Акробатиканың Қазақстанда дамуы

Акробатиканың Қазақстанда дамуы - 1933 жылдан басталады. Бұрынғы заманда қазақ ақсүйектерінің (хандардың, сұлтандардың, батырлардың) жанындағы сайқымазақтар, даршылар (қара: дар) акробатикалық өнер көрсеткен көрінеді. 1949 жылы респ-ның 1-ші ч-ты өтті, респ. бірлестік құрылды. Бұған дейін А. клубтарда, үйірмелерде ұйымдастырылып келген болатын. Алматыда И. Тираспольский, Л. Лукияновский дене тәрбиесі институтында A.Тулупов, "Б.", "Е." ерікті спорт қоғамдарында Н. Иванов, И. Доцт, А.Голцтар жаттығулар өткізді. 1951 ж. респ-ның құрама командасы КСРО-ның ч-тына қатысты. 1953 ж. А. Тулупов басқарған Қазақстанның жасөспірімдер командасы жасақталды. Осылардың арасынан таяу жылдары жақсы өнер көрсеткен В. Старадубов, Г. Назаренко, В. Плужнов сияқты т.б. тамаша аттар шықты. Олар 1958 жылы КСРО ч-тында командалық есепте қола медальды жеңіп алды. Қазақ жастары арасынан бірінші болып Дәри Құттымұратов спорт шебері атанды. Атақты төрттік В. Ильин, Ю. Сотников, Ю. Кислицин, B.Неберт ірі жарыстарда жақсы өнер көрсетіп жүрді. 1961 ж. жас жаттықтырушылар - Б. Блинцов пен А. Кириловтар еңбек жолдарын бастады. 1969 ж. Апматыда КСРО кубогі үшін жарыс, 1973 ж. КСРО ч-ты өтті. Осы жарыстарда және кәсіподақтар арасындағы жарыстарда А. Қосауров, О. Бутарева, Г. Трегубенко, В. Балтабаев, Н. Иванов, П. Кумешкин, А. Мищенко, Л. Рягузова, Н. Андреева сияқты еліміздің құрама командасының мүшелері жоғары нәтижелер көрсетті. Осы жылдары респ-ның аттары Бельгияда, Сирияда, Бирмада өткен халықар. жарыстарға қатысты. 1974 ж. Ленинградта (қазіргі Санкт-Петербург) еткен КСРО ч-тында қазақстандық әйелдер тобы - В. Иванова, Т. Давыдова, Е. Руди командалық есепте қола медальды жеңіп алды, спартакиаданың жүлдегерлері атанды. Қазақстанның құрама командасы 1975 жылдан алдыңғы бес команданың арасынан берік орын алды. Ал 1986 ж. КСРО халықтарының IX спартакиадасында құрамында М. Найсбаев, В. Пурышев, А. Самбурский, А. Сторжевтар бар төрттік күміс медальға ие болды, топтың жаттықтырушысы Л. Бектеева Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген жаттықтырушысы атанды. И. Блинцов - И. Трутнева (аралас жұпта), О. Зайцева -И. Трутнева - А. Иорганская (әйелдер тобы), О. Зайцева - И. Блинцов (аралас жұп) КСРО ч-ның күміс жүлдегерлері атанды.

Еліміз тәуелсіздік алғаннан кейін көптеген спорт түрлерінен, соның ішінде а-лық құрама командамыз халықар. жарыстарға жеке команда болып қатыса бастады. 1993 ж. Мәскеуде өткен жасеспірімдер арасындағы Ә. біріншілігінде ҚР құрама командасы командалық 5-ші орынға, ал 1994 ж. Қытайдың Ченьзень қ-да еткен Азия ч-тында 2-ші орынға ие болды. Осы жолы Т. Федорченко - алтын, О. Зайцева мен И. Блинцовтың жұбы, Ю. Шиндлер - Ю. Краснова - С.Корабованың үштігі, а-лық секірісте А. Косоуров күміс медальға ие болды. Ворслав (Чехия) та еткен Ә.ч-тында А. Косоуров тағы да күміс медаль алды. 1995 ж. Германияның Риза қаласында еткен жасеспірімдер арасындағы Ә. біріншілігінде Т. Евдокимова - күміс, С. Евтушенко, А. Евтушенко, Т. Осолодов, А. Федотов (ерлер төрттігінде), А. Косоуров акробатикалық секірісте қола медаль алды. 1996 ж. Жапонияның Кавасаки қаласында еткен III Азия ч-да А. Духно, А. Дүкенбаева, Е. Колосова (әйелдер төрттігі), қарағандылық ерлер жұбы А. Докторов, А. Васильев - күміс медальдарға ие болды. 1997 ж. Гаваи аралдарының Гоноулу (АҚШ) қаласында еткен жасөеспірімдер арасындағы Ә. біріншілігінде Р. Ластовеки (Алм.) а-тикалық секірісте жеке жаттығулар бойынша бір алтын, бір күміс медальға ие болды, О. Борсюк (Тараз) қола медаль алды. Екібастұз қаласынан шыққан терттік - К. Осолодов, А. Евтушенко, С. Евтушенко, С. Федотов Германияда өткен Ә. біріншілігінде қола медальға ие болды, т.б. халықар. турнирлерде жеңіске жетті. Ал Англияның Манчестер қаласында өткен Ә.ч-тында А. Духно жекелей есепте күміс медальға ие болып, 1998 ж. Азия ч-тында ҚР-ның құрамасы жалпы командалық есепте 1-ші орынға шықты.