Ал, сенейін, сенейін...

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

«Ал, сенейін, сенейін...» - 1893 ж. Абай аударған өлең. Соңғы кезде туынды М. Ю. Лермонтовтың «Исповедь» өлеңінің аудармасы екені анықталды.

Я верю, обещаю верить,
Хоть сам того не испытал.
Что мог монах не лицемерить
И жить, как клятвой обещал:
Что поцелуи и улыбки
Людей коварны не всегда,
Что ближних малые ошибки
Они прощают иногда,
Что время лечит от страданья,
Что мир для счастья сотворен,
Что добродетель не названье
И жизнь поболее, чем сон!..
И жизнь поболее, чем сон!..
Но вере теплой опыт хладный
Противоречит каждый миг,
И ум как прежде безотрадный
Желанной цели не достиг:
И сердце, полно сожалений,
Хранит в себе глубокий след
Умерших, но святых видений,
И тени чувств, каких уж нет:
Его ничто не испугает,
И то, что было б яд другим,
Его живут, его питает
Огнем язвительным своим.

Абайда - 28, Лермонтовта - 24 жол. Бұл - ақын ішкі сырын ақтарып, ашып айтатын өлең үлгісінде жазылған сыршылдық сипаты күшті лирик, туынды. Ақынды тебірентетін - жақсылыққа, адамдардың адалдығына сену мен күнделікті өмір тәжірибесі арасындағы қайшылық. Сондықтан ол «ал, сенейін» дей отырып, сенгіш болмау, алданбау қажеттігін көбірек айтады. Ақын өзін бұрынғы сенгіштіктен, аңғалдығынан арылып, өмірдің қайшылықты шындығын біліп, содан күш алғандай сезінеді.
Абай өлеңнің, әсіресе бірінші жартысының, мағынасын толық сақтап аударған. Бірақ соңғы жағында еркін, орысша текстегі «өзгеге у болатын нәрсе, менің жүрегіме қуат береді» деген сөздерден алшақ кетіп: «Басыңа тиді байқадың, Бәріне басты шайқадың...» -деп өлеңдегі негізгі, өзекті идеяны үстемелеп, күшейте түседі. Туынды 7 буынды қара өлең ұйқасымен жазылған. Алғаш рет 1909 ж. Санкт-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғылының өлеңі» атты жинақта жарияланды. Өлең басылымдарында аздаған текстол. өзгерістер кездеседі. 1939 жылғы жинақта 5-шумақтың 3-жолы «Ақыл іздеп зерттеп» делінсе, кейінгі басылымдарда бұл жол 1909 жылғы жинақ бойынша «Ақыл ізден ізгерлеп» болып түзетілген. Абай нұсқасының бір-екі сөзі Мүрсейіт қолжазбасы мен 1909 жылғы жинақтың екеуінде екі түрлі болып берілген. Мыс. шығарманың ең соңғы жолы қолжазбада: «Нанғыш болсаң маған нан» делінген, ал 1909 жинақта «Нанғыш болсаң, енді нан» деп келеді. Кейінгі басылымдарда соңғысы қабылданған.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9