Армениядағы ресейлік МИ-24 тікұшағының жойылуы
| Армениядағы ресейлік МИ-24 тікұшағының жойылуы | |
 | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Дата |
9 қараша 2020 |
| Себебі |
Тасымалданатын зенит-зымыран кешенінен атылған зениттік зымыранмен атып түсірілді |
| Апат орны |
Ерасх маңында, Арарат облысы, |
| Әуе кемесі | |
| Модель | |
| Қайтыс болғандар |
2 |
| Жарақаттанғандар |
1 |
2020 жылғы 9 қарашада Екінші Қарабақ соғысы кезінде Әзербайжан Қарулы күштері Ресейдің МИ-24 (НАТО коды — «Hind») тікұшағын жерге тасымалданатын зениттік-зымыран кешенінен атқылау нәтижесінде атып түсірді.[1] Экипаждың екі мүшесі қаза тауып, біреуі жарақат алды.[2][3][4] Оқиға Армения аумағындағы Ерасх елді мекенінің маңында, Әзербайжанның Нахичеван Автономиялық Республикасынан бірнеше шақырым жерде болды. Әзербайжан билігі бұл шабуылдың қателікпен жасалғанын мәлімдеп, кешірім сұрап, өтемақы төлеуді ұсынды.[5]
Оқиға
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Алғышарттар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Оқиға даулы Таулы Қарабақ аймағы үшін жүріп жатқан соғыс кезінде орын алды. Бұл өңір де-факто өзін-өзі жариялаған, халықаралық деңгейде мойындалмаған Арцах Республикасының бақылауында болды. Арцахты Армения қолдады.[6] Алайда бұл аумақ де-юре Әзербайжанның бір бөлігі болып саналды және солай болып қала береді. 2020 жылғы 8 қарашада Әзербайжан күштері төрт күндік ұрыстан кейін Шуша қаласын өз бақылауына алды.[7][8]
Тікұшақтың атып түсірілуі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тікұшақ 2020 жылдың 9 қарашасында Армениядағы Ерасх ауылы маңында, Әзербайжанның Нахичеван Автономиялы Республикасынан бірнеше шақырым жерде және Таулы Қарабақ шекарасынан шамамен 70 шақырым қашықтықта, жерден ПЗРК-дан атқылау нәтижесінде атып түсірілді.[9][10] Вертолёт Гюмридегі Ресейдің 102-ші әскери базасының колоннасын ертіп жүрген.[11] Оқиғадан кейін көп ұзамай Әзербайжан шабуыл үшін жауапкершілікті өз мойнына алып, бұл әрекеттің қателікпен болғанын мәлімдеді, Ресейден кешірім сұрап, өтемақы төлеуге дайын екенін білдірді.[12]
Әзербайжан тарапының мәліметінше, ресейлік тікұшақ түнгі уақытта, төмен биіктікте және Әзербайжан әуе шабуылына қарсы қорғаныс жүйесінің радарларына ілікпейтін аймақта ұшқан. Сонымен қатар, олар ресейлік тікұшақтың армян-әзербайжан шекарасына тым жақын ұшқанын және бұған дейін бұл ауданда ресейлік тікұшақтардың байқалмағанын хабарлады.[13]
Салдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тергеу
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Оқиғадан кейін Армениядағы Ресей әскери базасы мен Әзербайжанның Бас прокуратурасы оқиғаға байланысты тергеу бастады.[4][14] 2021 жылғы 4 қаңтарда әскери тергеушілер қылмыстық істің бабы ауырлатылғанын хабарлады. Бастапқыда «абайсызда адам өлімі» ретінде тіркелген іс кейін «қасақана кісі өлтіру» ретінде қайта сараланды.[15]
Атысты тоқтату туралы келісім
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Оқиға атысты тоқтату туралы келісімге қол қойылған күні орын алды. The New York Times басылымының журналистері Антон Трояновский мен Карлотта Галлдың пікірінше, бұл жағдай Ресейге соғысқа араласуға себеп беруі мүмкін еді. Алайда атып түсірілген МИ-24 тікұшағының бітім келісімінің жасалуына нақты қандай әсер еткені белгісіз күйінде қалды.[16]
Реакция
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қатысушы тараптар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Оқ атылғаннан кейін көп ұзамай Әзербайжанның қорғаныс министрі Закир Гасанов Ресей қорғаныс министрі Сергей Шойгуға көңіл айту хат жолдады.[17] Сонымен қатар, Ресей Сыртқы істер министрлігі Әзербайжанның оқиға үшін жауапкершілікті дереу мойнына алуын оң бағалады.[18] Кейінірек Ресей президенті Владимир Путин тікұшақ бортында болған әскери қызметшілерді «Ерлігі үшін» орденімен марапаттады.[19]
Басқа
[өңдеу | қайнарын өңдеу]18 қарашада Армения президенті Армен Саркисян ресейлік ұшқыштарды «Жауынгерлік ерлігі үшін» медалімен марапаттау туралы жарлыққа қол қойды. 12 желтоқсанда Армения үкіметі Ерасх ауылында зымыран соққысы нәтижесінде қаза тапқан ресейлік ұшқыштарды еске алуға арналған уақытша мемориалдық тақта орнатты және дұға ету рәсімі өткізілді.[20]
Галерея
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Two killed as Russian military helicopter downed in Armenia (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ Two soldiers die after Russian helicopter shot down in Armenia (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ Russian Military Helicopter Shot Down in Armenia, 2 Dead (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ a b Russia says one of its helicopters has been shot down over Armenia (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ Azerbaijan apologizes for shooting down a Russian military helicopter in Armenia (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ Armenia and Azerbaijan fight over disputed Nagorno-Karabakh (ағыл.). BBC (27 September 2020).
- ↑ Azerbaijan says it has taken Karabakh's second-largest city, Armenia denies it (ағыл.) (8 November 2020).
- ↑ Key Town In Nagorno-Karabakh Falls As Azerbaijan Presses Forward in Breakaway Region (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ Nagorno-Karabakh: Russian helicopter 'shot down' over Armenia (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ Russia says military helicopter shot down in Armenia, 2 killed (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ ОДКБ прокомментировала инцидент со сбитым в Армении российским вертолетом (орыс.) (9 ноября 2020).
- ↑ Azerbaijan says it downed Russian helicopter by accident, apologises (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ Азербайджанские военные сбили российский вертолет над Арменией (ағыл.) (9 November 2020).
- ↑ Baş Prokurorluq Rusiyaya məxsus hərbi helikopterin vurulması ilə bağlı bəyanat yayıb </noinclude> (әзір.) (9 қараша 2020).
- ↑ Дело о сбитом Ми-24 переквалифицировали на более тяжкую статью (орыс.).
- ↑ Armenia and Azerbaijan agree on peace deal | DW News, https://www.youtube.com/watch?v=c1eWSMCv26Q, retrieved 2021-04-17
- ↑ Министр обороны Азербайджана направил Шойгу письмо с соболезнованиями (орыс.) (9 ноября 2020).
- ↑ МИД позитивно оценил признание Баку вины в инциденте с российским Ми-24 (орыс.) (9 ноября 2020).
- ↑ Executive Order on awarding Russian Federation state decorations (ағыл.).
- ↑ На месте гибели сбитых Азербайджаном российских летчиков в Армении открыли временную мемориальную доску (орыс.) (12 декабря 2020).