Азотты сутек қышқылы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Азотты сутек қышқылы, немесе азоимид
HN3

Азотты сутек қышқылы, немесе азоимид - HN3 - азотты сутекпе қосылысы.
Молярлық массасы = 43.03. Қайнау температурасы +37°С, балқу температурасы - 80°С
Түссіз, ұшпа , өте қопарылғыш, өткір иісті сұйықтық. Өте улы (токсикалық әсері цианидтерге ұқсайды - цитохромме блоктау). Жақсы ерігіш тұздары да өте улы.

Химиялық қасиеттері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ерітіндісі - иондарына диссоциациаланады.

Сулы ерітіндісі аз қышқылдық қасиеттерін көрсетеді: рKа = 4,59, сірке қышқылының күшімен бірдей.

Азотты сутек қышқылы тотықтырғыш, металдармен реакцияда металдың тұзы, азот пен амииак құралады.

Бұл тұздарды азид деп атайды. Қыздырғанда жарылып ыдырайды, осы қасиетінің арқасында қорғасын азидін детонатор ретінде қолданады - Pb(N3)2.

Оргаикалық химияда Шмидт реакциясыда қолданады.

Азидоводород HN3 ортофосфор қышқылы натрий азидқа NaN3 әсер еткенде алынады, оның өзін - натрий амидте алады:

Азидоводородты HN3 алу басқа амалдары:

  • N2H4 азотты қышқылменHNO2 әсер еткенде
  • металдардың неорганикалық азидтерге H2SO4 ерітіндісі әсер еткенде.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998