Шахнама: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Жаңа бетте: thumbnail|[[Bahram Gur... |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 15-жол: | 15-жол: | ||
Эпостыӊ төтенше маӊызды мәні болған, алайда араб тілініӊ әсеріне ұшыраған жағдайда парсы тілініӊ қалыптасуында, жалпы парсы мәдениетініӊ өркендеуінде бұл еӊбектін үлесі көп. Қазіргі таӊда Шахнаманы тек қана Иран мен Ауғанстан<ref>{{cite web|last=Ashraf|first=Ahmad|title=Iranian Identity iii. Medieval Islamic Period|url=http://www.iranicaonline.org/articles/iranian-identity-iii-medieval-islamic-period|work=[[Encyclopædia Iranica]]|accessdate=April 2010|date=30 March 2012}}</ref> емес, басқа да парсы мәдениетініӊ әсерінде болған халықтар (мысалы, Грузия, Армения, Түркия және Дағыстан) өздерініӊ ұлттық эпосы деп табады. |
Эпостыӊ төтенше маӊызды мәні болған, алайда араб тілініӊ әсеріне ұшыраған жағдайда парсы тілініӊ қалыптасуында, жалпы парсы мәдениетініӊ өркендеуінде бұл еӊбектін үлесі көп. Қазіргі таӊда Шахнаманы тек қана Иран мен Ауғанстан<ref>{{cite web|last=Ashraf|first=Ahmad|title=Iranian Identity iii. Medieval Islamic Period|url=http://www.iranicaonline.org/articles/iranian-identity-iii-medieval-islamic-period|work=[[Encyclopædia Iranica]]|accessdate=April 2010|date=30 March 2012}}</ref> емес, басқа да парсы мәдениетініӊ әсерінде болған халықтар (мысалы, Грузия, Армения, Түркия және Дағыстан) өздерініӊ ұлттық эпосы деп табады. |
||
<gallery> |
|||
Shahnameh3-1.jpg |
|||
Tomb of Ferdowsi - Front facade.jpg |
|||
Shahnameh3-5.jpg |
|||
Persischer Meister 001.jpg |
|||
Persischer Meister 002.jpg |
|||
Baysonghori Shahnameh 3 Faramarz son of Rostam mourns the death of his father and of his uncle Zavareh.jpg |
|||
Baysonghori Shahnameh 6 The tyrant Zahhak is nailed to the walls of a cave in Mount Damavand.jpg |
|||
Baysonghori Shahnameh battle-scene.jpg |
|||
Court of Gayumars Persian miniature.jpg |
|||
The Shahnama.jpg |
|||
Shahnameh - The hero Piran welcomed by prince Siyawakhsh.jpg |
|||
Shahnameh - The Div Akvan throws Rustam into the sea.jpg |
|||
Shahnamah of Firdausi, late 18th century, Mughal, India.jpg |
|||
</gallery> |
|||
== Дереккөздер == |
== Дереккөздер == |
||
09:48, 2014 ж. қарашаның 30 кезіндегі нұсқа
.jpg)
Шахнама (парсы: شاهنامه — «Патшалар кітабы», «Патша кітап»[1]) — 977 және 1010 жылдарыныӊ арасында парсы ақыны Фирдоусимен жазылған эпикалық поэма, парсы әдебиетініӊ дүр мұрасы, иран халықтарыныӊ ұлттық эпосы.
Шахнамада ежелгі заманнан бастап VII ғ–ға дейінгі Иранныӊ тарихы әӊгімеленген. Бір жазушыныӊ қаламынан шыққан әлемдегі еӊ ұзын поэма, тіпті «Илиада» мен «Одиссеяны» бірге қосып алса да шахнаманыӊ көлемі екеуінен де екі есе үлкен[2]. Фирдоусидіӊ өзініӊ айтуы бойынша, Шахнамада 60 000 бейт[3][4] өлеӊ болған. Мәтінніӊ кейбір бөлімшелері жоғалған деп есептеледі. Кейбір бөлімшелерден басқа авторлардыӊ өз сөзімен қайта айтқан әӊгімелері сақталған.
35 жыл жазылған "Шахнама" басында түркі билеуші Махмуд Газневидіӊ дәуірінде жазыла басталып соған арналған. Бастапқы өлеӊдер жиінтығы «Құдайнама» («Хватай-намак») деп аталған, кешірек «Шахнама» деген атау пайда болды.
Негізі бастапқы кезде Шахнаманы жазғанда Фирдоуси өзініӊ ізашары Дакикидіӊ[5] бастаған мыӊ өлеӊін және халық ауыз творчествосын көп пайдаланған. Былайынша айтқанда, Шахнама — парсы–тәжік фольклорыныӊ үлкен жиынтығы. Поэмада ежелгі иран мифологиясыныӊ оқиғалары, исламға дейінгі эпостар, мұсылман тарихыныӊ әӊгімелері және зароостризмніӊ киелі Қасиетті кітабы — Авестаны қолданған.
«Шахнам» 50 патша биліктерініӊ дәуірлері туралы әр түрлі көлемдегі дастандарға бөлінген. Жалпы поэманы үш мағыналық бөлімшеге бөледі, олар
- мифологиялық аӊыздар
- батырлық жыр
- тарихи бөлімі.
Эпостыӊ төтенше маӊызды мәні болған, алайда араб тілініӊ әсеріне ұшыраған жағдайда парсы тілініӊ қалыптасуында, жалпы парсы мәдениетініӊ өркендеуінде бұл еӊбектін үлесі көп. Қазіргі таӊда Шахнаманы тек қана Иран мен Ауғанстан[6] емес, басқа да парсы мәдениетініӊ әсерінде болған халықтар (мысалы, Грузия, Армения, Түркия және Дағыстан) өздерініӊ ұлттық эпосы деп табады.
Дереккөздер
- ↑ Шах-наме // Брокгауз бен Ефрон энциклопедиялық сөздігі: 86 томдық (82 т. және 4 қос.) — СПб., 1890—1907.
- ↑ Iran. British Institute of Persian Studies, 2006. Vol. 44. Page 321.
- ↑ Бейт — парсы әдебиетінде қолданылатын екі қатардан тұратын өлеӊдер
- ↑ Lalani, Farah A thousand years of Firdawsi’s Shahnama is celebrated. The Ismaili (13 May 2010). Тексерілді, 24 мамыр 2010.
- ↑ Дакики — Шахнаманыӊ алғашқы мыӊ бейтін жазып бастаған, бірақ аяқтай алмай қалып, ертеде қайтыс болған парсы ақыны
- ↑ Ashraf, Ahmad Iranian Identity iii. Medieval Islamic Period. Encyclopædia Iranica (30 March 2012). Тексерілді, 1 сәуір 2010.
 |
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Шахнама |