Алмалық (қала)
| Қала | |
| Алмалық | |
| өзб. Olmaliq/Олмалиқ | |
 | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Облыс | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
40°51′ с. е. 69°36′ ш. б. / 40.850° с. е. 69.600° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 40°51′ с. е. 69°36′ ш. б. / 40.850° с. е. 69.600° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Қала статусы |
1951 |
| Орталығының биiктігі |
530 ± 1 м м |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
144 329 адам (2023) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
+998 71 |
| Пошта индексі |
110100 |
| Автомобиль коды |
10 |
Алмалық шекарасы
| |
Алмалық (өзб. Olmaliq/Олмалиқ) — Өзбекстанның Ташкент облысындағы қала. Елдің ең ірі түсті металлургия орталығы.
Сипаттама
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ангрен өзенінің сол жағалауында, Құрам жотасының солтүстік беткейінде орналасқан. Ол Ташкент-Ангрен желісінде Аһангаран теміржол стансасын 18 шақырым және ел астанасы Ташкенттен 52 шақырым жерде орналасқан. Алмалық арқылы Алмалықсай деп аталатын шағын өзен (ағыс) ағып өтеді (бұрын Аһанғаранның бір саласы болған, қазір қала маңындағы суармалы арықтарға бөлінген). Өзбек тілінен аударғанда қала атауы «Алма алқабы» дегенді білдіреді.
Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Алмалық — үлкен қала. Ол өз елінде (Өзбекстан) халық саны бойынша 17-орында және өз аймағында (Ташкент облысы) 3-ші орында. Оның әлемдік рейтингі шамамен 3969-шы орында.
Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық: Ахангаран (7 км), Піскент (20 км), Нұрафшан (28 км), Истиклол (31 км, Тәжікстан), Бөке (32 км), Красногорск (34 км), Адрасман (40 км, Тәжікстан), Бустон (42 км, Тәжікстан), Аққорған (45 км), Паркент (49 км), Ангрен (50 км), Жаңабазар (51 км), Жаңажол (53 км), Гүлбахар (53 км), Досабат (55 км), Ташкент (57 км), Спитамен (57 км, Тәжікстан), Қыбрай (60 км), Салар (61 км).[1]
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ресейдегі патша өкіметінің тұсында қазіргі Алмалық жерінде екі шағын ауыл — Алмалық пен Қарамазар болған. Кеңес өкіметі орнаған кезден пайдалы қазбалар кен орындарын іздеу жұмыстары басталды. 1923 жылы Ташкенттен жер қойнауын зерттеу үшін геологтар келді. Көп ұзамай, 1924 жылдан бастап бірнеше тотыққан кен орындары ашылды, нәтижесінде зауыт құру туралы шешім қабылданды.
1940 жылдардың басында түсті металл кен орындарын барлау аяқталғаннан кейін зауыт құрылысының жоспары басталды. 1941-1945 жылдар аралығындағы қиын жылдарда кен орындарында барлаушылар жұмыс істеді. Алынған күміс пен алтын мемлекетке сатылды.
1946 жылы зауыт пен жұмысшылар поселкесінің құрылысы қайта жанданды. Келесі жылы Алмалық ауылы Піскент ауданындағы жұмысшылар поселкесіне айналды. 1948 жылы болашақ Алмалық қаласының жоспары жасалды. Қала 1950 жылдары белсенді дамудан өтті. 1951 жылдың шілде айында Алмалық ауылы заманауи, көп ұлтты қалаға айналды.[2]
Экономикасы және инфрақұрылымы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Орталық Азиядағы алғашқы тұрмыстық химия зауыты Алмалық қаласында салынды. Сондай-ақ қалада Аммофос зауыты, кілем фабрикасы, Өзбекстан-Пәкістан бірлескен кәсіпорындары, жиһаз жабдықтары зауыты, кірпіш зауыттары, алтын кеніші және басқа да кәсіпорындар бар. Жеңіл және тамақ өнеркәсібі дамып келеді.
Қалада Ислам Каримов атындағы Ташкент мемлекеттік техникалық университетінің Алмалық филиалы мен Ұлттық технологиялық зерттеулер университетінің филиалы орналасқан. Мұнда 23 жалпы білім беретін мектеп, 12 кітапхана, 3 мәдениет үйі, тарихи-өлкетану мұражайы, музыка және өнер мектептері, стадиондар, спорт залы, теннис корттары, бассейндер бар. Қалада сондай-ақ орталықтандырылған облыстық медицина бірлестігі, балалар ауруханасы, «Хемогар» ауруханасы, жұқпалы аурулар және туберкулезге қарсы диспансер, перзентхана, 10 дәрігерлік амбулатория, басқа да емдеу орындары жұмыс жасайды.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Алмалық. Тексерілді, 21 қыркүйек 2025.
- ↑ Өзбекстан. Ташкент облысы. Тексерілді, 21 қыркүйек 2025.
| ||||||
