Темірқазық: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
ш уикилендіру
2-жол: 2-жол:
[[Сурет:Flag of Alaska.svg|thumb| Жетіқарақшы мен [[Темірқазық]]]]
[[Сурет:Flag of Alaska.svg|thumb| Жетіқарақшы мен [[Темірқазық]]]]
[[Сурет:Zirkumpolar ani.gif|thumb|left|200px|[[Темірқазық]] жұлдызы төңірегіндегі қозғалыс]]
[[Сурет:Zirkumpolar ani.gif|thumb|left|200px|[[Темірқазық]] жұлдызы төңірегіндегі қозғалыс]]
'''Темірқазық''' — Кіші Аюдағы 2-жұлдыздық шамада көрінетін жарық жұлдыз. Ол дүниенің солт. полюсіне жақын орналасқан. Темірқазық – үш жұлдыз. Оның ең жарығы айнымалы жұлдыз деп есептеледі.
'''Темірқазық''' — Кіші аю шоқжұлдызындағы 2-ші жұлдыздық шамада көрінетін жарық жұлдыз. Ол дүниенің солтүстік полюсіне жақын орналасқан және солтүстік жарты шардан көрінеді. Темірқазық – үш жұлдыз. Оның ең жарығы айнымалы жұлдыз деп есептеледі. Қазіргі темірқазық Кіші аю α жұлдызы.

Әдетте ауырлық күштің әсерінде бір жұлдыздың өз өсінде айналуы кеңістікте өзгеріс туғызса, оны әдетте өстік прецессия (axial precession) деп атайды. Жершарының айналу өсінің өзгеруіне ілесіп оның Темірқазығы да түрліше болған. Шамамен 4800 жылдың алдында, Темірқазық жұлдызы Айдағар α жұлдызы болған. Ежелгі грекияда Темірқазық Кіші аю β жұлдызы болды. 2100 жыл өткенде қазіргі Кіші аю α мен темірқазық бағытының бұрышы ең кішкене болды (27'38"). Яғни, жер үшін қозғалмайтын полюс жұлдызы есептеледі.

31 ғасырдан кейін Цефей γ жұлдызы жер шарының Темірқазығы болады. 14000 жыл шамасында уақыт өткен соң Лира α жұлдызы жер шарының темірқазығы болады.

== Темірқазықтың маңызы ==
Темірқазық жұлдызы ғарыштық жетектеуіш (аспан денелерін күзету арқылы бағытты ажырату) жолбелгісі есептеледі. Онымен алыс сапарға шығушылар, теңізшілер жақсы таныс болған. Қазақта Темірқазықты білсең адаспайсың деген сөз бар. Компас секілді бағыт айыру құралдары болмаған замандарда солтүстік жарты шардың адамдары түнде көбінесе Темірқазыққа қарап бағыт айырған.


[[Санат:Жұлдыздар]]
[[Санат:Жұлдыздар]]

16:09, 2015 ж. қаңтардың 21 кезіндегі нұсқа

Жетіқарақшы мен Темірқазық
Темірқазық жұлдызы төңірегіндегі қозғалыс

Темірқазық — Кіші аю шоқжұлдызындағы 2-ші жұлдыздық шамада көрінетін жарық жұлдыз. Ол дүниенің солтүстік полюсіне жақын орналасқан және солтүстік жарты шардан көрінеді. Темірқазық – үш жұлдыз. Оның ең жарығы айнымалы жұлдыз деп есептеледі. Қазіргі темірқазық Кіші аю α жұлдызы.

Әдетте ауырлық күштің әсерінде бір жұлдыздың өз өсінде айналуы кеңістікте өзгеріс туғызса, оны әдетте өстік прецессия (axial precession) деп атайды. Жершарының айналу өсінің өзгеруіне ілесіп оның Темірқазығы да түрліше болған. Шамамен 4800 жылдың алдында, Темірқазық жұлдызы Айдағар α жұлдызы болған. Ежелгі грекияда Темірқазық Кіші аю β жұлдызы болды. 2100 жыл өткенде қазіргі Кіші аю α мен темірқазық бағытының бұрышы ең кішкене болды (27'38"). Яғни, жер үшін қозғалмайтын полюс жұлдызы есептеледі.

31 ғасырдан кейін Цефей γ жұлдызы жер шарының Темірқазығы болады. 14000 жыл шамасында уақыт өткен соң Лира α жұлдызы жер шарының темірқазығы болады.

Темірқазықтың маңызы

Темірқазық жұлдызы ғарыштық жетектеуіш (аспан денелерін күзету арқылы бағытты ажырату) жолбелгісі есептеледі. Онымен алыс сапарға шығушылар, теңізшілер жақсы таныс болған. Қазақта Темірқазықты білсең адаспайсың деген сөз бар. Компас секілді бағыт айыру құралдары болмаған замандарда солтүстік жарты шардың адамдары түнде көбінесе Темірқазыққа қарап бағыт айырған.