Архей: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш r2.7.2+) (Боттың түзеткені: simple:Archaean |
ш Bot: Migrating 49 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q104168 (translate me) |
||
| 23-жол: | 23-жол: | ||
[[Санат:Мұнай және газ геологиясы]] |
[[Санат:Мұнай және газ геологиясы]] |
||
[[Санат:Терминология]] |
[[Санат:Терминология]] |
||
[[ar:الأركي]] |
|||
[[be:Архей]] |
|||
[[bg:Архай]] |
|||
[[br:Arkean]] |
|||
[[bs:Arhaik]] |
|||
[[ca:Arqueà]] |
|||
[[cs:Archaikum]] |
|||
[[da:Arkæikum]] |
|||
[[de:Archaikum]] |
|||
[[el:Αρχαιοζωικός μεγααιώνας]] |
|||
[[en:Archean]] |
|||
[[eo:Arĥaiko]] |
|||
[[es:Eón Arcaico]] |
|||
[[et:Arhaikum]] |
|||
[[fa:آرکئن]] |
|||
[[fi:Arkeeinen aioni]] |
|||
[[fr:Archéen]] |
|||
[[gl:Arcaico]] |
|||
[[he:ארכאיקון]] |
|||
[[hr:Arhaik]] |
|||
[[hu:Archaikum]] |
|||
[[id:Arkean]] |
|||
[[it:Archeano]] |
|||
[[ja:始生代]] |
|||
[[ka:არქეული ეონი]] |
|||
[[ko:시생누대]] |
|||
[[la:Aeon Archaeanus]] |
|||
[[lt:Archėjus]] |
|||
[[lv:Arhajs]] |
|||
[[map-bms:Arkeozoikum]] |
|||
[[ms:Arkean]] |
|||
[[nds:Archaikum]] |
|||
[[nl:Archeïcum]] |
|||
[[nn:Arkeikum]] |
|||
[[no:Arkeikum]] |
|||
[[pl:Archaik]] |
|||
[[pnb:آرکین]] |
|||
[[pt:Arqueano]] |
|||
[[ru:Архей]] |
|||
[[sah:Архей, (геология)]] |
|||
[[sh:Arhej]] |
|||
[[simple:Archaean]] |
|||
[[sk:Archaikum]] |
|||
[[sl:Arhaik]] |
|||
[[sv:Arkeikum]] |
|||
[[tr:Arkeyan Devir]] |
|||
[[uk:Архейський еон]] |
|||
[[vi:Liên đại Thái cổ]] |
|||
[[zh:太古宙]] |
|||
06:31, 2013 ж. наурыздың 8 кезіндегі нұсқа
| Архей эоны 3800—2500 млн ж. бұрын | |
Геологиялық замандар -4500 — – -4000 — – -3500 — – -3000 — – -2500 — – -2000 — – -1500 — – -1000 — – -500 — – 0 — Тік білік: млн жыл бұрын |
Архей (археозой)[1] — прекембрийдің үш бөлімшесінің ортаңғысы (осыдан 4-2,5 млрд ж. бұрын). Қазіргі кезде архей ресми түрде эон болып табылады.
Архей — архей эрасы және архей тобы ұғымдарының қысқаша аталуы. Грек тілінде archаіos деген сөз ежелгі деген мағынаны білдіреді. Архей – Жердің геологиялық даму тарихындағы ең ежелгі эра болып табылады. Радиометрлік зерттеулер Архей эрасына қатысты тау жыныстары осыдан шамамен 3,6 – 4 млрд. жыл бұрын қалыптаса бастағандығын көрсетеді. Бұл эраның жоғарғы деңгейі, яғни оның протерозой эрасына ауысу уақыты шамамен 2,6 – 2,8 млрд. жыл бұрын өткен. Архейде қалыптасқан тау жыныстары негізінен метаморфтық өзгерістерге ұшыраған тау жыныстарынан: гнейстен, кристалды тақтатастан, сирек жағдайда амфиболиттен, мәрмәрдан және кварциттен тұрады. Органикалық қалдықтар кездеспейді, бірақ олардың құрамында графиттің ұшырасып қалуы архей эрасында да тіршілік нышаны болғандығын білдіреді. Архейде түзілген тау жыныстары көптеген көне геологиялық құрылымдардың негізін қалайды. Олардың арасында маңызды кендер кездеседі.
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Мұнай және газ геологиясы терминдерінің, орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Казакстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов. — А.: АРНGroup, 2000. — 328 бет.
| Прекембрий | Фанерозой | |||
|---|---|---|---|---|
| (Хадей) | Архей | Протерозой | ||
| Архей эоны | |||
|---|---|---|---|
| Эоархей | Палеоархей | Мезоархей | Неоархей |
|
Бұл — геология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
 | Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|