Аманжол Дүйсенбайұлы Әлтай

Аманжол Дүйсенбайұлы Әлтай
	Аманжол Дүйсенбайұлы Әлтай
Туған күні	31 тамыз 1971 (53 жас)
Туған жері	Ақтүбек ауылы, Жаңаарқа ауданы, Қарағанды облысы, Қазақ КСР
Азаматтығы	КСРО →; Қазақстан
Ғылыми аясы	әдебиеттану саласындағы іргелі зерттеулер, қазақ және шетел әдебиетінің өзекті мәселелері
Ғылыми дәрежесі	Филология ғылымдарының докторы (2009)
Ғылыми атағы	профессор (2014)
Альма-матер	Қарағанды зерттеу университеті
Несімен белгілі	айтыс ақыны
	Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері
	Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлық (2018)
	«Дарын» жастар мемлекеттік сыйлығы (1999)
	Аманжол Дүйсенбайұлы Әлтай Ортаққорда

Аманжол Дүйсенбайұлы Әлтай (31 тамыз 1971, Ақтүбек ауылы, Жаңаарқа ауданы, Қарағанды облысы, Қазақ КСР) — қазақстандық филолог, суырып салма ақын, айтыскер, филология ғылымдарының докторы (2009), профессор (2014). Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің VII сайланым (2022-2023) және VIII сайланым депутаты (2023 жылдан бастап).

Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (2005), гуманитарлық ғылымдар саласындағы үздік ғылыми зерттеулері үшін Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың лауреаты (2018). Республикалық, халықаралық ақындар айтысының жүлдегері.

Өмірбаяны

1971 жылы 31 тамызда Жезқазған облысы, Жаңаарқа ауданы, Ақтүбек ауылында дүниеге келген. Арғын тайпасы Қуандық ішіндегі мойын рақпанқұл руынан шыққан^[1].

1993 жылы Қарағанды мемлекеттік университетінің филология факультетін бітіріп, еңбек жолын сол жылы осы университеттің қазақ әдебиеті кафедрасының оқытушысы болып жұмыс істей бастаған.

2000-2005 жылдары — Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің қазақ және шетел әдебиеті кафедрасының аға оқытушысы болды.

2005-2014 жылдары — Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ қазақ және шетел әдебиеті кафедрасының доценті болып жұмыс істеді.

2014 жылдан бастап Еуразия ұлттық университетінде қазақ және шетел әдебиеті кафедрасының профессоры міндеттерін атқарып келеді. Осы жылдан бастап Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі атанды.

2022 жылдың наурызынан 2023 жылдың қаңтарына дейін «Аманат» партиясынан ұсынылған Қазақстан Парламенті Мәжілісінің VII сайланым депутаты лауазымында қызмет атқарды^[2].

2023 жылдың наурызынан бастап «Аманат» партиясынан ұсынылған Қазақстан Парламенті Мәжілісінің VIII сайланым депутаты болып келеді^[3].

Қарағанды қаласында өткен "Арқа арулары мен сал серілері" сайысының (1990), жыр сүлейі Иса Байзақовтың 90 жылдық мерейтойына арналған (Павлодар, 1990), С.Сейфуллиннің 100 жылдық тойына арналған (Жезқазған, 1990) республикалық айтыстардың жеңімпазы. 1990 жылы Қызылорда облысында өткен халық ақыны Нартай Бекежановтың 100 жылдық мерекесіндегі, 1991 жылы Түркістан облысында болған атақты балуан Қажымұқан Мұңайтпасұлының 120 жылдығына арналған тойында, 1993 ж. Ташкент қаласында өткен халықаралық ақындар айтысында, 1992 жылы Қарағанды облысында ұйымдастырылған. Қ.Аманжоловтың 80 жылдық мерейтойында, Ғ.Мүсірепов құрметіне арналған айтыста, Тоқтар Әубәкіровтың ғарышқа ұшқанына 1 жыл толуына арналған айтыста, Ж.Жабаевтың 150 жылдық мерейтойы құрметіне өткізілген ақын, жыршы-дастаншылар сайысында (Қарағанды, 1996) жеңімпаз атанды. 1995 жылы ұлы ақын, ойшыл, Абай Құнанбайұлының ЮНЕСКО дәрежесінде өткен 150 жылдық мерейтойында, т.б. өткізілген республикалық ақындар айтыстарында жүлделі орындарды иеленді.^[4]

Марапаттары

1999 жылы — Халық шығармашылығы номинациясы бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығы.
2005 жылы — «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағы — ұлттық өнерді дамытуға қосқан үлесі және қоғамдық қызметі үшін.
2012 жылы — «Үздік ЖОО оқытушысы — 2012» құрметті атақтары мен марапаттары.
2015 жылы — «Ыбырай Алтынсарин» медалі
2016 жылы — «ТURKSOY» халықаралық ұйымының медалі (Анкара).
2018 жылы — «Қазақ балалар поэзиясы: генеалогиялық, типологиялық, поэтикалық даму» еңбегі үшін гуманитарлық ғылымдар саласындағы үздік ғылыми зерттеуі үшін Ш. Ш. Уәлиханов атындағы сыйлығы
2019 жылы — ҚР Президентінің 2019 жылғы 29 қарашадағы Жарлығымен — ұлттық өнер мен ғылымға қосқан елеулі үлесі және қоғамдық қызметі үшін «Құрмет» орденімен марапатталды.
Мемлекеттік медалдар, оның ішінде:
- 2001 жылы — «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 10 жыл» медалі
- 2016 жылы — «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 25 жыл» медалі
- 2018 жылы — «Астанаға 20 жыл» медалі

Ғылыми, әдеби шығармалары

2000 жылы «Қазақ әдебиетіндегі Ағыбай батыр бейнесі» деген тақырыпта кандидаттық диссертация қорғады.

2009 жылы «Қазақ балалар поэзиясы: генеалогия, типология, поэтикалық даму» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады.

Негізгі туындылары

Айтыс өнерінің осы дәуір қоғамындағы рөлі.
Ақын-жыраулар поэзиясы.
Ақындар поэзиясы – жаңа мазмұндағы әдебиет бастауы.
Қазақ балалар поэзиясы: генеалогия, типология, поэтикалық даму.

Дереккөздер

↑ Алтай шежіресі, жауапты редактор -- Хакім Омар, Құрастырушы Ісләмов Ібрахым (Жақан). Алматы, «Темірқазық» баспасы, 2014
↑ Ақын Аманжол Әлтай Парламент мәжілісі депутаты болып сайланады. TENGRINEWS.kz (3 наурыз 2022). Тексерілді, 1 наурыз 2025.
↑ Мәжіліске өткен депутаттардың толық тізімі. QAZ365.kz Жаңа Қазақстан порталы (28 наурыз 2023). Тексерілді, 1 наурыз 2025.
↑ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6

[1] Алтай шежіресі, жауапты редактор -- Хакім Омар, Құрастырушы Ісләмов Ібрахым (Жақан). Алматы, «Темірқазық» баспасы, 2014

[2] Ақын Аманжол Әлтай Парламент мәжілісі депутаты болып сайланады. TENGRINEWS.kz (3 наурыз 2022). Тексерілді, 1 наурыз 2025.

[3] Мәжіліске өткен депутаттардың толық тізімі. QAZ365.kz Жаңа Қазақстан порталы (28 наурыз 2023). Тексерілді, 1 наурыз 2025.

[4] Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6

[1]

[2]

[3]

[4]