Алтын резерві
Алтын резерві (ағылш. Gold reserve) - әр елдің мемлекеттік орталық банкі ие болған жалпы алтын қоры. Ол жеке тұлғалардың және үкіметтік емес ұйымдардың алтыны мен қағаз және басқа ақша-байлығын қамтымайды.
Алтын Резерві туралы деректер мен талдаулар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1950ж. Жапонияның алтын резерві 6 тонна ғана болған екен. Ал, бүгіндері ол 765 тонна алтынымен әлемде алдыңғы 8 орында тұр. Дегенмен Жапонияның алтын қоры бұдан әлдеқайда көп. Өйткені оларда банктен алтын сатып алуға тиімді жағдай жасалған. Сондықтан ұлттық байлықтың қомақты бөлігі халықтың қолында, халықтың жеке мүлкі ретінде сақталуда.
1952ж. АҚШ алтын резерві 20663 тонна болған екен. Ал, 1968ж. АҚШ алтын резерві 10000 тоннадан төмен түсіпті.
Әлемде қазір 160 000 тонна алтын бар көрінеді. Олар төрт түрлі нұсқада сақталуда: 1.Әшекей бұйымдар 50.5%；2. жеке қаржы күйінде18.7%；3. Әр елдің банкінде сақталғаны 17.4%；4.Өндіріс, химия, электроника саласында қолданылғаны13.4%. Әлем елдерінің жалпы алтын қоры кезекте 32687.833 тонна.
Көптеген елдердің алтыны өз елінде емес, шетелде, әсіресе АҚШ, Франция, Англия... елдеріндегі Алтын банктерде сақталуда.
Нью-Йорк Федералды резервтік банкі (Federal Reserve Bank) әлемдегі ең үлкен алтын сақтайтын банк болып, онда әлемнің 80 шақты елінің шамамен 5000-7000 тонна алтын резерві (әлемдегі жалпы алтын қорының ширегі) сақталуда. Мысалы Италия алтын қорының жартысы Рим қаласында, жартысы осы Нью-Йорк федралды резервтік банкінде сақталуда. Бұл банк Нью-Йорк қаласы Бостандық көшесі 33 те орналасқан. Оның 12 қабатты Итальяндық үлгідегі гранит ғимаратының астында 25 метр тереңдікте (теңіз деңгейінен 15 метр терең) көп елдің алтыны жарқырай тізулі тұр. Онда 120 шақты бөлім, әр бөлімде жүздеген бөлме бар. Әр бөлім әртүрлі елдерге тән. Бірақ онда жұмыс істейтіндердің өзі қайсы бөлім қайсы елдікі екенін мүлдем білмейді.
Бірақ АҚШ алтын резервінің бәрі түгел Нью-Йоркте емес. Жартысына жуығы Кентукки штатындағы Луисвиллден ондаған шақырым алыстағы Форт Нокс әскери базасында сақталуда. Бұл жер АҚШ -тағы ең қатты қорғалатын өңір есептеледі.
Әлемдегі екінші алтын сақтайтын банк - Англия Банкі. Бұл банктің алтын сақтайтын қоймасы Лондонда болғанымен, жер астындағы орны құпия, ал оның ауыр кілтінің өзі бір метр ұзын екен)) Кілтті дәу құлыпқа салғаныңызбен де алып есік ашылмайды, сіз ондағы микрофонға құпия сөзді айтуыңыз керек.
Алтын десе жұрттың есіне бірден Швейцария банкі түседі. Бірақ ол үшінші орында тұр әрі онда сақталған алтын резерв қоры белгісіз.
Франция әлемде төртінші алтынқұмар ел. Франция банкі францияның 100% алтын резервін (2435.4 тонна) өзі сақтап отыр. Париж 1 райондағы бұл банктің жер астындағы 8 қабатында футбол майданы аумағындай (11 000 шаршы метр) жерге алтындар тізіп қойылған.
Кейбір адамдар мәлім елде өз елінің дәл сондай алтын резерві бар екеніне күмән келтіреді. Мысалы неміс Peter Boehringer Германияның шетел банкіндегі алтындары утоапия деп қарады. Өйткені немістер де, неміс банктері де Нью-Йоркте Германияның сонша алтыны бар екенін санап көрген жоқ қой. Бұл Германия секілді елдерде 2012 жылдан бастап елдің алтын резервін "Елге қайтару" қозғалысын туғызды. Неміс үкіметі қазір 2020 жылға дейін Германияның 300 тонна алтын резервін Нью-Йорктен елге қайтаруды қолға алып жатыр. 2013 жылы олар Франция банкінен 32 тонна алтынды, Нью-Йорктен 5 тонна алтынды (жоспар 50 тонна болған) елге қайтарды. Алтынды елге қайтару тек Германияның ғана емес, Голландия, Швейцария, Бельгия, Венесуэла секілді біраз елдерде де жалғасын тапты. Олар өз алтындарын АҚШ басқа банктерге кепіл ретінде пайдалануы мүмкін екенін айтады, дағдарыс пен басқа себептерден бұл ұлттық қазына кемуінен және тоналуынан алаңдайды.
Ал, жекелер қолындағы алтынның шамасы бойынша Үндістан алдыңғы орында тұрады екен. Әлемдік алтын кеңесі (World Gold Council) мәлімдеуінше, үндістандықтар әлемдік алтын қорының 10 пайызын, яғни 10,000 да 15,000 тоннаға дейін алтын ұстап отыр.
АҚШ -тың ең әйгілі экономисті Кейнс айтқан болатын: "Алтынның мемлекет үшін маңызы ерекше. Ол ең соңғы бекінісің, ең қажетті кезде алып шығар қорың. Ешбір басқа нәрсе оның орнын әлі баса алған жоқ".
Ал, еліміздің алтын резерві де біршама тәуір. Қазақстан 264.0 тонна алтынымен (әрбір қазақстандыққа 14.67 грамм) әлемде дәл қазір 21 орында (2017ж. сәуір) тұр. Бірақ алтындарымыздың қайда сақталғаны туралы қазірше нақты дерек жоқ.
Әр елдің алтын қоры[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2020[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| Рейтинг | Мемлекет/Организация | Жалпы иелеген алтыны (метр тонна) |
Бөліскен алтыны форекс резервтері |
|---|---|---|---|
| 1 |  АҚШ |
8,133.5 | 79.4% |
| 2 |  Германия |
3,362.4 | 76.6% |
| — | Халықаралық валюта қоры | 2,814.0 | N/A |
| 3 |  Италия |
2,451.8 | 71.1% |
| 4 |  Франция |
2,436.1 | 66.7% |
| 5 |  Ресей |
2,298.7 | 23.9% |
| 6 |  Қытай |
1,948.3 | 3.6% |
| 7 |  Швейцария |
1,040.0 | 6.2% |
| 8 |  Japan |
765.2 | 3.3% |
| 9 |  Үндістан |
668.2 | 7.4% |
| 10 |  Нидерланд |
612.5 | 69.3% |
| 11 |  Түркия |
561.0 | 47.4% |
| — |  Еуропа Орталық Банкі |
504.8 | 34.8% |
| 12 |  Тайвань |
423.6 | 4.9% |
| 13 |  Португалия |
382.6 | 74.6% |
| 14 |  Қазақстан |
383.3 | 68.7% |
| 15 |  Сауд Арабиясы |
323.1 | 4.1% |
| 16 |  Ұлыбритания |
310.3 | 11.1% |
| 17 |  Өзбекстан |
307.3 | 55.6% |
| 18 |  Ливан |
286.8 | 37.2% |
| 19 |  Испания |
281.6 | 21.3% |
| 20 |  Аустрия |
280.0 | 59.4% |
| 21 |  Польша |
228.7 | 9.9% |
| 22 |  Бельгия |
227.4 | 42.8 |
| 23 |  Филиппиндер |
190.2 | 11.7% |
| 24 |  Алжир |
173.6 | 16.9% |
| 25 |  Венесуэла |
83.5 | |
| 26 |  Тайланд |
154.0 | 3.7% |
| 27 |  Сингапур |
127.4 | 2.3% |
| 28 |  Швеция |
125.7 | 13.3% |
| 29 |  South Africa |
125.3 | 14.0% |
| 30 |  Мексика |
119.9 | 3.6% |
2017[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| Реті | Мемлекет/Ұйым | Алтын қоры (тонна) |
Қордағы алтын үлесі |
|---|---|---|---|
| 1 | United States |
8,133.5 | 75.4% |
| 2 | Germany |
3,377.9 | 69.6% |
| 3 | International Monetary Fund | 2,814.0 | N/A |
| 4 | Italy |
2,451.8 | 68.5% |
| 5 | France |
2,435.8 | 64.0% |
| 6 | China |
1,842.6 | 2.4% |
| 7 | Russia |
1,655.4 | 16.8% |
| 8 | Switzerland |
1,040.0 | 6.0% |
| 9 | Japan |
765.2 | 2.5% |
| 10 | Netherlands |
612.5 | 64.9% |
| 11 | India |
557.8 | 6.1% |
| 12 | European Central Bank |
504.8 | 27.2% |
| 13 | Taiwan |
423.6 | 3.8% |
| 14 | Turkey[7] |
413.0 | 15.5% |
| 15 | Portugal |
382.5 | 58.1% |
| 16 | Saudi Arabia |
322.9 | 2.4% |
| 17 | United Kingdom |
310.3 | 8.9% |
| 18 | Lebanon |
286.8 | 21.0% |
| 19 | Spain |
281.6 | 17.6% |
| 20 | Austria |
280.0 | 46.5% |
| 21 | Kazakhstan |
264.0 | 35.6% |
| 22 | Belgium |
227.4 | 37.3% |
| 23 | Philippines |
196.3 | 9.7% |
| 24 | Algeria |
187.5 | 65.6% |
| 25 | Venezuela |
173.6 | 5.8% |
| 26 | Thailand |
152.4 | 3.4% |
| 27 | Singapore |
127.4 | 2.0% |
| 28 | South Africa |
125.7 | 8.6% |
| 29 | Sweden |
125.3 | 10.8% |
| 30 | Mexico |
120.2 | 2.7% |
| 31 |  Libya |
116.6 | 6.4% |
| 32 |  Greece |
112.8 | 65.4% |
| 33 |  South Korea |
104.4 | 1.1% |
| 34 | Bank for International Settlements | 104.0 | N/A |
| 35 |  Romania |
103.7 | 10.3% |
| 36 | Poland |
103.0 | 3.8% |
| 37 |  Iraq |
89.8 | 7.9% |
| 38 |  Australia |
79.9 | 6.3% |
| 39 |  Kuwait |
79.0 | 9.4% |
| 40 |  Indonesia |
78.1 | 2.7% |
| - | Total for the Top 40 | 31,563.1 |
2015 жылы 17 шілдеде, Қытай өздерінің алтын резервін күшейтуді қолға алып, 57 пайызға, яғни 1054 -тен 1658 тоннаға дейін өсірді. Бұл олардың 6 жылдан бергі тұңғыш рет өз алтын қорын жариялауы еді.[8][9]
Алтын қоры әрбір елдегі алтынның физикалық қорын көрсетпейді[10][11]
2015[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| реті | Мемлекет/Ұйым | Жалпы ие болған алтыны (Тонна) |
Қордағы алтын үлесі |
|---|---|---|---|
| 1 | АҚШ |
8,133.5 | 72% |
| 2 | Германия |
3,381.0 | 66% |
| 3 | International Monetary Fund | 2,814.0 | N.A. |
| 4 | Италия |
2,451.8 | 64% |
| 5 | Франция |
2,435.6 | 60% |
| 6 | Қытай |
1,762.3 | 2% |
| 7 | Ресей[16] |
1,415.0 | 13% |
| 8 | Швейцария |
1,040.0 | 6% |
| 9 | Japan |
765.2 | 2% |
| 10 | Netherlands |
612.5 | 55% |
| 11 | India |
557.7 | 5% |
| 12 | Түркия[17] |
515.5 | 16% |
| 13 | European Central Bank |
504.8 | 24% |
| 14 | тайвань | 423.6 | 3% |
| 15 | Португалия |
382.5 | 67% |
| 16 | Venezuela |
361.0 | 66% |
| 17 | Saudi Arabia |
322.9 | 2% |
| 18 | United Kingdom |
310.3 | 8% |
| 19 | Lebanon |
286.8 | 20% |
| 20 | Испания |
281.6 | 18% |
| 21 | Austria |
280.0 | 43% |
| 22 | Belgium |
227.4 | 32% |
| 23 | Қазақстан |
221.8 | 27% |
| 24 | Philippines |
195.8 | 8% |
| 25 | Algeria |
173.6 | 4% |
| 26 | Thailand |
152.4 | 3% |
| 27 | Singapore |
127.4 | 2% |
| 28 | Sweden |
125.7 | 7% |
| 29 | South Africa |
125.2 | 9% |
| 30 | Mexico |
121.4 | 2% |
| 31 | Libya |
116.6 | 5% |
| 32 | Greece |
112.6 | 64% |
| 33 | Bank for International Settlements | 108.0 | N.A. |
| 34 | South Korea |
104.4 | 1% |
| 35 | Romania |
103.7 | 9% |
| 36 | Poland |
102.9 | 4% |
| 37 | Iraq |
89.8 | 5% |
| 38 | Australia |
79.9 | 6% |
| 39 | Kuwait |
79.0 | 9% |
| 40 | Indonesia |
78.1 | 3% |
| - | Total for the Top 40 | 31,461.2 |
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Research - World Gold Council.
- ↑ World Official Gold Holdings as of November 2020.
- ↑ Research - World Gold Council.
- ↑ Latest World Official Gold Reserves - World Gold Council.
- ↑ Gold Demand Trends - World Gold Council.
- ↑ "Top 40 reported official gold holdings (as at April 2017)"
- ↑ Gold has been added to Turkey's balance sheet as a result of a policy accepting gold in its reserve requirements from commercial banks.
- ↑ Gold & Foreign Exchange Reserves.
- ↑ Major Factors Affecting Gold Prices Fluctuation (en-US) (22 шілде 2016).
- ↑ - Sprott Global Resource Investments Ltd..
- ↑ - Gold reserves worth more than 3,000 tonnes found in UP Sonbhadra district. www.thehindubusinessline.com.
- ↑ Research - World Gold Council.
- ↑ Latest World Official Gold Reserves - World Gold Council.
- ↑ Gold Demand Trends - World Gold Council.
- ↑ "Top 40 reported official gold holdings (as at желтоқсан 2015)" is on the 25th page of the pdf file.
- ↑ https://www.rt.com/business/340189-russia-china-gold-trading/
- ↑ Gold has been added to Turkey’s balance sheet as a result of a policy accepting gold in its reserve requirements from commercial banks.