Алатау батыр

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Алатау батыр
Әз-Ғараб батыр
Туған күні

1560 (1560)

Қайтыс болған күні

1640 (1640)

Қайтыс болған жері

Қазақ хандығы

Қызметі

батыр, қолбасшы

Жұбайы

Сабырбике Сұлтан Ханым

Балалары

султанзаде Искандер, султанзаде Хакназар, 2 қыз

Алатау батыр (шамамен 15601640 жылдары) — қолбасшы, саяси қайраткер.[1] Қоңыраттың Құлшығаш руынан шыққан.

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Алатау батыр Тәуекел ханның Самарқан, Бұқараға жасаған жорығында бас қолбасшы болған. Кейін Есім ханның құба қалмақпен шайқасқан жорықтарында қазақ жасақтарының құрметті қарт ағасы атанған. Алатау батыр қырғыз, өзбек, түрікмен жасақтары арасында да кеңінен танымал болды. Самарқан шаһарына “қала-мемлекет” статусын әперіп, оған Жалаңтөс батырды әмір етіп қоюда Алатау батырдың Бұхара, Хиуа хандары алдындағы беделінің көмегі тиген. Алатау батыр есімі қоңырат руының ұраны болған. Оңтүстіктің данагөй шежіре-тарихшысы әйгілі Бекасыл әулиенің шәкірті Қазанғап Байболұлының 1941 жылы жазып бітірген "Еңсегей бойлы ер Есім" дастанында Алатау батырдың ерлігі кеңінен баяндалған. Қазанғап жоғарыда көрсетілген дастанда Бекасыл бабадан өзге, Шәкәрім мен қазір көпшілік оқырманға аттары белгісіз болып келген Әбдірәйім, Жақыпбек, Әлдеке, Шойбек, Астай имам, Арғынбай Баймағанбетұлы, Ботбай Тұрта, Тайқы, қара молда Еркебек т.с.с. кісілердің жазбаларын да пайдаланғанын атап көрсетеді. 1940жылы Қазанғаптың көп еңбегі ұрланған. Оның ішінде Бекасыл әулиеден мұраға қалған теңдессіз өте бағалы шығармалар болған. Қалған ескі араб тілінде жазылған көптеген кітабын таудағы үңгірге апарып жасырған. Яғни, аталған кіслердің жазбалары Бекасыл әулиенің кітапханасында болуы мүмкін. Ол жер ұрпағына белгілі. Тек үкімет тарапынан қаржы бөлініп іздеу жұмыстары ұйымдастырылса жөн болар еді. [2][3]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
  2. Қазақ ұлттық энциклопедиясы
  3. Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2