Албан ұлттық киімі
Албан ұлттық киімі бүкіл Албанияда, албан тілінде сөйлейтін аумақтарда және албан субэтникалық топтарында (мысалы, Италиядағы Арбереш, Грециядағы Арваниттер, Хорватиядағы Абанаси) дәстүрлі түрде киілетін 200-ден астам түрлі киімдерді қамтиды. Дәстүрлі киімдер тұратын аймаққа, әлеуметтік шығу тегіне, жасына және дініне байланысты әртүрлі болуы мүмкін.
Халық киімі 1950 жылдарға дейін Албанияда күнделікті өмірде кеңінен таралған. Кейін, әсіресе, жастар арасында батыстық үлгідегі киімдер ауыстырылды. Ал бүгінде кейбір қарттар күнделікті тұрмыста дәстүрлі киім киюді жалғастыруда. Бұл киімдерді әртүрлі фольклорлық топтар да киеді, қарапайым албандар арнайы мерекелерде дәстүрлі киім киюі мүмкін.[1]
Албандық киім уақыт өте өзгерді. Бірнеше аймақтық түрлері дамыды. Сыртқы мәдени факторлар әсер етті, атап айтқанда, исламдану мен Османлы дәуірі киімге үлкен әсер етті. Албания тәуелсіздік алғаннан кейін батыс сәнінің әсері дәстүрлі киімдерге де әсер ете бастады.
Әйелдер киімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Албанияның таулы бөлігінде әйелдер жиегі кестеленген ұзын зығыр көйлек киген. Бұл жейдеге екі алжапқыш (фартук) кигізілген немесе кестемен безендірілген бір кішкентай. Албан тау әйелдерінің қысқа күртешелері алтын баулармен, аппликациялармен және шашақтармен безендірілген. Олардың гардеробында қоңырау тәрізді юбкалар да болды. Шкодер аймағында әйелдер мөлдір көйлектерін иықтарына қызыл ленталармен байлаған, ал көкірекше күміс тиындармен безендірілген. Албанияның солтүстігіндегі Мирдита аймағында белбеу жасына байланысты қылшықтармен безендірілген: қызыл киімді жас қыздар, қара киімді егде жастағы әйелдер. Зерчани аймағында әйелдер баумен кесілген жеңсіз көйлек киген. Қала тұрғындары мақтадан немесе жібектен жасалған гүл шоқтарын киді. Әйелдердің, сондай-ақ ерлердің сыртқы киімдері ұзын тербелетін джубба кафтан болды. Ол тығыз жүн матадан тігілген және гауһар тәрізді ою-өрнектермен кестеленген. Бас киімдердің ішінде орамалдар мен төсек жамылғылары кең тараған, олар аймаққа байланысты ерекшеленетін.[2]
Ерлер киімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ерлердің дәстүрлі киімі Албанияның оңтүстігінде кең таралған фустанелла юбкасы болды. Солтүстікте олар қара өрілген кестеленген ақ тар ұзын шалбар киген. Бұл шалбармен бірге ерлер жейде, жилет және жеңсіз күрте киді. Сондай-ақ түкті күртеше киетін сөмке тәрізді потур шалбарлар да болды. Бас киімдердің ішінен ерлер түрік фездерімен қатар жолақ тақия киген. Албандықтардың ұлттық бас киімі - кече.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ tirk – Wiktionary (ағыл.).
- ↑ Энциклопедия костюма Мұрағатталған 6 мамырдың 2021 жылы.. М. 2010.