Армен Варданович Саркисян

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Армен Варданович Саргсян бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту
 Басқа мағыналар үшін Армен Саркисян деген бетті қараңыз.

Армен Варданович Саркисян
арм. Արմեն Վարդանի Սարգսյան
Армен Варданович Саркисян
Лауазымы
Ту
Ту
Арменияның 4-ші Президенті
Ту
Ту
9 сәуір 2018 жыл — 23 қаңтар 2022 жыл
Премьер-Министр Карен Карапетян
Серж Саргсян
Карен Карапетян
Никол Пашинян
Ізашары Серж Саргсян
Ізбасары Ален Симонян (м. а.)
Ту
Ту
Арменияның 5-ші Премьер-министрі[1]
Ту
Ту
8 қараша 1996 жыл — 28 ақпан 1997 жыл
Президент Левон Тер-Петросян
Ізашары Грант Багратян
Ізбасары Роберт Кочарян
Ту
Ту
Арменияның Бельгиядағы елшісі
Ту
Ту
1995 жыл — 1996 жыл
Ізбасары Виген Читечян
Ту
Ту
Арменияның Люксембургтегі елшісі
Ту
Ту
1995 жыл — 1996 жыл
Ізбасары Виген Читечян
Ту
Ту
Арменияның Ватикан елшісі
Ту
Ту
1995 жыл — 1996 жыл
Ту
Ту
Арменияның Ұлыбританиядағы елшісі
Ту
Ту
8 сәуір 1998 жыл — 8 сәуір 2018 жыл
Ізбасары Армен Лилоян
Өмірбаяны
Партиясы Тәуелсіз үміткер
Білімі Ереван мемлекеттік университеті
Мамандығы Ғылым кандидаты
Діні Армян-Григориан шіркеуі
Дүниеге келуі 23 маусым 1953 (1953-06-23) (70 жас)
Армения КСР, Ереван
Әкесі Вартан Хоренович Саркисян
Жұбайы Нуне Саркисян
Балалары екі ұлы бар
Қолтаңбасы Қолтаңбасы
Марапаттары
Армен Варданович Саркисян Ортаққорда

Армен Варданович Саркисян (арм. Արմեն Վարդանի Սարգսյան, 23 маусым 1953, Ереван) - Ол 1996 жылғы 4 қарашадан 1997 жылғы 20 наурызға дейін Арменияның премьер-министрі болып жұмыс істеді және бұрын 1998 жылдан бері Лондондағы елдің (ең ұзақ қызмет еткен) елшісі болды, армяндық саяси және қоғам қайраткері, дипломат, физик. 2018 жылғы 9 сәуірден мен 2022 жылдың 23 қаңтардың аралығында Армения Республикасының Президенті болған.[2]

Ерте мансап және білімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Саркисян Ереван мемлекеттік университетінің теориялық физика-математика факультетін бітірген.

Ол Армения Ұлттық Ғылым академиясының және Арменияның Ұлттық бәсекеге қабілеттілік кеңесінің мүшесі болды.

1976-1984 жылдары ол Ереван мемлекеттік университетінің сол кездегі ассистенті, физика кафедрасында болды. 1982 жылы ол Кембридж университетінің қонаққа келген ғылыми қызметкері және профессоры болды. 1988 жылы ол сол университеттің теориялық физика кафедрасында күрделі физикалық құбылыстарды компьютерлік модельдеу кафедрасын құрды, содан кейін бастығы болды.[3][4]

Саркисян 1991 жылғы Тетрис спинофты Wordtris ойынының авторларының бірі болды.[5][6][7][8][9][10][11]

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • 1970-1976 жж. - Ереван мемлекеттік университетінің физика кафедрасы.
  • 1976-1978 жж. - ЮМУ-дің физика факультетінің теориялық физика кафедрасының аспиранты.
  • 1979-1984 жж. - ЮМУ физика кафедрасының теориялық физика кафедрасының ассистенті.
  • 1981 жылы физика-математика ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін диссертациясын «Гравитацияның биметикалық теориясындағы асқан аспан конфигурациясы» тақырыбында қорғады.[12]
  • 1984-1985 жж. - Кембридж университетінің оқытушысы (Ұлыбритания).
  • 1985-1992 жж. - ЮМУ физика кафедрасының теориялық физика кафедрасының оқытушысы.
  • 1990-1992 жж. - ЮМУ-дің физика факультетінің теориялық физика кафедрасында күрделі жүйелерді математикалық модельдеу кафедрасының негізін қалаушы және жетекшісі.
  • 1992-1993 жж. - Арменияның Ұлыбританиядағы елшісі.
  • 1993-1994 жж. - Арменияның Еуропадағы Одақтағы басты елшісі.
  • 1995-1996 жж. - Арменияның Бельгия Корольдігіндегі елшісі, Арменияның еуропалық католик қоғамдастығының басшысы, Арменияның Ватикандағы елшісі, Арменияның Люксембургтегі елшісі.
  • 1996-1997 жылдары - Армения Премьер-Министрі.
  • 1998–2000 - Арменияның Ұлыбританиядағы арнайы және уәкілетті елшісі.
  • 2013 ж (бірнеше ай) - «Амулсар» кенішін дамытушы «Лидия Интернешнл» компаниясы директорлар кеңесінің мүшесі
  • 2013 жылдан бастап - Дилижан халықаралық мектебінің қамқоршылық кеңесінің мүшесі.
  • 2018 жылғы 2 наурызда Армения Республикасының Президенті болып сайланды.
  • 2018 жылғы 9 сәуір - Саркисян Армения Президенті лауазымына тағайындалды.

Теориялық физика, астрофизика, компьютерлік модельдеу, саясаттану және өтпелі экономика туралы көптеген ғылыми мақалалар мен жарияланымдардың авторы.

Баспасөз хабарламасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Llagir.am сайтының хабарлауынша, Армен Саргсян «Тетрис» компьютерлік ойынын жасауға қатысқан.

Армен Саркисянның әйелі Нуне Саргсян сұхбатында «коммунистер оған елден кетуге рұқсат бермей тұрып, оны 13 рет түрлі университеттерге шақырғанын» атап өтті.

Саркисян жұбы мен Ұлыбритания корольдік отбасының жақындығы кеңінен танымал. 2013 жылдың мамырында Армен Саргсян ханзада Чарльзды Арменияға сапарға шығарды

Екі ұлы да Англияның беделді мектептерінде білім алды

Он шақты журналистік ұйым бірлескен мәлімдеме жасады, онда, атап айтқанда, Армения Саркисян Армения президентінің қызметіне кірісіп, «Конституцияда нақты белгіленген азаматтық талаптарын бұзып» отырғаны айтылды. Атап айтқанда, Армен Саргсян «Азаматтық туралы» РА заңын бұзып, қос азаматтығына тыйым салды, Армения мен Ұлыбританияның азаматы бола тұра 5 жыл бойы (2002-2007 жж.) Бір мезгілде айыпталған. Британдық салық қызметінің ашық көздеріне сілтеме жасаған «Храпарак» («Квадрат») газетінің мәліметінше, «Евразия Хаус Интернешнл» ЖШҚ құрылтайшысы және директоры Армен Саркисян салық органдарына есептерді өте мұқият тапсырған. 2011-2014 жылдар аралығында ұсынған құжаттарға сәйкес, Саркисян Ұлыбританияны тұрғылықты ел ретінде, ал оның азаматтығын азаматтығы ретінде көрсетеді.

Армен Саркисян өзінің Ұлыбританияның бұрынғы азаматтығын растады. Неліктен Ұлыбритания азаматтығын алуға өтініш бергені туралы айта отырып, Саркисян өзінің жұмыс сипатына байланысты үнемі саяхаттарда болғанын, сонымен бірге «қауіпсіздікке қатысты мәселелер де және басқалары да болды» деп түсіндірді. Армен Саркисянның мәлімдемесіне сәйкес, 2011 жылдың 2 желтоқсанынан бастап ол тек Арменияның азаматы. Ол сонымен бірге 2011 жылдың желтоқсанында оппозиция жетекшісі Пашинянға Ұлыбритания азаматтығын жоғалтқанын растайтын құжаттарды ұсынды.

Армен Саркисян Армения Президенті ретінде алғашқы шетелдік сапарын Грузияға жасады

2018 жылдың 16 қазанында Армен Саркисян республика үкіметінің отставкасы туралы жарлыққа қол қойды.[13]

2019 жылдың 3 сәуіріндегі жағдай бойынша Армен Саркисянға бес жарым миллион еуро тиесілі. Бірнеше жыл бұрын ол үлкен сомаларға иелік етті.

2019 жылдың жазында Халықаралық Республикалық Институттың (АҚШ) сауалнамасына сәйкес, Армен Саркисян республика тұрғындары арасындағы танымалдылық рейтингінде Армения Премьер-Министрі Никол Пашиняннан озып кетті.

Армения президенті (2018 − 2022)[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сайлау[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Президент Серж Саргсян 2018 жылғы 19 қаңтарда Саркисянның Президенттікке кандидатурасын 2018 жылғы Армениядағы президент сайлауы кезінде басқарушы Республикалық партия қолдауға кеңес берді. Ол сондай-ақ Армения төңкеріс федерациясы блогынан және Царукиан парламенттік блогынан қосымша қолдау алды.

Ол Ұлттық Ассамблеяның көпшілік дауысымен 2018 жылы 2 наурызда 105 адамнан тұратын палатада 90 дауыспен президент болып сайланды. Саркисян сайлауда жалғыз кандидат болды.[14]

Ұлықтау[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Саркисян 2018 жылы 9 сәуірде ұлықталды. Ұлықтау рәсімі Еревандағы Карен Демирчян кешенінде өтті.[15][16][17] Салтанатты рәсімнен кейін ол Ераблур әскери пантеонында болып, қорғаныс министрі Виген Саргсян мен бірге ескерткішке гүл шоқтарын қойды.[18]

Президенттік[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Саркисян Италия президенті Серджио Маттарелланы қарсы алады.
Саркисян АҚШ Мемлекеттік хатшысы Майк Помпео мен кездесті.

Ұлықтау күні Карен Карапетян бастаған үкімет отставкаға кетіп, Ұлттық жиналыстағы партияларға премьер-министрге ұсыныстарын ортаға салу үшін бір апта болды. Бұрынғы президент Серж Саргсянды 16 сәуірде Ұлттық Ассамблеядағы басқарушы партиялардың мүшелері бірауыздан ұсынды,[19] ал 17 сәуірде премьер-министр болып бекітілді. Алайда, Саргсянның премьер-министр болып сайлануы ауқымды наразылықтармен кездесті және ол қызметке кіріскеннен кейін алты күннен кейін қызметінен кетті.[20] Карапетян кейін премьер-министрдің міндетін атқарушы болып тағайындалды.[21] 2018 жылғы 8 мамырда Никол Пашинян 59-42 дауыспен Ұлттық жиналыста премьер-министр болып сайланды.[22]

Саркисян Грузия Демократиялық Республикасының құрылуының жүз жылдық мерекесіне қатысу үшін Тбилисиге өзінің алғашқы ресми шетелдік сапарында 2018 жылы 26 мамырда барды. Сапар барысында ол грузиндік әріптесі Георгий Маргвелашвилимен келіссөздер жүргізді, Бидзина Иванишвили және Саули Ниинистё мен кездесулер өткізді.[23][24]

2018 жылдың маусым айында Саркисян конституцияға президенттің билігін премьер-министрдің күшімен теңестіру үшін өзгерістер енгізуді ұсынды.[25] Бірінші дүниежүзілік соғыстың аяқталуының жүз жылдық мерейтойы қарсаңында Саргсян Швейцер радиосына және Ферншехенге берген сұхбатында армян геноцидіне қатысты Түркия президенті Режеп Тайып Ердоғанға келесі сөздерді айтатынын айтты:[26]

—«Біріншіден, мен оған қайырлы таң айтар едім, Президент мырза, менің ойымша, бізде бірге талқылауға болатын мәселе бар. Сіз Түркия президенті, ал мен Арменияның президентімін. Менің отбасым, менің аталарым - Эрзрум, Ван және Битлис. Менің отбасымның артында тарих бар. Неге Түркия мен Армения арасындағы қатынастар туралы әңгімелесуге болмасқа? Неге біздің жеке тарихымыз туралы айтпасқа? «.

2019 жылдың мамыр айында Қазақстанның Алматы қаласына барған кезде ол өзінің елі «халықаралық қаржы орталығы» бола алатынын және «Еуразия мен ЕО арасындағы ынтымақтастық көпіріне» айнала алатынын айтты. Ол бұл туралы өзінің құрылтайшысы болып табылатын 15-ші жыл сайынғы Еуразиялық медиа форумда айтты.[27][28]

2022 жылы 23 қаңтарда Армен Саркисян Армения президенті қызметінен кетті.

Отбасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Үйленген, екі ұлы бар

Марапаттар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • «Отанға сіңірген еңбегі үшін» ордені, 1-дәреже (2017 жылғы 15 қыркүйек).
  • Ұлы Григорий орденінің рыцарі (Ватикан, 1997).
  • Италия Республикасына сіңірген еңбегі үшін орденді рыцарь (Италия, 2018).
  • «Әулие Григорий Иллюминатор» Армян Апостолдық шіркеуінің бұйрығы (2008).

Төтенше және Өкілетті Елші дипломатиялық дәрежесі бар.

Сыртқы сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Официальный сайт Правительства Республики Армения
  2. https://www.gov.am/ru/prime-ministers/
  3. Former Cambridge Professor to become candidate for Armenian President | News | The Cambridge Student. Tcs.cam.ac.uk. Тексерілді, 15 шілде 2018.
  4. Armen Sarkissian | World Economic Forum. Weforum.org. Тексерілді, 15 шілде 2018.
  5. gamespot.com, Wordtris – Credits
  6. showsotros.com, Video Game Title: "Wordtris"
  7. mobygames.com, Wordtris (SNES)
  8. Tetris-Wordtris co-creator nommed for Armenia president's post. Panarmenian.Net (19 қаңтар 2018). Тексерілді, 15 шілде 2018.
  9. Potential presidential candidate Armen Sarkissian presents story behind creating TETRIS-WORDTRIS.
  10. eurasia » Armen Sargsyan. Eurasiahouse.com. Тексерілді, 15 шілде 2018.
  11. Armenia’s presidential candidate takes ‘Tetris’ to ‘Synopsis’ to show to students: ‘I am one of you’ | www.aravot-en.am.
  12. https://search.rsl.ru/ru/record/01008873729
  13. [http://lat.egemen.kz/article/176263-armeniya-prezidenti-ukimettinh-otstavkasyn-qabyldady Армения президенті үкіметтің отставкасын қабылдады Қолданылған материалдарға міндетті түрде www.egemen.kz сайтына гиперсілтеме берілуі тиіс / Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на egemen.kz: https://egemen.kz/article/176263-armeniya prezidenti-ukimettinh-otstavkasyn-qabyldady © egemen.kz 16.10.2018]
  14. Армения президенті сайланды 2.3.2018
  15. Armenia President-elect expected to take oath of office at Yerevan sports, concert complex (19 наурыз 2018). Тексерілді, 18 сәуір 2018.
  16. Armenia’s new president to be sworn in at Demirchyan sports and concert complex (20 наурыз 2018). Тексерілді, 18 сәуір 2018.
  17. APA IT Presidential inauguration held in Armenia. M.apa.az. Тексерілді, 18 сәуір 2018.
  18. President Armen Sarkissian visits Yerablur Pantheon | Public Radio of Armenia (9 сәуір 2018). Тексерілді, 18 сәуір 2018.
  19. Armenia's Ruling Party 'Open' To Opposition Candidates For PM  (ағыл.).
  20. Lawmakers Approve Sarkisian As Armenia's PM Despite Countrywide Protests  (ағыл.).
  21. Hairenik. Breaking: Serge Sarkisian Resigns as Prime Minister (en-US), The Armenian Weekly (23 сәуір 2018).
  22. EADaily. Karen Karapetyan to be Armenian acting prime minister. Тексерілді 23 сәуірдің 2018.
  23. 09:09, 26.05.2018 Armenia President in Tbilisi, meets with Georgia ex-PM (PHOTOS). News.am (26 мамыр 2018). Тексерілді, 15 шілде 2018.
  24. Source Panorama.am President Sarkissian meets with his Finnish counterpart - Panorama | Armenian news. Panorama.am. Тексерілді, 15 шілде 2018.
  25. Armenian President: Yerevan Lacks Constitutional Balance. Voanews.com (5 маусым 2018). Тексерілді, 15 шілде 2018.
  26. http://old.armradio.am/en/2018/10/24/forgiveness-comes-after-recognition-armenian-presidents-message-to-turkeys-erdogan/(қолжетпейтін сілтеме)
  27. Armenia to become political and economic center – President Sarkissian.
  28. Armenia can become cooperation bridge between Eurasia and EU – President Sarkissian.