Абсолюттік монархия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш Kasymov Абсолютизм бетін Абсолюттік монархия бетіне жылжытты
Өңдеу түйіні жоқ
14-жол: 14-жол:


==Тағы қараңыз==
==Тағы қараңыз==
*[[Абсолюттік монархия]]
{{Суретсіз мақала}}
{{Суретсіз мақала}}



15:43, 2014 ж. қыркүйектің 30 кезіндегі нұсқа

Абсолютизм (лат. absolutus – сөзсіз, шексіз) — мемлекеттік басқарудың бір түрі. Абсолютизм кезінде жоғары өкімет билігі толық жеке-дара бір адамның қолына шоғырланады, билік заң шығарушы, атқарушы, сот билігі болып тармақталмай, бір қолда болады. Ресей мен Франция тарихындағы монархиялық басқару жүйесі — абсолютизмнің бір үлгісі іспетті. Абсолютизм монархиялық және мемлекеттік болуы мүмкін. Монархиялық абсолютизмнің тұжырымдамасының негізін салушылар — Р. Филмер мен Ф. Бэкон, ал мемлекеттік абсолютизм идеясын дамытушылар — Т. Гоббс пен Ж. Боден. Мемлекетті басқарудың бұл түрі орта ғасырда үстем болды.Монархиялық абсолютизм тұжырымдамасын Р.Филмер, Ф. Бэкон жасады; мемлекеттік абсолютизм идеясын Т.Гоббс, Ж.Боден ұсынды. «Ағартушы» абсолютизм мінсіз деп танылды. [1]

Абсолютизм -

  1. заң шығару, атқару және сот билігіне бір тұлға-монархтың ие болатын мемлекет түрі. Тарихи тұрғыдан бұл мемлекеттің түрі феодализм дәуіріне тән;
  2. кейінгі феодалдық мемлекеттерді басқару түрі. Мұнда билікке әкімшілік басшысы, жеке заң шығарушы, әскери қолбасшы, сот басшысы, мемлекеттік және діни жүйенің басшысы болып табылатын монарх (патша, император, король, курфюрст) толығымен ие болады.[2]

Абсолютизм (absolutism), саяси доктрина және орталықтандырылған шектеусіз басқару үлгісі, әсіресе монархиялық басқару үлгісіндегі жоғарғы биліктің шексіздігі. Мұндай билік құрылымының қағидаты бойынша билік ретімен немесе кез келген заңдық, заң шығарушылық, діни, экономикалық не сайлау органдары арқылы ауысатын объект емес. Абсолютизм түрлі тарихи кезеңдерде пайда болған, бірақ көбіне Жаңа Заман (16-18 ғғ.) дәуірінің бас кезінде Еуропада дамыған билік түрін осылай атайды; мысалы, XIV Людовик билігі осы билік түрі болып саналады. Монархтар шексіз билігіне сүйене отырып, Шіркеу билігіне де ие болған. Шіркеу мен мемлекет билігін бір қолға шоғырландырып, екеуін де басқарып отырған.[3]

Дереккөздер

  1. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
  2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б. ISBN 9965-808-89-9
  3. Encyclopedia Britannica ISBN 978-5-17-038532-4
  • Қазақ ұлттық энциклопедиясы

Тағы қараңыз