Алқау

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Алқау - дәстүрлі ортада қалыптасқан, халықтың моральдық-эстетикалық, наным-сенімдік ұстанымдарынан туындаған қауым мүшелері арасындағы қатынас нормаларын белгілейтін атау. Мұнда адамдардың әлеуметтік және экономикалық деңгейіне, қатынас субъектілерінің - тараптардың бір-біріне туысқандық жақындығына байланысты қалыптасқан ұғымдар мен атаулар қолданылады. Осыған орай, адамдар бір-бірінің атын атамай, өзара еркелету, сыйлау, құрметтеу мағынасындағы сөздерді қолданды. Мысалы, әйелдер күйеуін би аға, мырза аға, отағасы десе, үлкендер кішілерге айнам, күнім, шырағым, жарқыным, айым, жаным, тентегім, балапаным, жарығым, ботақаным және т.б. деген сияқты. Бұл сөздер көбіне әңгіме барысында немесе әңгімені бастау үшін екінші адамға бағытталған қаратпа сөз ретінде айтылады. Әңгіме барысында әйелдерді сынау мақсатында тергеп айту тәсілі де қолданылды. Мақсаты - әйелдердің аталмыш дәстүрге беріктігін сынау. Демек, әйел адамдар өздерін мейлінше абай ұстаулары қажет. Өйткені, абайсызда айтылып кеткен тыйым сөздердің арты жайсыздыққа әкелуі мүмкін.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2