Алтын Қыран ордені
| «Алтын Қыран» ордені | |
|---|---|
  | |
| Мемлекет |  Қазақстан
|
| Түрі | Орден |
| Жағдайы | беріледі |
| Негізделді | 1995 жыл |
| Алғашқы иегері | 27 ақпан 1997 жылы |
| Барынша ұсынылған | 22 адам |
| Төменгі марапаты | «Отан» ордені |
| Orders of Golden Eagle Ортаққорда | |
«Алтын Қыран» — Қазақстан Республикасының жоғары дәрежелі ерекшелік белгісі. Осы орденмен азаматтар Қазақстан Республикасына ерекше мемлекеттік қызметі үшін марапатталады.[1]
«Алтын Қыран» орденімен марапаттауға үміткерлерді Қазақстан Президенті айқындайды.
Қазақстан Республикасының Президенті лауазымы бойынша ерекше үлгідегі «Алтын қыран» орденінің иегері атанады.
Сипаттамасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Орденнің инсигниясы орден тізбегіндегі белгі мен жұлдыздан тұрады.
Орденнің белгісі түп жағында ою-өрнек элементімен аяқталатын алтын жиегі бар көк эмальмен қапталған, ұштары дөңгеленген, кесілген бес бұрышты жұлдыз түріндегі алтыннан жасалған. Жұлдыз сәулелерінің арасында желпуіш тәрізді штралдар бар, олардың орталық бөлігінде төрт гауһар бекітілген. Белгінің ортасында ақ алтын дәндерімен жиектелген шеңберде көк эмаль аясында алтын қыран бейнеленген. Төменде қызыл эмаль лентаның аясындағы шеңберде алтын әріптермен «АЛТЫН ҚЫРАН» деген жазу бар. Қыранның үстінде геометриялық өрнек аясында шеңбер бойымен үш лағыл тас бекітілген.
Орден белгісі Қазақстан Мемлекеттік Туының элементі – стильдендірілген қыран мен күн бейнеленген салпыншақ арқылы қос орденді церийге құлақшамен бекітіліп, Қазақстанның Елтаңбасы бейнеленген он жеті ауыспалы буыны бар қос алқамен жалғанады.
Салпыншақтың сол және оң жағында, буынның артқы жағында алқаны киімге тағуға арналған қалқалы бекітпесі бар ине орналасқан.
Орден жұлдызы үлкен және жұлдыз сәулелерін жабатын эмаль мен штралдағы гауһар тастарды қоспағанда, белгіні көзкөрім түрде қайталайды. Жұлдыздың сәулелері қырлы болып келеді.
Орден белгіленген кезде инсигния жұлдыз бен орден тізбегін қамтымады, ал орден белгісі бекіткіш пластинаның көмегімен созылып, ортасында қызыл жолағы бар Мемлекеттік Тудың түсіндегі жібек қатқыл таспасы болған фигуралық тағанға бекітілді. 1999 жылғы орден реформасының нәтижесінде марапат өзінің заманауи түрін иеленді.
Күнделікті кию үшін орден түсінің таспасынан ілінген шағын орден жұлдызы түріндегі орденнің миниатюрасы бар.
Марапатталғандар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ағымда «Алтын Қыран» орденімен 7 тұлға марапатталған, соның ішінде:
| Марапатталғаны | Жыл | Қосымша | Лауазымы | Дер. |
|---|---|---|---|---|
| Борис Ельцин | 1997 | Бірінші Ресей президенті | ||
| Ислам Кәрімов | Бірінші Өзбекстан президенті | |||
| Леонід Кучма | 1999 | Екінші Украина президенті | ||
| Цзян Цзэминь | Қытай Жоғарғы басшысы | |||
| II Елизабет | 2000 | Ұлыбритания патшайымы | ||
| Герхард Шрёдер | 2003 | Жетінші Германия Федералдық канцлері | ||
| Владимир Путин | 2004 | Екінші Ресей президенті | ||
| Хосни Мүбәрак | 2008 | Төртінші Мысыр президенті | ||
| Акихито | Жапония императоры | |||
| Халифа әл-Нахайян | 2009 | БАӘ президенті | ||
| Тарья Халонен | Финляндия президенті | |||
| Ли Мёң Бак | Корея Республикасының президенті | |||
| Николя Саркози | Франция президенті | |||
| Абдуллаһ Гүл | 2012 | Түркия президенті | ||
| Режеп Тайып Ердоған | Түркия премьер-министрі | |||
| I Хуан Карлос | 2013 | Испания королі | ||
| Құрбанқұлы Бердімұхамедов | 2022 | Түрікменстан президенті | ||
| Салман әл-Ғазиз әл-Сауд | Сауд Арабиясы королі | |||
| Ильхам Әлиев | Әзербайжан президенті | |||
| Си Цзиньпин | Қытай Жоғарғы басшысы | |||
| Тамим бин Хамад Әл Тани | Катар әмірі | [2] | ||
| Эмомали Рахмон | 2023 | Тәжікстан президенті | [3] | |
| Шавкат Мирзиёев | 2024 | Өзбекстан президенті | [4] |
Галерея
[өңдеу | қайнарын өңдеу]-
«Алтын Қыран» орден жұлдызы -
«Алтын Қыран» белгі ордені -
«Алтын қыран» орденінің инсигниясы -
Кеуде қалыпындағы орден белгісі -
50 теңгелік шақаның арт жағында орден белгісі бейнеленген -
50 теңгелік шақаның арт жағында орден жұлдызы бейнеленген
Тағы қараңыз
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
- ↑ Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қатар Әмірі шейх Тәмим бен Хамад Әл Тәниді «Алтын Қыран» орденімен марапаттады (қаз.). Қазақстан президентінің ресми сайты (12 қазан 2022). Тексерілді, 5 қаңтар 2025.
- ↑ Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Тәжікстан Президенті Эмомали Рахмонды «Алтын Қыран» орденімен марапаттады (қаз.). Қазақстан президентінің ресми сайты (4 наурыз 2023). Тексерілді, 5 қаңтар 2025.
- ↑ Мемлекет басшысы Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиёевті «Алтын Қыран» орденімен марапаттады (қаз.). Қазақстан президентінің ресми сайты (8 тамыз 2024). Тексерілді, 5 қаңтар 2025.
