Аллаһ Тағаланың сипаты

Аллаһ Тағаланың сипаттары тек жалғыз Құдайға тән. Аллаһ Тағаланың сипаттары мәңгі, олардың басы да, соңы да жоқ және олар жаратылыс емес. Аллаһ Тағаланың сипаттары өзгермейді, ешкімге және ешнәрсеге тәуелді емес, оларға ұқсас нәрсе жоқ және тек Бір Хақ Тағалаға тән. Әрбір мұсылман Аллаһ Тағаланың сипаттарын біліп, мән-мағынасын түсінуі керек, өйткені оларды жоққа шығарған адам кәпір болады.

1. Әл-Ужуд (Тіршілік) - Аллаһ Тағаланың бар және тірі екеніне Оның мақлұқаттарының, ғаршының, жұлдыздардың, күн мен айдың, тірі жан-жануардың, жәндіктердің, сондай- ақ басқа да тіршіліктің бар болуы дәлел бола алады. Біздің айналамыздағы табиғат тіршілігі тек Жаратушы Аллаһ Тағаланың белгілі бір заңдары бойынша іске асады.
2. Әл-Қидам (Бастамасы жоқ) - Аллаһ Тағала мәңгі өмір сүреді, Ол әрқашан болды және болады. Оның бар болуының басы жоқ. Жаратылыстың бәрі белгілі бір уақытта тіршілігін бастады, ал Жаратушының жаратылыстардан айырмашылығы осында, Ол Мәңгі, Ол белгілі бір мезетте пайда болған жоқ.
3. Әл-Бақа (Мәңгілік) - Аллаһ Тағаланың бар мақлұқаты, тек Өзі қаламаса жоқ болады, ал Аллаһ Тағала мәңгі. Оның бар болуының соңы жоқ. Уақыт та Аллаһ Тағаланың жаратылысы, сондықтан Ол уақытқа тәуелді емес.
4. Ас-Сам (Бар нәрсені есту) - Аллаһ Тағала бәрін есітуші және Ол естімейтін нәрсе жоқ. Бірақ Оның есіту қабілеті мақлұқаттардағыдай емес. Аллаһ Тағаланың есіту қабілеті өзғермейді, яғни әлсіремейді және күшеймейді, оның басы да, соңы да жоқ. Ол үшін «жақын» немесе «алыс», «ақырын» немесе «қатты» деген ұғым жоқ, Ол дауыстың бәрін бірдей естиді және Оның естуінен тыс ешнәрсе қалмайды. Есту үшін Аллаһ Тағалаға мүше керек емес. Кейбір жануар басқадай жақсы естиді және ол Аллаһ Тағаланың құдіреті.
5. Әл-Басар (Бәрін көру) - Аллаһ Тағала бәрін көреді және Ол көрмейтін нәрсе жоқ. Оның көру қабілеті мәңгі және өзгеріске ұшырамайды. Көру үшін Аллаһ Тағалаға мүше керек емес. Аллаһ Тағала үшін «алыс» немесе «жақын», «жарық» немесе «қараңғы» деген ұғым жоқ.
6. Әл-Каләм (Сөйлеу) - Аллаһ Тағала сөйлеу қабілетінің несі. Қасиетті Құран Кәрім және одан бұрын нәзіл болған Кітаптар (Тәурат, Зәбур, Інжіл) және парақтары (сухуфтары) - Аллаһ Тағаланың сөзі. Оның сөзі әріп және дыбыстан тұрмайды. Аллаһ Тағаланың сөзі мәңгі, басы жоқ және жаратылыс емес. Кімде-кім Аллаһ Тағаланың сөзі жаратылыс деп айтса, кәпір болады. Абай айтқандай: «Алланың өзі де рас, сөзі де рас...». Сөйлеу үшін Аллаһ Тағалаға мүше керек емес.
7. Әл-Ирада (Қалау) - Істелініп жатқан барша амалдар Аллаһ Тағаланың қалауымен болып жатыр. Оның қалауынсыз және кездейсоқ еш амал жасалынбайды. Аллаһ Тағала жақсылық пен жамандықты жаралы, бірақ бізге жақсы амал жасауға және жамандықтан тыйылуға бұйырды. Ол жақсылықты мақұлдап, жамандықтан тыяды.
8. Әл-Қудра (Құдірет) - Аллаһ Тағала құдіретті, Оның бәріне қуаты жетеді, Ол бәрін істей және істете алады, Ол істей алмайтын нәрсе жоқ. Бір нәрсені істеу үшін Аллаһ Тағалаға қандай да бір құрал немесе мүше керек емес. Оған бір түйір тозаңды немесе жер шарын жарату бірдей жеңіл. Ол не жаратам десе, кірпік қаққандай.
9. Әл-илм (Бәрін білу) - Аллаһ Тағала бәрін білуші. Ол бәрін біледі және Ол білмейтін нәрсе жоқ. Аллаһ Тағаланың білімінің басы да, соңы да жоқ, ол өзгермейді, қосылмайды да, кемімейді, өйткені Аллаһ Тағаланың білімі бәрін қамтиды.
10. Әл-Хаят (Өмір) - Аллаһ Тағала тірі. Бірақ Оның өмір-тіршілігі мақлұқаттың өміріне ұқсамайды. Аллаһ Тағаланың өмірінің басы да, соны да жоқ, Аллаһ тағала жасармайды да, қартаймайды. Мақлұқаттар сияқты дене мен нәпсімен өмір сүру Оған лайықты емес. Оның өмірі ерекше және мақлұқаттардың өміріне ұқсамайды.
11. Әл-Уахданийя (Жалғыздық) - Хақ Тағала жалғыз (Құдай), Оған ұқсайтын еш нәрсе жоқ. Ол Өздігінде, Өз сипаттарында және амалдарында бір және жалғыз. Оның Өзегінде Өзінен басқа ешнәрсе жоқ, бөлшектерден тұрмайды және бөлшектенбейді. Оның сипаттары Өзінен баласына тән емес және басқаның сипаттары Оған тән емес. Оның жарату ісіне және басқа амалдарына ешкім қосылмайды (көмек немесе кеңес бермейді). «Бір» деген сөз бірлік, бір санының мағынасында емес, өйткені санды бір-біріне қосып-азайтуға болады. «Бір» сөзі Аллаһ Тағаланың жалғыз Құдай екенін білдіртеді. Аллаһ Тағала бөлінбейді, бүтін, жалғыз Тәңір және адам ойлау қабілетінен тыс.
12. Әл-Қиямуһу би-нафсиһи (Өздігінен жеткілікті) - Аллаһ Тағала Өз өзіне жеткілікті, яғни ешкімге және ешнәрсеге тәуелді емес, Оған ешкім және ешнәрсе керек емес, Ол өзіндіғінен бар бояушы. Ол ауаға, суға, ризыққа,уақытқа,орынға мұқтаж емес. Ол абсолютті тәуелсіз. Аллаһ Тағаланың бар болуы белгілі бір факторларға байланысты емес. Мақлұқаттың бәрі Аллаһ тағалаға тәуелді, олардың бар болуы - Оның құзыры мен қалауы. Сондай-ақ Аллаһ Тағала оларды бір-біріне байланыстырып, біріне-бірін тәуелді етіп жарады. Осының бәрі Аллаһ тағалаға тәуелді. Аллаһ Тағала шексіз тәуелсіз.
13. Әл-Мухалафат лиль хауадис (Еш нәрсеге ұксамаушылық) Аллаһ Тағала ешкімге және еш нәрсеге ұқсамайды және Оған ұқсас еш нәрсе жоқ. Аллаһ Тағала ойлау қабілетінен пәк, ұқсатқан нәрсеге ұқсамайды және Аллаһ Тағаланы бір нәрсеге ұқсату - күпірлік. Адам Аллаһ Тағаланы бейнелей алмайды, өйткені оның санасы шектеулі.