Деванагари: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Навигацияға өту
Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Индия → Үндістан (2), Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
ш clean up, replaced: Пакистан → Пәкістан using AWB |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:JanaSanskritSans ddhrya.svg|thumb|Лигатура ''ddhrya'']] |
[[Сурет:JanaSanskritSans ddhrya.svg|thumb|Лигатура ''ddhrya'']] |
||
'''Деванагари''' ({{lang-en|devanagari}}) - шығу тегінің оратқтығымен алфавиттің бірыңғай фонетикалық принципіне, сол сияқты аумақта [[будда]] діні мен әдебиеттің таралуына байланысты [[Үндістан]]ның өз аумағынан басқа [[Бангладеш]]те, [[ |
'''Деванагари''' ({{lang-en|devanagari}}) - шығу тегінің оратқтығымен алфавиттің бірыңғай фонетикалық принципіне, сол сияқты аумақта [[будда]] діні мен әдебиеттің таралуына байланысты [[Үндістан]]ның өз аумағынан басқа [[Бангладеш]]те, [[Пәкістан]]да, [[Непал]]да, [[Шри-Ланқа]]да, [[Тибет]]те, [[Орталық Азия]]да, [[Бирма]]да, [[Үндікытай тұбегі]]нде, [[Индонезия]]да тараған Үндістанлық буынды жазу түрі. Әр әрпі жалғыз дауыстыдан, не ''«а»'' дауыстысы ілесетін дауыссыздан тұратын буынды білдіреді. [[Дауыссыз]]дан кейінгі өзге [[дауыстылар]] оған қосақталган (үстінен, астынан немесе бүйірлерінен) қосымша белгілерді білдіреді. Дауыссызды ''ң'' жанында дауыстының болмау жол асты «''[[вирама]]''» белгісімен белгіленеді, ол дауыссыздардың тіркесін беру кезінде қолданы- луы мүмкін тіркестің (алғашқы әрпінің жанынан қойылады); дауыссыздардың үйлесу көбіне әріптердің үйлесуіне енетін өзіне тән элементтерді біріктіретін күрделі белгілер-лигатуралармен беріледі. |
||
=== Дауыссыздар === |
=== Дауыссыздар === |
||
14:36, 2014 ж. сәуірдің 19 кезіндегі нұсқа
Деванагари (ағылш. devanagari) - шығу тегінің оратқтығымен алфавиттің бірыңғай фонетикалық принципіне, сол сияқты аумақта будда діні мен әдебиеттің таралуына байланысты Үндістанның өз аумағынан басқа Бангладеште, Пәкістанда, Непалда, Шри-Ланқада, Тибетте, Орталық Азияда, Бирмада, Үндікытай тұбегінде, Индонезияда тараған Үндістанлық буынды жазу түрі. Әр әрпі жалғыз дауыстыдан, не «а» дауыстысы ілесетін дауыссыздан тұратын буынды білдіреді. Дауыссыздан кейінгі өзге дауыстылар оған қосақталган (үстінен, астынан немесе бүйірлерінен) қосымша белгілерді білдіреді. Дауыссызды ң жанында дауыстының болмау жол асты «вирама» белгісімен белгіленеді, ол дауыссыздардың тіркесін беру кезінде қолданы- луы мүмкін тіркестің (алғашқы әрпінің жанынан қойылады); дауыссыздардың үйлесу көбіне әріптердің үйлесуіне енетін өзіне тән элементтерді біріктіретін күрделі белгілер-лигатуралармен беріледі.
Дауыссыздар
| क | ख | ग | घ | ङ |
| ka /kə/ | kha /kʰə/ | ga /gə/ | gha /gʱə/ | ṅa /ŋə/ |
| च | छ | ज | झ | ञ |
| ca /cə/ | cha /cʰə/ | ja /ɟə/ | jha /ɟʱə/ | ña /ɲə/ |
| ट | ठ | ड | ढ | ण |
| ṭa /ʈə/ | ṭha /ʈʰə/ | ḍa /ɖə/ | ḍha /ɖʱə/ | ṇa /ɳə/ |
| त | थ | द | ध | न |
| ta /t̪ə/ | tha /t̪ʰə/ | da /d̪ə/ | dha /d̪ʱə/ | na /nə/ |
| प | फ | ब | भ | म |
| pa /pə/ | pha /pʰə/ | ba /bə/ | bha /bʱə/ | ma /mə/ |
| य | र | ल | व | |
| ya /jə/ | ra /ɾə/ | la /lə/ | va /ʋə/ | |
| श | ष | स | ह | |
| śa /ʃə/ | ṣa /ʂə/ | sa /sə/ | ha /ɦə/ |
| क़ | ख़ | ग़ | ज़ | य़ | ड़ | ढ़ | फ़ |
| qa /qə/ | k͟ha /xə/ | ġa /ɣə/ | za /zə/ | zha /ʒə/ | ṛa /ɽə/ | ṛha /ɽʱə/ | fa /fə/ |
Дауыстылар
| अ | a /ə/ или /ä/ | क | ka | |
| आ | ा | ā /ä:/ | का | kā |
| इ | ि | i /i/ | कि | ki |
| ई | ी | ī /i:/ | की | kī |
| उ | ु | u /u/ | कु | ku |
| ऊ | ू | ū /u:/ | कू | kū |
| ऋ | ृ | ṛ /ṛ/ | कृ | kṛ |
| ॠ | ॄ | ṝ /ṛ:/ | कॄ | kṝ |
| ऌ | ॢ | ḷ /ḷ/ | कॢ | kḷ |
| ॡ | ॣ | ḹ /ḷ:/ | कॣ | kḹ |
| ए | े | e /e:/ | के | ke |
| ऐ | ै | ai /əi/ или /ai/ | कै | kai |
| ओ | ो | o /o:/ | को | ko |
| औ | ौ | au /əu/ или /au/ | कौ | kau |
Басқа белгілер
| ँ | am̩ | कँ | kam̩ |
| ं | an̩ | कं | kan̩ |
| ः | ah̩ | कः | kah̩ |
| ् | क् | k | |
| ॅ | ? | ऑ | ? |
Сандар
| ० | १ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ |
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
Юникодталған Деванагари
Бұның кейбiр ұяшықтар анықталмаған - оларды кестеде боз белгiлелген
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+090x | ँ | ं | ः | ऄ | अ | आ | इ | ई | उ | ऊ | ऋ | ऌ | ऍ | ऎ | ए | |
| U+091x | ऐ | ऑ | ऒ | ओ | औ | क | ख | ग | घ | ङ | च | छ | ज | झ | ञ | ट |
| U+092x | ठ | ड | ढ | ण | त | थ | द | ध | न | ऩ | प | फ | ब | भ | म | य |
| U+093x | र | ऱ | ल | ळ | ऴ | व | श | ष | स | ह | ़ | ऽ | ा | ि | ||
| U+094x | ी | ु | ू | ृ | ॄ | ॅ | ॆ | े | ै | ॉ | ॊ | ो | ौ | ् | ||
| U+095x | ॐ | ॑ | ॒ | ॓ | ॔ | क़ | ख़ | ग़ | ज़ | ड़ | ढ़ | फ़ | य़ | |||
| U+096x | ॠ | ॡ | ॢ | ॣ | । | ॥ | ० | १ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ |
| U+097x | ॰ |
Деванагариның клавиатурасы
Дереккөздер
- ↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Лингвистика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. ISBN 9965-08-235-9
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |