, W.g.; Kiel, P.j.; Khan, B.a.; Hage, C.a. (2011-06-01). "The human metapneumovirus: a case series and review of the literature" (in en). Transplant Infectious Disease 13 (3): 324–328. doi:10.1111/j.1399-3062.2010.00575.x. ISSN 1399-3062. PMC 3107511. PMID 21631655. 
  18. ↑ Chu, Helen Y.; Renaud, Christian; Ficken, Elle; Thomson, Blythe; Kuypers, Jane; Englund, Janet A. (2014-12-01). "Respiratory Tract Infections Due to Human Metapneumovirus in Immunocompromised Children". Journal of the Pediatric Infectious Diseases Society 3 (4): 286–293. doi:10.1093/jpids/piu100. ISSN 2048-7193. PMC 4240341. PMID 25419459. 
  19. ↑ Seo, Sachiko; Gooley, Ted A.; Kuypers, Jane M.; Stednick, Zachary; Jerome, Keith R.; Englund, Janet A.; Boeckh, Michael (2016-07-15). "Human Metapneumovirus Infections Following Hematopoietic Cell Transplantation: Factors Associated With Disease Progression". Clinical Infectious Diseases 63 (2): 178–185. doi:10.1093/cid/ciw284. ISSN 1058-4838. PMC 4928387. PMID 27143659. 
  20. ↑ Shah, Dimpy P.; Shah, Pankil K.; Azzi, Jacques M.; Chaer, Firas El; Chemaly, Roy F. (2016). "Human metapneumovirus infections in hematopoietic cell transplant recipients and hematologic malignancy patients: A systematic review". Cancer Letters 379 (1): 100–106. doi:10.1016/j.canlet.2016.05.035. PMC 4935561. PMID 27260872. 
  21. ↑ a b Walsh, Edward E.; Peterson, Derick R.; Falsey, Ann R. (2008-12-08). "Human Metapneumovirus Infections in Adults: Another Piece of the Puzzle". Archives of Internal Medicine 168 (22): 2489–2496. doi:10.1001/archinte.168.22.2489. ISSN 0003-9926. PMC 2783624. PMID 19064834. 
  22. ↑ a b Widmer, Kyle; Zhu, Yuwei; Williams, John V.; Griffin, Marie R.; Edwards, Kathryn M.; Talbot, H. Keipp (2012-07-01). "Rates of Hospitalizations for Respiratory Syncytial Virus, Human Metapneumovirus, and Influenza Virus in Older Adults". The Journal of Infectious Diseases 206 (1): 56–62. doi:10.1093/infdis/jis309. ISSN 0022-1899. PMC 3415933. PMID 22529314. 
  23. ↑ Widmer, Kyle; Griffin, Marie R.; Zhu, Yuwei; Williams, John V.; Talbot, H. Keipp (2014-05-01). "Respiratory syncytial virus- and human metapneumovirus-associated emergency department and hospital burden in adults" (in en). Influenza and Other Respiratory Viruses 8 (3): 347–352. doi:10.1111/irv.12234. ISSN 1750-2659. PMC 3984605. PMID 24512531. 
  24. ↑ Williams, John V.; Crowe, James E.; Enriquez, Rachel; Minton, Patricia; Peebles, R. Stokes; Hamilton, Robert G.; Higgins, Stanley; Griffin, Marie et al. (2005-10-01). "Human Metapneumovirus Infection Plays an Etiologic Role in Acute Asthma Exacerbations Requiring Hospitalization in Adults". The Journal of Infectious Diseases 192 (7): 1149–1153. doi:10.1086/444392. ISSN 0022-1899. PMC 1476781. PMID 16136455. 
  25. ↑ Williams, John V.; Tollefson, Sharon J.; Heymann, Peter W.; Carper, Holliday T.; Patrie, James; Crowe Jr., James E. (2005). "Human metapneumovirus infection in children hospitalized for wheezing". Journal of Allergy and Clinical Immunology 115 (6): 1311–1312. doi:10.1016/j.jaci.2005.02.001. PMC 1476700. PMID 15940152. 
  26. ↑ García-García, M.l.; Calvo, C.; Casas, I.; Bracamonte, T.; Rellán, A.; Gozalo, F.; Tenorio, T.; Pérez-Breña, P. (2007-05-01). "Human metapneumovirus bronchiolitis in infancy is an important risk factor for asthma at age 5" (in en). Pediatric Pulmonology 42 (5): 458–464. doi:10.1002/ppul.20597. ISSN 1099-0496. PMID 17427899. 
  27. ↑ Khetsuriani, Nino; Kazerouni, N. Neely; Erdman, Dean D.; Lu, Xiaoyan; Redd, Stephen C.; Anderson, Larry J.; Teague, W. Gerald (2007). "Prevalence of viral respiratory tract infections in children with asthma". Journal of Allergy and Clinical Immunology 119 (2): 314–321. doi:10.1016/j.jaci.2006.08.041. PMC 7112359. PMID 17140648. 
  28. ↑ Vicente, Diego; Montes, Milagrosa; Cilla, Gustavo; Pérez-Trallero, Emilio (July 2004). "Human Metapneumovirus and Chronic Obstructive Pulmonary Disease". Emerging Infectious Diseases 10 (7): 1338–1339. doi:10.3201/eid1007.030633. ISSN 1080-6040. PMC 3323314. PMID 15338546. 
  29. ↑ Martinello, Richard A.; Esper, Frank; Weibel, Carla; Ferguson, David; Landry, Marie L.; Kahn, Jeffrey S. (2006). "Human metapneumovirus and exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Journal of Infection 53 (4): 248–254. doi:10.1016/j.jinf.2005.11.010. PMC 7112509. PMID 16412516. 
  30. ↑ Kan-o, Keiko; Ramirez, Ruben; MacDonald, Martin I.; Rolph, Michael; Rudd, Penny A.; Spann, Kirsten M.; Mahalingam, Suresh; Bardin, Philip G. et al. (2017-05-15). "Human Metapneumovirus Infection in Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Impact of Glucocorticosteroids and Interferon". The Journal of Infectious Diseases 215 (10): 1536–1545. doi:10.1093/infdis/jix167. ISSN 0022-1899. PMID 28379462. 
  31. ↑ Boivin, Guy; Serres, Gaston De; Hamelin, Marie-Eve; Côté, Stéphanie; Argouin, Marco; Tremblay, Geneviève; Maranda-Aubut, Renée; Sauvageau, Chantal et al. (2007-05-01). "An Outbreak of Severe Respiratory Tract Infection Due to Human Metapneumovirus in a Long-Term Care Facility". Clinical Infectious Diseases 44 (9): 1152–1158. doi:10.1086/513204. ISSN 1058-4838. PMID 17407031. 
  32. ↑ Louie, Janice K.; Schnurr, David P.; Pan, Chao-Yang; Kiang, David; Carter, Connie; Tougaw, Sandra; Ventura, Jean; Norman, Agnes et al. (2007-09-01). "A Summer Outbreak of Human Metapneumovirus Infection in a Long-Term-Care Facility". The Journal of Infectious Diseases 196 (5): 705–708. doi:10.1086/519846. ISSN 0022-1899. PMID 17674312. 
  33. ↑ Neu, Natalie; Plaskett, Theresa; Hutcheon, Gordon; Murray, Meghan; Southwick, Karen L.; Saiman, Lisa (June 2012). "Epidemiology of Human Metapneumovirus in a Pediatric Long-Term Care Facility". Infection Control & Hospital Epidemiology 33 (6): 545–550. doi:10.1086/665727. ISSN 0899-823X. PMID 22561708. 
  34. ↑ Outbreaks of Human Metapneumovirus in Two Skilled Nursing Facilities — West Virginia and Idaho, 2011–2012  (ағыл.).
  35. ↑ Yang, Zifeng; Suzuki, Akira; Watanabe, Oshi; Okamoto, Michiko; Ohmi, Akira; Huang, Wenbo; Nishimura, Hidekazu (2014). "Outbreak of human metapneumovirus infection in a severe motor-and-intellectual disabilities ward in Japan". Japanese Journal of Infectious Diseases 67 (4): 318–321. doi:10.7883/yoken.67.318. ISSN 1884-2836. PMID 25056083. 
  36. ↑ van den Hoogen, Bernadette G.; Bestebroer, Theo M.; Osterhaus, Albert D. M. E.; Fouchier, Ron A. M. (2002-03-30). "Analysis of the genomic sequence of a human metapneumovirus". Virology 295 (1): 119–132. doi:10.1006/viro.2001.1355. ISSN 0042-6822. PMID 12033771. http://repub.eur.nl/pub/3864. 
  37. ↑ a b Perchetti, GA; Wilcox, N; Chu, HY; Katz, J; Khatry, SK; LeClerq, SC; Tielsch, JM; Jerome, KR et al. (November 2020). "Human Metapneumovirus Infection and Genotyping of Infants in Rural Nepal". Journal of the Pediatric Infectious Diseases Society 10 (4): 408–416. doi:10.1093/jpids/piaa118. PMID 33137178. 
  38. ↑ a b c d e f g h i j Feuillet, F.; Lina, B.; Rosa-Calatrava, M.; Boivin, G. (Feb 2012). "Ten years of human metapneumovirus research". Journal of Clinical Virology 53 (2): 97–105. doi:10.1016/j.jcv.2011.10.002. PMID 22074934. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1386653211004185. 
  39. ↑ Cseke, G.; Maginnis, M. S.; Cox, R. G.; Tollefson, S. J.; Podsiad, A. B.; Wright, D. W.; Dermody, T. S.; Williams, J. V. (2009). "Integrin  v 1 promotes infection by human metapneumovirus". Proceedings of the National Academy of Sciences 106 (5): 1566–1571. doi:10.1073/pnas.0801433106. PMC 2629439. PMID 19164533. 
  40. ↑ Chang, A.; Masante, C.; Buchholz, U. J.; Dutch, R. E. (2012). "Human Metapneumovirus (HMPV) Binding and Infection Are Mediated by Interactions between the HMPV Fusion Protein and Heparan Sulfate". Journal of Virology 86 (6): 3230–3243. doi:10.1128/JVI.06706-11. PMC 3302303. PMID 22238303. 
  41. ↑ Cox, R. G.; Livesay, S. B.; Johnson, M.; Ohi, M. D.; Williams, J. V. (2012). "The Human Metapneumovirus Fusion Protein Mediates Entry via an Interaction with RGD-Binding Integrins". Journal of Virology 86 (22): 12148–12160. doi:10.1128/JVI.01133-12. PMC 3486500. PMID 22933271. 
  42. ↑ Wei, Y.; Zhang, Y.; Cai, H.; Mirza, A. M.; Iorio, R. M.; Peeples, M. E.; Niewiesk, S.; Li, J. (2014). "Roles of the Putative Integrin-Binding Motif of the Human Metapneumovirus Fusion (F) Protein in Cell-Cell Fusion, Viral Infectivity, and Pathogenesis". Journal of Virology 88 (8): 4338–4352. doi:10.1128/JVI.03491-13. PMC 3993731. PMID 24478423. 
  43. ↑ Schowalter, R. M.; Smith, S. E.; Dutch, R. E. (2006). "Characterization of Human Metapneumovirus F Protein-Promoted Membrane Fusion: Critical Roles for Proteolytic Processing and Low pH". Journal of Virology 80 (22): 10931–10941. doi:10.1128/JVI.01287-06. PMC 1642150. PMID 16971452. 
  44. ↑ Cox, Reagan G.; Mainou, Bernardo A.; Johnson, Monika; Hastings, Andrew K.; Schuster, Jennifer E.; Dermody, Terence S.; Williams, John V. (2015). "Human Metapneumovirus is Capable of Entering Cells by Fusion with Endosomal Membranes". PLOS Pathogens 11 (12): e1005303. doi:10.1371/journal.ppat.1005303. PMC 4667933. PMID 26629703. 
  45. ↑ Uddin, Sanaa; Thomas, Meagan (2023), Human Metapneumovirus, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 32809745, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560910/, retrieved 2023-11-18 
  46. ↑ a b c Uddin, Sanaa; Thomas, Meagan (July 18, 2022). "Human Metapneumovirus". StatPearls [Internet]. PMID 32809745. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560910/. 
  47. ↑ About Human Metapneumovirus (en-us). CDC (9 August 2024).
  48. ↑ Peiris, JS; Tang, WH; Chan, KH; Khong, PL; Guan, Y; Lau, YL; Chiu, SS (June 2003). "Children with respiratory disease associated with metapneumovirus in Hong Kong". Emerging Infectious Diseases 9 (6): 628–633. doi:10.3201/eid0906.030009. PMC 3000155. PMID 12781000. 
  49. ↑ Baric, Ralph S., ed (May 2008). "Human Metapneumovirus Glycoprotein G Inhibits Innate Immune Responses". PLOS Pathog. 4 (5): e1000077. doi:10.1371/journal.ppat.1000077. PMC 2386556. PMID 18516301. 
  50. ↑ "Human metapneumovirus". Semin Respir Crit Care Med 28 (2): 213–21. April 2007. doi:10.1055/s-2007-976493. PMID 17458775. 
  51. ↑ (2 October 2019). Moderna to Present Data from Two of Its Prophylactic mRNA Vaccines at IDWeek 2019. Пресс-релиз.
  52. ↑ "Safety and Immunogenicity of an mRNA-Based Human Metapneumovirus and Parainfluenza Virus Type 3 Combined Vaccine in Healthy Adults". Open Forum Infect Dis 9 (7): ofac206. July 2022. doi:10.1093/ofid/ofac206. PMC 9251669. PMID 35794943. 
  53. ↑ physiotalk52 Human Metapneumovirus: Respiratory Pathogen (en-US) (6 қаңтар 2025).
  54. ↑ "Evolutionary dynamics of human and avian metapneumoviruses". J. Gen. Virol. 89 (Pt 12): 2933–42. 2008. doi:10.1099/vir.0.2008/006957-0. PMID 19008378. 
  55. ↑ China steps up monitoring of emerging respiratory diseases: Report, Hindustan Times (3 January 2025).
  56. ↑ HMPV: China's New Virus Outbreak Explained, Newsweek (January 3, 2025).
  57. ↑ Viral disease HMPV is on the rise among kids in China — what is it?. Live Science (3 January 2025).
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Адам_метапневмовирусы&oldid=3442631» бетінен алынған