Ашамүйізді киік
| Ашамүйізді киік | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Амандық күйі | ||||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||||
| Antilocapra americana (Ord, 1815) | ||||||||||||||||||
| Түршелері[2] | ||||||||||||||||||
|
A. a. americana |
Ашамүйізді киік немесе Айырмүйіз (лат. Antilocapra americana) — күйіс қайыратын сүтқоректілердің отряд тармағына, Ашамүйізділер тұқымдасына жататын жануар.
Биологиялық сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дене тұрқы 1,5 м, биіктігі (шоқтығынан алғанда) 80 см, салмағы 35-60кг, сыртқы бейнесі бөкен тәрізді.
Түсі - ақшыл қоңыр, бауыры - ақ, тамғыда ақ "айшық" , текелерінде қара "маска" бар.
Айыр мүйіз текесінің қысқа (30 см) және толықша келген мүйізі тік шығып, екі ұшы алшақтау әрі қайқылау болып өседі. Еркектерінің мүйізі қысқа, жуан, аша тәрізді, ал ұрғашыларының мүйізі қыскалау, 5-7 см-ден аспайды. Аша мүйізділердің бұғылардан айырмашылығы - мүйізінің тек сыртқы қабатын ғана тастайды да - сүйекті негізі сақталады. Айыр мүйіздің басқа қуыс мүйізділерден бір айырмашылығы - оны мүйіз қабығы жыл сайын күйлегеннен кейін түсіп, қайта шығып отырады.
Айыр мүйіз жыл сайын мамыр-маусымда төлдейді. 60% ұрғашысы егіз бұзау табады. Бұзаудың салмағы 2-4 кг, түсі - сұр, 3 аптада шөп жей бастайды. 3 айда жетіледі.
Табиғатта 5-7 жыл өмір сүреді.
Түрлері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Барлығы 5 түр тармағы бар:
- A. americana americana
- A. americana mexicana
- A. americana oregona
- A. americana peninsularis
- A. americana sonoriensis
Таралуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Солтүстік Американың прерий далаларында мекендеген, Канаданың оңтүстік-батысынан Мексиканың солтүстігіне дейін. Өте көп аулағандықтан 1908 жылғы мәліметпен саны 20 мыңға дейін азайған, кейбір жерлерде мүлдем құрып кеткен. Қазіргі күнде популяциясы 2-3 млн-ға жеткізілді.
Пайдалауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мүйізінен дәрі жасайды
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Hoffmann, M., Byers, J. & Beckmann, J. (2008). Antilocapra americana. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 10 сәуір 2009. Database entry includes a brief justification of why this species is of least concern.
- ↑ Mammal Species of the World — 3rd. — Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2 vols. (2142 pp.), 2005. — ISBN 978-0-8018-8221-0.
 |
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Antilocapra americana |
|
Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |