Апачилер

Апачилер — АҚШ-тың оңтүстік-батысындағы атапаскалық үндіс халықтарының тобы. АҚШ Санақ бюросының мәліметі бойынша, 2010 жылы тек Апачи тайпалар тобына жататын Құрама Штаттардың халқы 63 193 адамды құрады.

Тілі

Олар навахо тілінде (диалектілері бар) және кайова немесе кайова-апачи тілінде сөйлейді. Ағылшын тілі де кеңінен таралған.

Діні

Діни ұстанымдары – христиандар (баптистер, католиктер), кейбіреулері дәстүрлі нанымдарды сақтайды.

Апачилер

Тарихы

Апачилер Макензи өзенінің бассейнінен оңтүстікке қарай қоныс аударып, 15 ғ. қазіргі оңтүстік-батыс Америка Құрама Штаттары мен Мексиканың солтүстігіндегі аймақтарға жетті. Апачи отаршылдарға ең қатал қарсылық көрсетіп, жалпы еуропалықтармен соғыс екі ғасырға жуық уақытқа созылды. Мұның бәрі 17 ғасырдың басында, испандар Апачи аумағына кірген кезде басталып, 19 ғасырдың екінші жартысында, Джеронимо деген атпен танымал апачи көшбасшысы Гоятлайдың бағынуынан кейін аяқталды. Үндістердің барлығы дерлік қаруын тастап, бейбіт өмір сүрген кезде ол чирикауа апачи тайпасын басқарып, 25 жыл бойы американдықтармен сәтті шайқасты. Бірақ соңында Джеронимо ұсталып, елдің шығысына жер аударылды.

Кәсібі

Апачилер аңшылықпен (бизондарға, бұғыларға, қояндарға, т.б. садақпен) және жинаумен (кактус тұқымдары, т.б.) айналысқан. Суармалы егіншілікпен (жүгері, бұршақ, асқабақ) айналысады. Олар көшпелі және жартылай көшпелі өмір салтын жүргізді, көршілес тайпаларға шабуыл жасады. Еуропалықтармен байланыс нәтижесінде жылқымен аң аулау кең тарады.

Қазіргі апачилердің негізгі кәсібі – егіншілік, етті мал шаруашылығы, олар ағаш кесу өнеркәсібінде жұмыс істейді, мекендерінде электронды өнеркәсіп кәсіпорындары, курорттық және спорттық ғимараттар бар. Көптеген апачилер қалаларға жұмыс істеуге кетеді. Қолөнер, дәстүрлі салт-дәстүрлері жаңғырып келеді.