Мазмұнға өту

Аралық филаменттер

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Флуоресцентік затпен боялған виментин филаменттері

Аралық филаменттерэукариоттардың жасуша қаңқасын құрайтын үш негізгі құрылымың бірі. Өлшемі микрофиламенттерден жуандау және микротүтікшелерден жіңішкелеу болғандықтан, атауы аралық филаменттер деп қойылған.

Диаметрі 10 нм болатын ақуыз жіптерінен тұрады. Құрылымы жағынан — димер, яғни екі есулі мономерден құралады.

Аралық филаменттер жасушаның цитоплазмасында орналасады (тек ламиндер ғана ядрода болады). Олар жасушалардың механикалық беріктігін нығайтады, сондай-ақ десмосомдар арқылы жасушалардың бір-бірімен тіркесуін қамтамасыз етеді.

Аралық филаменттерді құрылысындағы ұқсастықтарына қарай 6 түрге бөлуге болады:[1]

Мономер, димер және тетрамер

1-2) қышқылдық және негіздік кератиндер — эпителий ұлпасын және шаш, тырнақ, мүйіздерді қалыптастырады;
3) десмин, периферин, виментин, GFAP ақуыздары;
4) альфа-интернексин, нейрофиламенттер, синемин, синкойлин;
5) ламиндер;
6) филенсин, факинин.

Таксондарда кездесуі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Аралық филаменттер жануарларда, оның ішінде омыртқалыларда, жұмсақденелілерде және кейбір басқа да таксондарда бар. Бірақ буынаяқтылар мен тікентерілілердің жасушаларынан мұндай филаменттер табылмады.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. "The Human Intermediate Filament Database: comprehensive information on a gene family involved in many human diseases". Human Mutation 29 (3): 351–360. March 2008. doi:10.1002/humu.20652. PMID 18033728.